Η Κουλτούρα (με κεφαλαιο Κ) της Αγένειας (επίσης κεφαλαίο Α)

Με αφορμη τις διαφορες κακότροπες και κακομαθημένες "μπράτ" που ξεφύτρωσαν σαν τα μανιτάρια μετα απο νεροποντή, ανοιξα αυτο το θεμα που αφορα την Κουλτούρα της Αγένειας. Σαν πρωτο σταθμό, παραθετω το παρακατω κείμενο της Χαριτίνης Καρακωστάκη, σχετικά με το πως φτάσαμε (καταντήσαμε θα έλεγα εγω) να θεωρείται κανονικότητα η επίδειξη κακών τρόπων.

«ΟΤΑΝ ΣΥΝΑΝΤΙΟΥΝΤΑΙ ΤΥΧΑΙΑ ΔΥΟ ΑΓΝΩΣΤΟΙ στον δρόμο, έλεγε ο Έρβιν Γκόφμαν (Αμερικανός κοινωνιολόγος των ηθών της καθημερινής ζωής), αυτό που ακούγεται συχνότερα να βγαίνει από το στόμα τους είναι "καλημέρα" και "συγγνώμη". Και συμπλήρωνε: Αυτά τα "καλημέρα" και τα "συγγνώμη" πρέπει να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη και να τα μελετήσουμε, αν θέλουμε να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί μια κοινωνία.

ΑΝ Ο ΓΚΟΦΜΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ σε ένα ελληνικό αστικό κέντρο τού σήμερα, ας πούμε στην πρωτεύουσα, θα παρατηρούσε ότι όταν συναντιούνται δύο άγνωστοι μπορούν να ακουστούν πολλά διαφορετικά πράγματα, εκ των οποίων σπανιότερα "καλημέρα" και "συγγνώμη". Ο εισαγωγικός χαιρετισμός συχνά απουσιάζει ή στην καλύτερη περίπτωση αντικαθίσταται από ένα, μάλλον επιθετικό, "να σας πω!". Η έκφραση δε του αιτήματος που πυροδοτεί την επικοινωνία είναι συχνά αδιαμεσολάβητη: "Θέλω αυτό" ή "Έχετε το τάδε;" ή "Το τσιγάρο σας έρχεται κατευθείαν πάνω μου!".

Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΛΕΚΤΙΚΗΣ ΕΥΓΕΝΕΙΑΣ ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ συχνά και από εκφράσεις αγένειας πέραν της φυσικής γλώσσας: η παντελής αδυναμία συγκρότησης ουράς σε ένα ταμείο και οι συνακόλουθοι αναστεναγμοί δυσαρέσκειας που βγαίνουν από το παρατοποθετημένο μπουλούκι των ανθρώπων, το σολιψιστικό μπλοκάρισμα του διαδρόμου ή της πόρτας στο βαγόνι του μετρό, η ευκολία με την οποία κάποιος "δεν σε βλέπει" και σε προσπερνά κλέβοντας τη σειρά σου, χωρίς να αντιλαμβάνεται καν το "δυνατό άγγιγμα" που προκύπτει από το σκούντημα ή ποδοπάτημα, δεν είναι παρά μερικές από αυτές.

Η ΑΓΕΝΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ. Σε όλες τις πόλεις, όπου η επικοινωνία δεν γίνεται με όρους γνωριμίας όπως συμβαίνει στις πιο μικρές κοινότητες, οι άνθρωποι συχνά απογοητεύονται από τη συμπεριφορά τρίτων απέναντί τους. Το ενδιαφέρον όμως της ελληνικής αγένειας στις τυχαίες δημόσιες συναντήσεις μεταξύ αγνώστων είναι ότι αυτή δεν γίνεται ποτέ αντιληπτή ως μεμονωμένη παρέκκλιση από έναν κανόνα αστικής ευγένειας παρά θεωρείται κανονικότητα. Αντίθετα, μέσα σε ένα καθεστώς απόλυτης αστικής διαστροφής, οι τύποι ευγένειας είναι εκείνοι που θεωρούνται παρέκκλιση και γίνονται συχνά αντικείμενο γελοιοποίησης, σχολιασμού και (καλοπροαίρετης  πλάκας.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΑΓΕΝΕΙΑΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΑΣΦΑΛΩΣ και τους όρους δημοσιότητας των δημοσίων προσώπων. Φωνές, τσιρίδες, υποτιμητικός πληθυντικός και μάγκικος ενικός κυριαρχούν στη ζωντανή και τηλεοπτική πολιτική αντιπαράθεση. "Ακούς τι σου λέω, ρε; Ακούς τι σου λέω;", "Αυτό που σου λέω, εγώ!" ακούγονται να βγαίνουν από το στόμα μελιτζανοκόκκινων προσώπων έτοιμων να εκραγούν. Περιγραφικά επίθετα εν είδει κατηγορητηρίου (Καραγκιόζης, μαφιόζοι, λαμόγια, ρουφιάνοι) και ηθικολογίζοντες αφορισμοί ("σα δεν ντρέπεστε!", "καλά, εντάξει, μπαρμπούτσαλα") και πού και πού κανένα αναστοχαστικό συγγνώμη ("Μα είστε εντελώς ηλίθιος, συγγνώμη κιόλας") δίνουν και παίρνουν προτού τα διακόψει ρυθμικά η τέλεια μονοτονία της επανάληψης: "Με αφήνετε να μιλήσω; Με αφήνετε να μιλήσω; Μα γιατί δε με αφήνετε να μιλήσω;".

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΑΓΕΝΕΙΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΑΥΤΗ ΚΑΚΗ, όπως αντίστοιχα μια άλλη εθνική κουλτούρα ευγένειας δεν είναι καθαυτή καλή. Πράγματι η χρήση κάποιων λέξεων όπως "καλημέρα", "συγγνώμη", "ορίστε", "παρακαλώ", "ευχαριστώ", καθώς και η χρήση του πληθυντικού αριθμού δεν εξασφαλίζουν από μόνες τους την καλή συμβίωση των κατοίκων των πόλεων, ούτε επαρκούν για να εξαλείψουν τη βία -βίαιες συμπεριφορές εκδηλώνονται κάλλιστα και σε συνθήκες απόλυτης ευγένειας. Επιτελούν όμως, όπου χρησιμοποιούνται, μια σειρά από πολύπλοκες κοινωνικές λειτουργίες τις οποίες δεν πρέπει να παραβλέψουμε: οργανώνουν τις τυχαίες αλλά αναπόφευκτες συναντήσεις μεταξύ αγνώστων, φτιάχνουν μικρές καθημερινές τελετουργίες, αισθητικοποιούν την επικοινωνία κρύβοντας την πραγματική αδιαφορία που μπορεί να νιώθει ο ένας για τον άλλον, επιτρέπουν την έκφραση μέχρι και των πιο παράδοξων αιτημάτων διαλύοντας και ξαναφτιάχνοντας στιγμιαίες σχέσεις εξάρτησης. Κυρίως, όμως, υφαίνουν το πλαίσιο μιας κουλτούρας που υπολογίζει τον Άλλον, επιτρέπει την κριτική, αλλά επιζητεί τη συναίνεση.

ΟΧΙ, Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΑΓΕΝΕΙΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΑΥΤΗ ΚΑΚΗ. Ευνοεί όμως τις εκρήξεις, τις φορμαλιστικές αντιπαραθέσεις και τις ανταγωνιστικές επιδείξεις υπέρμετρων εγώ. Αντίθετα, η αναγνώριση του Άλλου και η προσοχή στις ανάγκες του, που αυτόματα προκύπτουν από τη μηχανική χρήση ξερών τύπων ευγένειας, καθρεφτίζουν μία προδιάθεση συναίνεσης, απαραίτητη για την αστική συμβίωση. Ευγένειες και αγένειες, ήρθε η ώρα όλες αυτές τις λέξεις, τις στάσεις, τις συμπεριφορές, να τις πάρουμε στα σοβαρά».

Η Χαριτίνη Καρακωστάκη είναι πολιτική επιστήμων, υποψήφια διδάκτωρ Κοινωνιολογίας στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Paris).

Πηγή: Αντίφωνο

 

Η ευγενεια εφαγε τους αμερικανους! "Καλημερα παιδακια, συγγνωμη που εκλεψα το οπλο του πατερα μου κ θα σας σκοτωσω σημερα!". Αθανατη Ελληνικη παλαμη!! Ξεδινεις! Βριζεις ξεβριζεις το βραδυ θα τα πινεις παρεα παλι.
Περα απο την πλακα ανομοιες κουλτουρες δεν μπορουν να συγκριθουν κατα την αποψη μου. Και συμπληρωνω οτι δε θεωρω τους Ελληνες αγενεις σε γενικα πλαισια.

 

ΕΛΑ, ΑΡΧΙΖΕΙ ΤΟ ΤΣΑΜΙΚΟ ! πσφφφφφφφτ  

*Η πολύ οικειότητα κάποιες φόρες οδηγεί στην αγένεια*.

P.s: Μελανιάστε και κάνα κώλο, δεν είναι αγένεια.

 

Η αγένεια δεν έχει κουλτούρα...
Απλούστατα είναι ένα κουρελιασμένο πανωφόρι που δεν λέμε, να πετάξουμε στα σκουπίδια...

Αφού οι άλλοι είναι αγενείς, μαλάκες είμαστε εμείς να μην τους μοιάσουμε?

Αγένεια είναι και να το βουλώνουμε, όταν βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας καφρίλες/αδικίες...
Αφού δεν μας αφορούν άμεσα...

Αγένεια είναι και συγνώμη επειδή πέσαμε πάνω στον άλλο, να μην την ζητάμε ούτε για πλάκα...
Και ας είναι απλή προσφώνηση...

Αγένεια είναι να παίρνουμε τους πάντες, γνωστούς και αγνώστους ( πόσο μάλλον αγνώστους ) και να θέτουμε υπό το μικροσκόπιο κάθε τους λέξη, κάθε τους πρόθεση...
Λες και ζούμε στο κεφάλι τους μέσα...

Αγένεια είναι και να μιλάμε για την αγένεια και να βγάζουμε την ουρά μας απ' έξω...
Λες και είμαστε οι μοναδικοί ευγενικοί...
Αγένεια είναι άπειρα πράγματα/συμπεριφορές/καταστάσεις...

 

Αυτές οι δύο παράγραφοι για εμένα τα λένε όλα...αρκεί να τις διαβάσεις και οχι να τις αναγνώσεις.

Μπράβο Δημήτρη/Λύκε για το νήμα σου.

Καλημέρα και καλό μήνα σε όλους.

 

Mπα, μπορώ να σου φέρω, τουλάχιστον, 2-3 παραδείγματα εντός φόρουμ, όπου δεν υπάρχει καμία απολύτως οικειότητα (μεταξύ συνομιλητών) και όμως υφίσταται αγένεια (ευτυχώς τις τελευταίες μέρες έχει μειωθεί).

 

Ηmm, για πες.  

 

Όχι δεν είναι απαραίτητο στην παρούσα φάση - ευτυχώς, βέβαια, δεν διαθέτουμε μνήμη χρυσόψαρου.
Μύρισε και Άνοιξη σήμερα, μην μας πάρει η "μπόχα" από τα γραπτά "μπουκέτα" που μοίρασαν κάποιοι χωρίς κανένα λόγο.

 

Τραβάτε και κανένα καζανάκι.. πόση μπόχα ν' αντέξει το μυαλό.   

 

Εγώ έβαλα μανταλάκι στην μύτη όταν τα είδα... μέχρι να εξαφανιστούν (ευτυχώς)

 

Δεν θα ήτανε τρομερό να μπορούσαμε να λέγαμε ακριβώς αυτό που θέλαμε;