Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Είναι δυο άνθρωποι :
Ο ένας με μαχαίρι, ο άλλος άοπλος.
Αυτός με το μαχαίρι λέει στον άλλον. "Θα σε σκοτώσω"
"Μα γιατί" ρωτά ο άοπλος,
"τι σου ΄χω κάνει; Πρώτη φορά βλεπόμαστε. Ούτε σε ξέρω, ούτε με ξέρεις"
"Γι αυτό ακριβώς θα σε σκοτώσω. Αν γνωριζόμασταν, μπορεί να σ αγαπούσα"
λέει αυτός με το μαχαίρι.
"'Η και να με μισούσες" λέει ο άοπλος,
"να με μισούσες τόσο, που με χαρά μεγάλη θα με σκότωνες. Γιατί να στερηθείς μια τέτοια απόλαυση ; Ελα να γνωριστούμε"
"Κι αν σ αγαπήσω" επιμένει ο οπλισμένος, "αν σ αγαπήσω, τι θα κάνει τούτο το μαχαίρι ;"
"Ω, μη φοβάσαι..." λέει ο άοπλος..
"σκοτώνει ακόμη κι η αγάπη.. Και τότε... είναι ακόμη πιο μεγάλη η απόλαυση" ...

Αργύρης Χιόνης

 

Κανέναν δε φοβόταν

Τίποτε δε φοβόταν

Αλλά ένα πρωινό ένα όμορφο πρωινό

Του φάνηκε πως είδε κάτι

Όμως είπε Δεν είναι τίποτε

Και είχε δίκιο

Με τη δική του λογική χωρίς αμφιβολία

Δεν ήταν τίποτε

Όμως το ίδιο εκείνο πρωινό

Του φάνηκε πως κάποιον άκουσε

Και του άνοιξε την πόρτα

Μα την ξανάκλεισε Κανένας είπε

Και είχε δίκιο

Με τη δική του λογική χωρίς αμφιβολία

Δεν ήταν κανείς

Και ξαφνικά φοβήθηκε

Κατάλαβε πως ήταν μόνος

Ή μάλλον όχι μόνος εντελώς

Και τότε είδε

Το Τίποτα μπροστά του

Αυτοπροσώπως.

Ζακ Πρεβερ "Ένα όμορφο πρωινο"

 

Προσγειώσεις

Σε λίγο θα προσγειωνόμουν
κι ετοιμάστηκα για κάθε ενδεχόμενο
αφού τα περισσότερα ατυχήματα
γίνονται στις προσγειώσεις
άλλωστε η προσγείωση η δική μου
είχε ήδη αναγγελθεί
στο τελευταίο μου ποίημα

Είχα πια βαρεθεί να περιίπταμαι
να εποπτεύω από ψηλά τα όσα συμβαίνουν
ήθελα τώρα το χώμα με τα χέρια μου να πιάσω
ακόμα και πάνω του να συρθώ , να ψάξω
να το γνωρίσω για τα καλά από την αρχή.

Προσγειώθηκα χωρίς κανένα πρόβλημα
μα μόλις πάτησα στο έδαφος
άλλαξα γνώμη, άλλαξαν και τα σχέδια
χρειάστηκαν κάποια τρεχάματα
γι ανεφοδιασμό με τρόφιμα
για να γεμίσουν καύσιμα οι δεξαμενές
και πάλι απογειώθηκα.

Είπα μου φτάνει
όσο ζυμώθηκα ως τώρα με το χώμα
όσο κατάφερα από κοντά τον κόσμο να γνωρίσω
καλύτερα είναι να περιίπταμαι
να εποπτεύω από τους ουρανούς τα πάντα
σχολιαστικά, χωρίς και πολλές ευθύνες

Το αεροπλάνο πήρε μεγάλο ύψος
αλλά καθώς έβλεπα γι άλλη μια φορά
τους ανθρώπους να μικραίνουν και να χάνονται, τους τόπους να μισοσβήνουν
τελικά να εξαφανίζονται
τρόμαξα κάποια στιγμή που δεν είχα
τίποτα από τη γη ν΄αγγίξω
κανέναν να πούμε δύο κουβέντες
να τον δεχτώ, να με δεχτεί, να τον απαρνηθώ, να μ΄αποδιώξει εκείνος.

Ώσπου επιθύμησα ξανά
συνωστισμούς και ρήξεις και συναρμογές
σωμάτων, αισθημάτων, ιδεών
νοστάλγησα ακόμα και το χιλιοπατημένο χώμα.

Ελπίζω τα καύσιμα να κρατήσουν
ως το επόμενο αεροδρόμιο
κι η νέα προσγείωση να είναι ομαλή.

Τ. Πατρίκιος

 

ΠΕΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

Μάταιη ψυχή, στην ατονία εσπέρας εαρινής,
ενώ θα κλείνεις τα χρυσά φτερά σου πληγωμένη,
την ώρα που σα λύτρωση κάτι θα καρτερείς,
φτωχή καρδιά, θανάσιμα μα αιώνια λυπημένη·
όταν, φτασμένη απάνω στον ορίζοντα, θα ιδείς
μίση να φεύγουν οι έρωτες, χολή τα πάθη σου όλα,
όταν ανέβει από τα εξαίσια τ' άνθη της ζωής
μύρον η απαγοήτευση, ψυχή μου ονειροπόλα
την ώρα την υπέρτατη που θε να θυμηθείς
μ' ένα μόνο χαμόγελο τα φίλα και τα ενάντια --
μάταιη ψυχή, στο πέλαγο, στο αγέρι τι θα πεις;
ω, τι θα πεις, στενή καρδιά, στη χλωμή δύση αγνάντια;

Κ. Καρυωτάκης

 

ΙΔΑΝΙΚΟΙ ΑΥΤΟΧΕΙΡΕΣ

Γυρίζουν το κλειδί στην πόρτα, παίρνουν
τα παλιά, φυλαγμένα γράμματά τους,
διαβάζουν ήσυχα, κι έπειτα σέρνουν
για τελευταία φορά τα βήματά τους.
Ηταν η ζωή τους, λένε, τραγωδία.
Θεέ μου, το φρικτό γέλιο των ανθρώπων,
τα δάκρυα, ο ίδρως, η νοσταλγία
των ουρανών, η ερημιά των τόπων.
Στέκονται στο παράθυρο, κοιτάνε
τα δέντρα, τα παιδιά, πέρα τη φύση,
τους μαρμαράδες που σφυροκοπάνε,
τον ήλιο που για πάντα θέλει δύσει.
Oλα τελείωσαν. Το σημείωμα να το,
σύντομο, απλό, βαθύ, καθώς ταιριάζει,
αδιαφορία, συγχώρηση γεμάτο
για κείνον που θα κλαίει και θα διαβάζει.

Βλέπουν τον καθρέφτη, βλέπουν την ώρα,
ρωτούν αν είναι τρέλα τάχα ή λάθος,
«όλα τελείωσαν» ψιθυρίζουν «τώρα»,
πως θ' αναβάλουν βέβαιοι κατά βάθος.

Κ. Καρυωτάκης

 

Για να διατηρηθεί η υγεία

Για να διατηρηθεί η υγεία κάθομαι στ' ανοιχτά παράθυρα,

κοιτώ με σεβασμό τον ουρανό, σχολιάζω σεμνά το φεγγάρι,

κάθομαι στ' ανοιχτά παράθυρα με το πουκάμισό μου,

κι αφήνω τη συγκοινωνία να περνά, τα σήματα να λάμπουν,

τις μηχανές να δουλεύουν, τις χάλκινες μπάντες να συνεχίζουν τον ρυθμό,

γιατί η υγεία πρέπει να προστατευτεί.

Καθώς σκέφτομαι τον θάνατο, κάθομαι και κοιτώ το πάρκο

όπου παιδιά παίζουν μέσα σ' όλη τους την αθωότητα,

και γυναίκες πάνω στο άτακτο χορτάρι

απορροφούν τον καθημερινό ήλιο.

Η γλυκιά προάστια μουσική από εκατό πρασιές

έρχεται τρυφερά στ' αυτιά μου. Οι άγγλοι θεριστές θερίζουν και θερίζουν.

Βλέπω τα ζευγάρια που περπατούν αγκαλιασμένα,

παρατηρώ τα χαμόγελά τους,

γλυκές προσκλήσεις και εφευρέσεις,

βλέπω να δανείζουν εικονογράφηση αγάπης

χειρονομώντας και μορφάζοντας.

Τους κοιτώ με ενδιαφέρον, ανακαλύπτω κάτω απ' τα γέλια

τι υπάρχει για θλίψη, μια αόριστη σύγχυση

για πράγματα που δεν γυρνούν σωστά.

Κάθομαι στ' ανοιχτά παράθυρα με το πουκάμισό μου.

Παρατηρώ, σαν κάποιος Ιεχωβάς της Δύσης

τι περνά, για να διατηρηθεί η υγεία.

σε μετάφραση Βίκης Τσελεμέγκου-Αντωνιάδου, ποίημα του Ντύλαν Τόμας (1914-1953)

 

Οι σειρήνες

Γνωρίζω εγώ, η καταδίκη σας από που προέρχεται
όταν μακριά, τη νύχτα, Σειρήνες,
θρηνείτε.
Θάλασσα, εγώ είμαι σαν και σένα, γεμάτος φωνές
σπασμένες.
Και τα πλοία μου που τραγουδώντας πηγαίνουν,
τα χρόνια όνομα έχουν.

( Guillaume Apollinaire )

* Απόδοση στα ελληνικά...T_S

 

Η αποβίβαση

Ευτυχισμένος ο άνθρωπος που έπιασε λιμάνι,
που αφήνει πίσω του θάλασσες και καταιγίδες.
Τ' οποίου τα όνειρα είναι νεκρά ή δεν γεννήθηκαν ποτέ
και κάθεται να πιει στην ταβέρνα της Μπρέμα.
Κοντά στο τζάκι και είναι γαλήνιος.
Ευτυχισμένος ο άνθρωπος σα μια σβησμένη φλόγα,
ευτυχισμένος ο άνθρωπος σαν άμμος εκβολής,
που το φορτίο κατάθεσε και καθάρισε το μέτωπο.
Και ξαποσταίνει στην άκρη του μονοπατιού.
Δε φοβάται, δεν ελπίζει, ούτε περιμένει,
αλλά κοιτά σταθερά τον ήλιο που δύει.

( Primo Levi )

* Απόδοση στα ελληνικά...T_S

 

Και μη ρωτάς γιατί θλιμμένος είμαι

Είναι που πίσω απ’ τη σιωπή σου ταξιδεύουν
τα καραβάνια
των λησμονημένων
Είναι που μες στα μάτια σου σαλεύουν
σκιές νεκρών
μορφές αγαπημένων
Είναι που μοιάζεις με ταξίδι στο αχανές
Είναι που δρόμους άλλους φανερώνεις
Είναι που κλείνεις τις
καταπακτές
και στο καινούριο θαύμα ξημερώνεις
Είναι που μες στο φέγγος σου αγρυπνώ
σα να πιστεύω πως
υπάρχω ακόμα
Είναι που σου χρωστώ πολύ ουρανό
Κι εγώ δεν έχω παρά λίγο χώμα

Ο. Αλεξάκης

 

Είπα ν’ αφήσω αυτό το πεθαμένο σπίτι
να πάω να κατοικήσω επάνω στη θάλασσα
Σκιές το κατοικούν ξεχασμένες φωνές
εξαρθρωμένες κούκλες ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες

Το παράθυρο γέρνει γυμνό μέσα στη νύχτα
όλα τα τζάμια έχουν πέσει
κομμάτια από γυαλί πάνω στη σκόνη

Και μένω κι’ αγωνίζομαι να βρω τη σκιά μου
ίχνος από παλιό λησμονημένον ήλιο..

Γιώργος Θέμελης

 

Ολονυχτία

Μια ολόκληρη νύχτα
ριγμένος κοντά
σ' ένα κατακρεουργημένο
σύντροφο
με το στόμα του
να τρίζει
γυρισμένο προς την πανσέληνο
με τον συνωστισμό
των χεριών του
να διεισδύει
στη σιωπή μου
έγραψα
γράμματα γεμάτα αγάπη.

Δεν υπήρξα ποτέ
τόσο
προσκολλημένος στη ζωή.

------------------------------------------

Ματαιοδοξία

Άξαφνα
είναι ψηλή
στα χαλάσματα
η καθάρια
έκπληξη
του αχανούς.

Κι ο άνθρωπος
σκυμμένος
στο νερό
που αιφνιδίασε
ο ήλιος,
βρίσκεται
μια σκιά
αιωρούμενη και
αργά
σπάει.

( Giuseppe Ungaretti )

* Απόδοση στα ελληνικά...T_S