Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

 




Αθέατος
Λέω καμιά φορά
τι καλύτερα που θα ήταν
να μην με αγγίζουν
των φώτων οι ανταύγειες
και κρυμμένος να είμαι
σε σκιές και αθέατος…
Σκέφτομαι καμιά φορά
πόσο καλύτερα θα ήταν
αν δεν έκλαιγα όταν σκέφτομαι
πόση θλίψη περιέχει
και ο πιο στενός δρόμος
το πιο μικρό σπίτι
η πιο μικρή καρδιά…
Λέω καμιά φορά
πόσο πιο όμορφα θα ένιωθα
αν ήσυχος κοιμόμουν
που η μέρα πέρασε
χωρίς να τραυματίσει εμένα
χωρίς εμένα να σκοτώσει
κι αύριο αν είμαι τυχερός
θα έρθω αλώβητος πάλι πίσω…
Κι ύστερα σκέφτομαι πάλι
πως κάθε τι που τραυματίζει εσένα
πονάει κι εμένα
κάθε τι που εσένα ματώνει
ανοίγει μια πληγή και σε μένα
κάθε τι που εσένα κάνει ευτυχισμένη
ομορφαίνει τον κόσμο ολόκληρο
και μαζί του κι εμένα
και πετάω το σεντόνι από πάνω μου
και βγαίνω στους δρόμους του πρωινού
και λέω
ευλογήθηκα να είμαι ένα κομμάτι από σένα
ευλογήθηκα να είμαι ένα δάκρυ δικό σου
κι ευτυχία είναι να ξέρω
πως προσεύχεσαι ακόμα για μένα.…D.P.

 

Κώστας Καρυωτάκης | Αφιέρωμα

Ασημένιο το μέτωπο. Και ωραία
τα μάτια σου εφωσφόριζαν γαλάζα.
Το πιάνο καθώς άνοιγες, δυο νέα
τριαντάφυλλα τρεμίζανε στα βάζα.
Μα οι κρόταφοι σου ρόδα πλέον ωραία.

Επάλευαν τα χέρια σου, εκερδίζαν ̇
τα πλήκτρα υποχωρούσανε, τις νότες,
τη μελωδία σαν έπαθλο εχαρίζαν.
Ακούαμε. Και τα αισθήματα, δεσμώτες
που την ελευτερία τους εκερδίζαν.

Δεν ενθυμούμαι καλά, πέρασαν χρόνια,
πως είχες όμως λέω και τραγουδήσει̇
εξόν αν εκελάδησαν αηδόνια.
Λάλο ή βουβό, το χείλο σου είναι βρύση,
ελάφια κουρασμένα εμέ τα χρόνια.

Η πεταλούδα πάντα θα πετάξει
αφήνοντας στα δάκτυλα τη γύρη.
Θρόισμα το αντίο, το χέρι σου μετάξι,
κ΄εχάθηκες. Από το παραθύρι
Η πεταλούδα πάντα θα πετάξει…

 

" Στην έρημο "

Στην έρημο
είδα ένα πλάσμα γυμνό,τερατώδες,
που, σκυφτό κατάχαμα,
κρατούσε στα χέρια την καρδιά του,
και την έτρωγε.
Ρώτησα: «Είναι νόστιμη, φίλε;»
«Είναι πικρή · πικρή» αποκρίθηκε·
«Αλλά μ’αρέσει
επειδή είναι πικρή,
κι επειδή είναι η καρδιά μου.»

( Stephen Crane )

 

Στο μπλε των δειλινών του καλοκαιριού, θα γυρίσω τα μονοπάτια,
τσιμπημένος απ’ τ’ αυτιά του σιταριού, πατώντας στο χορτάρι:
Ονειροπόλος, θ’ ατενίζω, καθώς θα νιώθω την δροσιά στα πόδια μου.
Θ’ αφήσω τον άνεμο να λούσει το γυμνό μου κεφάλι.
Δεν θα μιλώ, δεν θα σκέφτομαι τίποτα:
αλλά ο απέραντος έρωτας θα ξεσηκώσει την ψυχή μου,
και θα ξεμακραίνω, όλο και πιο μακριά, σαν τσιγγάνος,
μέσα στην Φύση,- ευτυχισμένος σαν να’ χα ένα κορίτσι.
Arthur Rimbaud

 

 




Το σπίτι του θανάτου

Πέρασα μέσα από το σπίτι του θανάτου
και ήταν πολύ πιο φωτεινό
απ'όσο θα μπορούσα να σου περιγράψω
δεν ήτανε σα φυλακή στενή και βρόμικη
δεν ήταν σα σπηλιά υγρή και κρύα
μα είχε φως και ζεστασιά και δεν ένιωσα το φόβο
μόνο λιγάκι απόρησα πως είναι δυνατόν
να είμαι μόνος μου εγώ μέσα σ'αυτό το σπίτι
όταν εκατομμύρια οι ψυχές που χάνονται
και αναρίθμητους θα'πρεπε να συναντήσω
Πέρασα μέσα από το σπίτι του θανάτου
και αναζητώντας μάταια επί ώρες και ημέρες
όσους που έχασα είχα αγαπημένους
όσους που με αγάπησαν και πια είχαν ξεχάσει τη μορφή μου
μπήκα σε μια αίθουσα μεγάλη, ολοφώτεινη
όπου στο βάθος της απλωνόταν μια σκάλα αυτοκρατορική
και μαγεμένος πλησίασα και τότε είδα
ένα μικρό παιδί
να κάθεται μονάχο στο πρώτο σκαλοπάτι
τούτης της θεόρατης σκάλας που ανέβαινε στα ουράνια
ένα παιδί που είχε κρύψει στα χέρια του
το πρόσωπό του
κι έκλαιγε μ'αναφιλητά
μα όταν το ζύγωσα συμπόνια γεμάτος
και ήθελα να το ρωτήσω
γιατί είναι μονάχο του και κλαίει
γύρισε το κεφάλι του, με κοίταξε στα μάτια
κι ύστερα έτρεξε στη μεγάλη σκάλα επάνω
και χάθηκε από μπροστά μου
για πάντα...
κι εγώ συνήλθα απ'το παράδοξο και υπέροχο
μα και τρομακτικό μαζί
βαθύ και απέραντο συναίσθημα
που σ'ένα όνειρο
σ'ένα ταξίδι
σ'ένα μου πέρασμα πες
από το σπίτι του θανάτου
πρόσωπο με πρόσωπο ήρθα
όπως δεν το'χα φανταστεί ποτέ
με τον εαυτό μου...
D.P.

 

Κόκκινες καρέκλες



 





Τ

ο ξέρω πια… το νιώθω… όλο μου το είναι το φιλοξενεί σαν ξενιστής που έχει καταληφθεί από μια βρόμικη ανάσα… αυτό που ένιωθες κι εσύ… κι ας μην το εξέφραζες πια… ειδικά τα τελευταία χρόνια… γιατί από ένα σημείο και μετά πέρασες μέσα στο μεγάλο σύμπαν της σιωπής… δεν είχες κάτι άλλο πια να φωνάξεις, δεν είχες κάτι για να διαμαρτυρηθείς… όλη σου η αγωνία, όλος σου ο σπαραγμός έγινε τούτο που νιώθω κι εγώ… αμηχανία… υπόρρητο ‘γιατί’ που δεν έχει απάντηση, που δεν θα έχει ποτέ του απάντηση…

Το νιώθω και όταν με τυλίγει είναι σαν να αγκαλιαζόμαστε… όπως εκείνες τις τελευταίες φοβερές ημέρες πριν πάρεις το στερνό μονοπάτι προς το Μεγάλο Άγνωστο… όπως εκείνο το στερνό πρωινό που μας αγκάλιασε ο πυρετός… το νιώθω και σαν με τυλίγει δεν έχω μονάχα το ρίγος της Ύπαρξης αλλά και της Ανυπαρξίας που κάνει την ψυχή να δυσφορεί ή να αναζητά το χαμένο της σπίτι… τη γενέθλια μήτρα της…

Η αγκαλιά τούτη είναι μια παρηγοριά κι ας έχει φόβο και ανασφάλεια και αγωνία… ναι, αγωνία… σαν ένα απέραντο σκοτεινό σεντόνι που σκεπάζει όλα τα στερεώματα… κάποιες φορές όταν σε κοιτούσα αναρωτιόμουν πώς να είναι να ζεις κάτω απ’το δικό σου στερέωμα… τότε δεν μπορούσα να απαντήσω… τότε δεν ήθελα και δεν τολμούσα να απαντήσω… ούτε τώρα το γνωρίζω ως τα βαθύτερα του είναι μου… μα έχω την ποιότητα και την ανάσα αυτού του βιώματος που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε απ’όσα έχω νιώσει στη ζωή μου…

Πρόσφατα βρέθηκα σε κείνο το γνωστό χώρο που οι δυο μας επισκεπτόμασταν τόσο συχνά τα τελευταία χρόνια… είδα τις καρέκλες άδειες… εκείνες τις κόκκινες καρέκλες… όμως ξαφνικά σα να διέκρινα τη φιγούρα σου… καθόσουν εκεί, όπως πάντα και γύρισες το κεφάλι… με είδες και μου χαμογέλασες… μέσα απ’την αγωνία σου… όπως πάντα… αυτή η αγωνία τα γέννησε όλα και τα κατάπιε όλα…

Σε κοιτάζω ίσια στα μάτια τώρα αδελφέ μου και πάλι δεν τολμώ να πιστέψω ακόμα ότι έχω μάτια και βλέμμα αλλά όχι εσένα…

Κι από το θάρρος τούτο που σιγά σιγά ξεθυμαίνει με το πέρασμα των ημερών και των χρόνων, δεν έχει σηκωθεί ακόμη αυτός ο άνθρωπος που θα μπορέσει να αρθρώσει ολόκληρο το λόγο… όχι ακόμη… κι αν δεν προλάβει να το πράξει, τούτο θα είναι γιατί δεν είχε ποτέ τη δύναμη… και την ανδρεία και το κουράγιο…

Αναζητώ κουράγιο από σένα… όπως σε βλέπω καθισμένο σε κείνη την καρέκλα να με κοιτάς με την ψυχή στα όμορφά σου μάτια…

Κι ακόμα αντλώ κι ακόμα δεν μου φτάνει…D.P.

 

“Πρέπει”. Ο πιο άδειος λόγος μεσ’ στην απέραντη κενολογία της ανθρώπινης γλώσσας.

Μ. Καραγάτσης

 

Θρηνώ όλες τις χαίτες των κοριτσιών που 'ναι ριγμένες
επάνω στα μαξιλάρια του συμβατικού έρωτα.
....
Θα τους πω: κοιτάτε τους άντρες τους λεβέντες, τους ελεύθερους,
τον άντρα λιοντάρι, τον άντρα καραβιού κατάρτι, τον άντρα έλασμα
και τόξο και φωνή από κορφοβούνι σε κορφοβούνι - τότε ίσως του δοθούνε,
ναι, ίσως ερωτευθούνε.

Μάτση Χατζηλαζάρου

 

 



Ένδυμα
Κι έτσι
να ξέρεις
χάνονται οι άνθρωποι μάτια μου
όχι στο χρόνο
αλλά στη θλίψη…
κι όταν μετά
από αιωνιότητες πόνου
ανταμώσουν πάλι
δεν έχουν λόγια να πουν
μα κι αν τα πουν
είναι ακατανόητες λέξεις
σε μια άγνωστη
παράξενη γλώσσα…
κάτι στο βλέμμα
ή στο χαμόγελο
έστω στων φρυδιών το σμίξιμο
ίσως προδώσει την ταυτότητά τους
όμως
τι σημασία έχει
πόσες χιλιάδες νύχτες μεσολάβησαν
για να φορέσεις ένα πρωινό βροχής
το ένδυμα του Απρόσωπου;............D.P.

 

Τι είσαι εσύ για τον κόσμο;





 



Θέτω το ερώτημα όμως γνωρίζω πως πρόκειται στην ουσία για κάτι άλλο. Πρόκειται για αίνιγμα.

Το αίνιγμα έχει θαυμαστές ομοιότητες με έναν κώδικα. Έναν κώδικα όμως ξεχωριστό που κανείς ή δεν μπορεί ή δεν θέλει να σπάσει. Η παραβίαση του κώδικα ισοδυναμεί με λύση του αινίγματος αλλά και με κάτι ακόμη. Το πρόβλημα της μεταγραφής του νοήματός του.

Τούτο σημαίνει ευθύνη. Και βούληση για αληθινή δράση.

Τι είναι ο ποιητής για τον κόσμο;

Αν δεν ανήκει σε αυτόν τον κόσμο το ερώτημα δεν συνιστά αίνιγμα. Είναι απλά ένα περιττό φορτίο και με ευχαρίστηση αποβάλλεται.

Αν ο ποιητής ανήκει σε αυτόν τον κόσμο το αίνιγμα διαλάμπει, έχει ζωή, ανασαίνει. Και αναμένει το λύτη.

Τι είναι ο ποιητής για τον κόσμο;

Η ιστορία δεν διευκολύνει τον ποιητή.

Ο χρόνος είναι εχθρός του ποιητή κι ακόμα εχθρός του είναι ο ορίζοντας. Οποιοσδήποτε ορίζοντας.

Οι αφηγήσεις δεν διευκολύνουν τον ποιητή.

Οι ιστορήσεις, τα λογοτεχνήματα, οι θεωρήσεις.

Οτιδήποτε προβάλλει τον εαυτό του ή οτιδήποτε κραυγάζει την κατασκευή ενός εαυτού.

Ο εαυτός δεν διευκολύνει τον ποιητή.

Συνεπώς, ακόμη κι αν απαντηθεί το ερώτημα, κανείς δεν μπορεί να το μεταγράψει. Αν το δούμε διαφορετικά, πιο εξυπηρετικά με μια έννοια, η μεταγραφή του νοήματος έχει ήδη αποβληθεί από τον κόσμο.

Ο κόσμος 'δεν έχει ανάγκη' τον ποιητή.

Αλλά λιμοκτονεί για την ποίηση.

Εκείνο που πυργώνεται με συμπαγή βεβαιότητα εμπρός μου είναι η αλήθεια του ποιητή. Χωρίς αυτόν ο κόσμος δεν μπορεί να μοιράσει τον εαυτό του. Χωρίς αυτόν ο κόσμος μοιάζει με έναν τυφλό που προσποιείται ότι βλέπει ώσπου να πέσει στο χαντάκι. Δεν είναι η ντροπή της πτώσης. Είναι το όνειδος της αποκάλυψης.

Η αλήθεια του ποιητή, λοιπόν, τι παράδοξο, μεταγράφεται.

Έχει ρυθμό και δόνηση, έχει αίμα και ρίγος.

Χωρίς το ρίγος της κάθε στιγμής δεν αρδεύεται η αιωνιότητα.

Ο ποιητής γεννιέται με το ρίγος και το μεταδίδει αφειδώλευτα. Πάντα, για όσο ζει, για όσο αναπνέει. Ακόμα κι όταν δεν ζει. Όταν μνημονεύεται ή όταν καταδικάζεται.

Τι είναι ο ποιητής για τον κόσμο;

Το αίνιγμα επιστρέφει σε κείνον που το έθεσε.

Κάθε φορά που ακυρώνεις τον ποιητή μέσα σου, χλευάζεις το αιώνιο στο αίμα σου.

Κάθε φορά που σκοτώνεις τον ποιητή, κλείνεις το στόμα και τη μύτη σου για να μην ανασαίνεις.

Κάθε φορά που αρνείσαι το βλέμμα στον ποιητή, το στρέφεις στον εαυτό σου.


Τι είσαι εσύ για τον κόσμο;
D.P.