«Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

«Eσβησε χθες» στα 89 της χρόνια η Eλλη Παππά
Πηγή: Express.gr 28/10/09-07:00

MIA αγωνίστρια που αντέταξε τον νόμο του δικαίου και το όραμα για μια ζωή χωρίς αφέντες σε εποχές που το να έχεις ελεύθερη γνώμη ήταν αδίκημα, η Ελλη Παππά, έφυγε από τη ζωή χθες σε ηλικία 89 ετών. Συγγραφέας, δημοσιογράφος –αρθρογραφούσε στην εφημερίδα ΕΞΠΡΕΣ– και πάνω από όλα αγωνίστρια, προέταξε την ύπαρξή της ενάντια στον ολοκληρωτισμό, ακόμα και όταν προερχόταν από «συγγενείς» δυνάμεις. Για τις ιδέες της φυλακίστηκε, βασανίστηκε, εξορίστηκε, χωρίς ποτέ να τις προδώσει. Ακόμα και απέναντι στην Αριστερά, την οποία υπηρέτησε για όλη της ζωή, κράτησε κριτική στάση όταν οι ταγοί της παρέκκλιναν από τα αρχικά ιδεώδη. Αδερφή της ήταν η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου, την οποία χαρακτήριζε ως "άγγελο της ζωής της".
Το βάπτισμά της με την ιστορία ήρθε με τη φωτιά που έκαψε τη Σμύρνη. Γεννήθηκε στην πρωτεύουσα της Ιωνίας, κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου, το 1920. Δύο χρόνια μετά στοιβάχτηκε βρέφος μαζί με τα πέντε της αδέλφια σε ένα καράβι φορτωμένο με τους ξεριζωμένους της Μικράς Ασίας.

«Hμουν το πέμπτο παιδί, αθέλητο και παραπεταμένο. Η μάνα μου αρνήθηκε να με θρέψει. Επέζησα χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή της μητέρας μου, που της έδωσε μία κατσίκα. Η πρώτη μου τροφός ήταν μία αίγα», σημείωνε η ίδια. Προορισμός της οικογένειάς της ήταν οι προσφυγουπόλεις του Πειραιά. Εκείνη την περίοδο μπήκαν στη ζωή μου τα μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας, ο Γιώργος, που έγινε ασυρματιστής, και η Διδώ (Σωτηρίου), που ζούσε με την πλούσια αντιδραστική θεία, αδελφή του πατέρα μας. Από τη σκληρή δουλειά του ο Γιώργος, από μια έμφυτη συνείδηση η Διδώ, από κοντά κι η μάνα μας, είχαν γίνει και οι τρεις κομμουνιστές». Η επαναστατική συνείδηση μπήκε στη ζωή της κρυφακούγοντας τις κουβέντες των μεγάλων. «Μεγαλώνοντας, η ζωή μου ταυτίστηκε με την επανάσταση. Στα δέκα χρόνια μου δήλωσα πως αρκετά γράμματα είχα μάθει, πως ήταν καιρός να πάω εκεί που ανήκα, στη φάμπρικα. Τελικά ενέδωσα στο επιχείρημα της οικογένειάς μου, πως αγράμματοι στον αγώνα υπάρχουν πολλοί, χρειάζονται μορφωμένοι άνθρωποι για να τον βοηθήσουν». Φιλομαθής και ταξικά συνειδητοποιημένη, πήρε το απολυτήριό της από το Γυμνάσιο της Κοκκινιάς την εποχή που μεσουρανούσε η «νέα Ελλάδα» του Ιωάννη Μεταξά ενώ οργανώθηκε σε μία αντιδικτατορική ομάδα. Oπως θυμόταν η ίδια: «Στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου οργανώσαμε με τα αγόρια της τάξης ομάδα αντιδικτατορική, μοιράζαμε τρικ και προκηρύξεις τις νύχτες στην Kοκκινιά και τη Δραπετσώνα. O αγώνας κορυφώθηκε με την ανάρτηση κόκκινης σημαίας στην κεντρική εκκλησία της Kοκκινιάς». Σπούδασε φιλοσοφία και νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στη Γαλλική Ακαδημία της Αθήνας. χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της λόγω της Κατοχής. Στην Kατοχή έκανε τα πρώτα βήματα της Αντίστασης. Oπως σημείωνε: «H ομάδα μας απλώνει τη δραστηριότητά της, δραπετεύουν οι εξόριστοι από τα ξερονήσια, προσχωρούμε από τους πρώτους στο EAM, συνδέομαι με το KKE, αντιστασιακή δράση στις εργατικές γειτονιές του Γκύζη και της Nέας Iωνίας, δραστηριότητα στον αντιστασιακό Tύπο, τα πρώτα βήματά μου στη διδασκαλία μαθημάτων μαρξισμού».

Παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949. Τότε ξεκίνησε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη, που έγινε σύντροφός της. Για εκείνη την εποχή έλεγε: «Tο μεθύσι της Απελευθέρωσης, τα "Δεκεμβριανά", η ήττα, ο Εμφύλιος, οι άγριοι διωγμοί, οι προσπάθειες ανασυγκρότησης της Aριστεράς και της Δημοκρατίας, οι πρώτες εκλογές, ο ερχομός του Mπελογιάννη και του μεγάλου έρωτα». Η Eλλη Παππά και ο Νίκος Μπελογιάννης συνελήφθησαν για τη δράση τους τον Δεκέμβριο του 1950 και παρέμειναν σε απομόνωση έως την πρώτη δίκη τους (Νοέμβριος 1951). Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους, Νίκος (Αύγουστος 1951). Ακολούθησε δεύτερη δίκη (Φεβρουάριος 1952). Καταδικάστηκαν σε θάνατο και ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά εκείνη δεν εκτελέστηκε λόγω του παιδιού που είχε γεννήσει μέσα στη φυλακή. Η κυβέρνηση του Πλαστήρα δεν τόλμησε να εκτελέσει μάνα βρέφους. Πέρασε στα κελιά της φυλακής δεκατρία χρόνια. Πίσω από τα κάγκελα δεν έπαψε να δημιουργεί –κατάλληλα για την εκάστοτε περίοδο της ζωής– βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδώς Σωτηρίου. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι. Επίσης έγραψε θεατρικά και διηγήματα. Αποφυλακίστηκε την Πρωτοχρονιά του 1964. «Mε την απόλυσή μου από τη φυλακή έπιασα δουλειά στον Tύπο της Αριστεράς, με υπεύθυνη θέση στη σύνταξη της Δημοκρατικής Αλλαγής». Eργάστηκε επίσης στην ΕΔΑ.

Το διάστημα της «ελευθερίας» της κράτησε μόλις τέσσερα χρόνια. Η χούντα των συνταγματαρχών την εξόρισε στη Γυάρο. Η υγεία της κλονίστηκε σοβαρά στο ακριτικό νησί και αποφυλακίστηκε σε ενάμιση χρόνο, τον Ιούλιο του 1968. Μετά την απελευθέρωσή της έλαβε πρόσκληση από την ΕΣΣΔ να τη φιλοξενήσει μαζί με τον γιο της. Oμως προς τιμήν της προτίμησε να παραμείνει στην Ελλάδα που βρισκόταν στον απριλιανό «γύψο», επειδή διαφώνησε με την καταστολή της Aνοιξης της Πράγας το 1968 από τα στρατεύματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Στη Mεταπολίτευση, η Eλλη Παππά επανασυνδέθηκε με το ΚΚΕ αλλά γρήγορα αποχώρησε. Oπως έλεγε η ίδια: «Η επανένωση της Αριστεράς ξεκίνησε με καλούς οιωνούς και είχε οικτρό τέλος. Απεχώρησα από το ΚΚΕ, πράγμα που και η ηγεσία του επιθυμούσε». Αργότερα συνεργάστηκε με την εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, περιοδικά και την εφημερίδα «Μακεδονία», όπου έγραφε με ψευδώνυμο. Εως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 δούλεψε στις εφημερίδες EΞΠPEΣ, Eθνος, και στο περιοδικό Γυναίκα. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της τα αφιέρωσε στο συγγραφικό της έργο.

Πραγματοποίησε μελέτες για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως «Ο Πλάτωνας στην εποχή μας» και «Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας - Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό», καθώς και μελέτες για τον μαρξισμό και τον λενινισμό, όπως ο «Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση - οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν» και «Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου». Τα τελευταία πολιτικά βιβλία της είναι «Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» και «Μακιαβέλι ή Μαρξ». Hταν επίτιμο μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων.

Το 2002, η Eλλη Παππά εμπιστεύθηκε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) το σύνολο του αρχείου της, που, ταξινομημένο πλέον, προστίθεται στις διαθέσιμες πηγές της μεταπολεμικής ιστορίας.

Η κηδεία της θα είναι πολιτική και θα γίνει το Σάββατο στο Γ΄ Νεκροταφείο, όπου και θα ταφεί δίπλα στον σύντροφο της ζωής της, Νίκο Μπελογιάννη.

Η οικογένειά της ζήτησε αντί στεφάνων τα χρήματα να κατατεθούν για την ενίσχυση των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ).


_____________________________________________________________

Καλό σου ταξίδι...

 

Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

Πρεπει να φυγει καποιος για να μαθουμε λεπτομεριες για την ζωη του......
γνωριζα την Ελλη Παππα ως συγγραφεα και συντροφο του Μπελογιαννη μονο.
Ευχαριστουμε Λαρα
για το αρθρο που μεσα απο τη βιογραφια της κανει και επιγραμματικη ανασκοπηση
της ιστοριας της Ελλαδας των τελευταιων ετων.

 

Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

ηθελα να ξερω τι απομενει πια σαυτη την ερημη χωρα..

 

Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

 Η συγγραφέας φωτογραφημένη σε παρουσίαση βιβλίου τον Νοέμβριο του 2002. Την επόμενη χρονιά η Ελλη Παππά παρέδωσε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) το σύνολο του αρχείου της που, ταξινομημένο σε 60 και πλέον φακέλους, ανήκει στις διαθέσιμες πηγές για τη μεταπολεμική Ιστορία.

 Η Ελλη Παππά απολογείται κατά τη διάρκεια της δίκης της, στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Τόσο η ίδια όσο και ο σύντροφος και πατέρας του παιδιού της Νίκος Μπελογιάννης καταδικάστηκαν σε θάνατο, ωστόσο η ίδια δεν εκτελέστηκε λόγω του βρέφους της .


Συνελήφθησαν με διαφορά τεσσάρων ημερών τον Δεκέμβριο του 1950. Επτάμιση μήνες κράτησε το μαρτύριό της στο φρικτό κελί της Ασφάλειας Αθηνών στην Καποδιστρίου. Ενάμιση επί ενάμιση ήταν, δίχως ίχνος φωτός. «Ο Νίκος έμεινε δέκα μήνες κλεισμένος. Το κελί του ήταν πιο μεγάλο- 1,70 επί 1,70 θαρρώ. Και είχε φως. Μια λάμπα που άναβε εκτυφλωτικά μέρα νύχτα» αφηγείτο η ίδια σε συνέντευξή της στο «Βήμα». Παρέμειναν στην απομόνωση ως την πρώτη δίκη τους τον Οκτώβριο του 1951, με συγκατηγορούμενους άλλα 91 άτομα. Στην έδρα του στρατοδικείου και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους γεννήθηκε στη φυλακή ο γιος τους Νίκος.

Ακολούθησε η δεύτερη δίκη τον Φεβρουάριο του 1952 και οι καταδίκες σε θάνατο. Ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε, μαζί με τους Δημήτρη Μπάτση, Νίκο Καλούμενο και Ηλία Αργυριάδη. Η Ελλη (Ιωαννίδη, τότε) δεν εκτελέστηκε λόγω του βρέφους. Η εκτέλεση έγινε τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου 1952. Τις Κυριακές ούτε οι Γερμανοί δεν εκτελούσαν ανθρώπους. Το κελί της δεν το άνοιξαν. «Εσένα δεν σε έχουν στον κατάλογο» της είπε ο αρχιφύλακας. Ο Μπελογιάννης πλησίασε στο μικρό παράθυρο. Εγειρε το πρόσωπό του κοντά της. Η έκφρασή του ήταν παγωμένη. «Να ζήσεις» της είπε «για το παιδί και την εκδίκηση» αφηγείτο η ίδια.

Αποφυλακίστηκε την Πρωτοχρονιά του 1964. Δραστηριοποιήθηκε στην ΕΔΑ και εργάστηκε στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή», ενώ στη χούντα συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο, απ΄ όπου αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968 λόγω σοβαρής ασθένειας. Αρνήθηκε να φιλοξενηθεί στη Σοβιετική Ενωση, όπως της προτάθηκε τότε, λόγω των διαφωνιών της για την εισβολή των σοβιετικών τανκς στην Πράγα, ενώ μεταπολιτευτικώς επανασυνδέθηκε με το ΚΚΕ προσβλέποντας στην επανένωση της Αριστεράς. «Η επανένωση ξεκίνησε με καλούς οιωνούς και είχε οικτρό τέλος. Απεχώρησα από το ΚΚΕ, πράγμα που και η ηγεσία του επιθυμούσε» έγραφε.

Η Ελλη Παππά έγραψε δεκάδες βιβλία, κυρίως πολιτικού και κοινωνιολογικού περιεχομένου, αλλά και βιβλία για παιδιά. Ξεχωρίζουν: «Αρχαίοι Ελληνες συγγραφείς στο Κεφάλαιο του Μαρξ» (εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή), «Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας. Η έννοια της ελευθερίαςστον πρωτοσωκρατικό υλισμό» (εκδόσεις Αγρα), «Βίος και έργα της Γάτας της Σοφής. Αυθεντική βιογραφία μιας έγκλειστης και μαύρης γάτας» (εκδόσεις Οδυσσέας), «Γράμματα στο γιο μου» (εκδόσεις Αγρα), «Η Κομμούνα του 1871: Επανάσταση του 21ου αιώνα;» (εκδόσεις Αγρα), «Μικρογραφίες: βιβλία από τη φυλακή» (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο), «Μακιαβέλλι ή Μαρξ» (εκδόσεις Αγρα), «Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» (εκδόσεις Κέδρος), «Ο Πλάτωνας στην εποχή μας» (εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου), «Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση. Οδοιπορικό από το ρωσικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν» (εκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας).
Η μυστική διαθήκη της Ελλης Παππά - TO BHMA

 

Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

.....

 

Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΓΙΟ ΜΟΥ (Εκδόσεις Άγρα)
ΦΥΛΑΚΕΣ ΚΑΣΤΟΡΟΣ – ΑΒΕΡΩΦ – ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ 1955-1962

Παιδί μου
Αυτές τις μέρες κλείνουν τρία χρόνια από τη δίκη που σ’ άφησε χωρίς πατέρα. Τέτοιες μέρες όλα είναι ζωντανά, ολότελα ζωντανά στο μυαλό και στην καρδιά, που την καίνε αδιάκοπα. Μα δεν θέλω να σου γράψω γι’αυτά. Σκεφτόμουνα πως όταν μεγαλώσεις θα μάθεις πολλά για τον πατέρα σου. Μα για την καρδιά του, για την αγάπη του, για το τι ήταν η αγάπη μας που γέννησε εσένα δε θα μπορέσεις να μάθεις παρά πολύ λίγα αν δεν είναι η μάνα σου να σ’ τα πει. Και καθώς δεν μπορώ να ξέρω, αγοράκι μου, αν θα βρίσκομαι κοντά σου όταν εσύ θα γίνεις παλικάρι, σκέφτηκα να σου γράψω. Θα φυλάξει τα γράμματά μου η γιαγιά σου ή η θεία σου. Και σαν θα γίνεις δεκάξι χρονών, όταν η καρδιά σου, το μυαλό σου, ο χαρακτήρας σου θα είναι σαν δροσερά μπουμπούκια έτοιμα ν’ανθίσουνε σε όμορφα λουλούδια και να δώσουνε πλούσιο και γερό καρπό, θα’ναι καιρός να γνωριστείς πιο καλά με τον μεγάλο Νίκο. Θα σου δώσω κομμάτια από τη ζωή μας κι απ’τα γράμματά μας στην Ασφάλεια. Όσο μπορώ πιο πολλά.
Φλεβάρης 1955, Φυλακές Κάστορος (Πειραιάς)

….

Όταν έγραφα από τη φυλακή αυτά τα γράμματα, δεν περίμενα ποτέ πως θα τα έβλεπα δημοσιευμένα, και μάλιστα με τη δική μου συγκατάνευση. Πρέπει να ομολογήσω πως στο θέμα δημόσιο και ιδιωτικό διαφωνούσα με τον Νίκο [Μπελογιάννη]. Για μένα το ιδιωτικό ήταν τόσο ιερό που κάθε παραβίασή του ισοδυναμούσε με ένα είδος ιεροσυλίας. Κι όταν εκείνος μου έγραψε πως λυπόταν για τα γράμματά μας που καταστρέφαμε, γιατί –αν ζούσαμε– «θα μπορούσαμε να τα εκδώσουμε», παραξενεύτηκα. Για μένα, εκείνα τα γράμματα τα γραμμένα σε κουρελόχαρτα που τα μαζεύαμε απ’ τα σκουπίδια, κι αντί για πένα γράφαμε με σπίρτα καρβουνιασμένα σε αναμμένο τσιγάρο, ήταν ο κρυφός θησαυρός μας, απρόσιτος σε κάθε άλλον. Η κατάθεση της ψυχής μας και της σκέψης μας σ’ εκείνους τους ατέλειωτους μήνες που ζήσαμε στα μπουντρούμια της Απομόνωσης στη Γενική Ασφάλεια της Αθήνας.
Ο κίνδυνος να πάρουνε σε μια έρευνα τα χαρτιά μας υπήρχε πάντα, και τότε θα μπορούσανε να εκμεταλλευτούνε άγρια απόψεις μας για να ζημιώσουνε το Κόμμα. Αυτό το Κόμμα που του είχαμε δώσει τη ζωή μας και το φυλάγαμε σαν πολύτιμο αγαθό…
Εκεί, σ’ αυτή τη φυλακή, έπεσε η αυλαία της ματωμένης Κυριακής. Με κρατήσανε στο ίδιο κελί από όπου αποχαιρέτησα τον Νίκο από την Κυριακή ως την Τετάρτη. Απόγευμα έγινε η μεταγωγή μου στη μόνιμη πια κατοικία μου, τις Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ. Εκεί βρήκα το γιο μου, που ήταν επτά μηνών. Αυτά του τα γενέθλια ήταν και τα μόνα που προλάβαμε να «γιορτάσουμε με τον Νίκο. Τώρα κρατούσα στα χέρια μου τον μικρούλη Νίκο, κι έπρεπε να βρω τρόπο να γνωρίσει, μεγαλώνοντας τον πατέρα του. Τον ερωτευμένο άντρα που μπορούσε ακόμα και να κλάψει αν νόμιζε πως σε κάτι έφταιξε ή πως κάτι βασάνιζε την αγαπημένη του και τον πολιτικό με την τολμηρή σκέψη και πράξη.
Για τον πολιτικό δεν υπήρχε αμφιβολία πως πολλά θα άκουγε στο μέλλον. Ύμνους και ερμηνείες – με αμφίβολη πάντα γνησιότητα. Κι ωστόσο οι πολιτικές υποθήκες του, καθαγιασμένες με το θάνατο, μικρή θέση έχουνε στα γράμματα που άφησα στο γιο μου. Ήταν πάντα ο κίνδυνος να πέσουν στα χέρια του αντιπάλου που με κρατούσε δέσμια. Μα ήταν και κάτι περισσότερο: έγραφα έχοντας μπροστά μου όχι το μωράκι που κοιμόταν πλάι μου ανίδεο για όσα είχαν γίνει, αλλά τον έφηβο των δεκάξι χρόνων για τον οποίο τα προόριζα. Εκείνος, ο άγνωστός μου έφηβος που θα διάβαζε τα γράμματά μου.

ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ

Πηγή: ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ Ροΐδη Εμμονές


Συνέντευξη στην Ελευθεροτυπία-16/12/2006

«Μακάρι να είχαν εκτελέσει και μένα μαζί με τον Νίκο». Η Ελλη Παππά μιλάει για τον Μπελογιάννη, τα βιβλία που έστελνε από τη φυλακή στον γιό τους, την παρακμή του κομμουνισμού αλλά και τη σημερινή κατάσταση.

Της ΟΛΓΑΣ ΜΠΑΚΟΜΑΡΟΥ

Λευκά λαμπερά μαλλιά, μάτια σαν μικροί κρατήρες φωτός, κυρίαρχα σε ένα πρόσωπο γαλήνης -αυτή είναι η πρώτη εικόνα που μου δίνει η Ελλη Παππά, πηγαίνοντας να τη συναντήσω στο σπίτι της, στου Ζωγράφου, για τη συνέντευξη που ακολουθεί. Με υποδέχεται ντυμένη απλά και κομψά – μια χρυσή καρφίτσα στη βάση του λαιμού είναι το μοναδικό της στολίδι, «σημείο», σκέφτομαι, μιας χαμένης στις μέρες μας αρχοντιάς.

Σχεδόν μεσημέρι, ο ήλιος πέφτει απ’ τις τζαμόπορτες στο διαμέρισμα, 5ος όροφος, ανοιχτός, όλο ταράτσες πολυκατοικιών, ο ορίζοντας. Μέσα, βιβλία, πολλά βιβλία, δυο κυκλάμινα σε γλάστρες μπροστά στο σβηστό τζάκι, το σκυλί της, η Βιόλα, να στριφογυρίζει, φωτογραφίες και πίνακες -ανάμεσά τους, το γνωστό σκίτσο του Μπελογιάννη από τον Πικάσο και το χειρόγραφό του που το συνόδευσε, σε άλλο κάδρο- ακίνητα.

Εχουν μόλις κυκλοφορήσει σε ανατύπωση, μέσα σε χάρτινη κασετίνα, τα δέκα βιβλία μινιατούρες, παραμύθια που έγραψε ή διασκεύασε, ζωγράφισε και βιβλιοδέτησε η ίδια, και τα ‘στελνε στον μικρό γιο της -καρπό τής σχέσης της με τον Νίκο Μπελογιάννη- όταν ήταν στη φυλακή και κείνος μεγάλωνε στα χέρια της αδελφής της Διδώς Σωτηρίου. Την κοιτάζω, κάπου μισόν αιώνα από τότε, το μικρό σώμα μέσα στη μεγάλη πολυθρόνα -ποιος ξένος μπορεί να μετρήσει το βάρος εκείνου του συμβόλου, εκείνου του μύθου πάνω της.

- Ησασταν στην ίδια φυλακή, της Καλλιθέας, όταν τον εκτέλεσαν. Πώς να σας ρωτήσω τι αισθανόσασταν μέσα στην καρδιά αυτής της τραγωδίας;

«Δεν μπορείς να απαντήσεις, όσα χρόνια και αν περάσουν. Πώς να τα πεις αυτά και πώς να τα νιώσουν οι άλλοι; Να είσαι εκεί και να τον πάρουν απ’ τα χέρια σου. Στη φυλακή, τον αποχαιρέτησα… Εμένα μου έδωσαν χάρη, δηλαδή ισόβια, ως μητέρα που ήμουν, και δεν με εκτέλεσαν. Γιατί κι εγώ είχα καταδικαστεί σε θάνατο».

- Πώς είναι να περιμένεις από ώρα σε ώρα έναν τέτοιο θάνατο;

«Οταν είσαι εκεί, το ξέρεις, το έχεις αποδεχτεί, ότι κάποια στιγμή μπορεί να συμβεί αυτό, να χτυπήσει η πόρτα και να σε πάρουν -πολλές γυναίκες σκοτώθηκαν έτσι. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο· αν κάνεις, θα προδώσεις… Το τραγικό για μένα είναι ότι δεν πήγα μαζί με τον Νίκο. Διότι αυτό ήθελα. Να πεθάνω, να φύγω μαζί του».

- Παρ’ ότι είχατε το παιδί;

Η Ελλη Παππά με τον Νίκο Μπελογιάννη, τελευταία ημέρα της δίκης τους
«Ναι. Το παιδί θα ζούσε, ίσως και καλύτερα χωρίς εμένα, και όταν μεγάλωνε, θα καταλάβαινε… Οι γυναίκες στη φυλακή το αγαπούσαν απ’ την αρχή -όταν με σήκωσαν απ’ του Αβέρωφ και με πήγαν στο μπουντρούμι της Καλλιθέας για εκτέλεση, αυτές το έκρυψαν για μέρες όπου μπορούσαν: από θάλαμο σε θάλαμο, κάτω από τα ράντζα των κρατουμένων, αρρώστησε σοβαρά από το πήγαιν’-έλα, 6 μηνών παιδάκι ήταν, και το γιάτρεψαν. Γιατί αυτοί, οι ασφαλίτες, με το πρόσχημα ότι θα το φέρουν σε μένα, ζητούσουν να το πάρουν…»

- Για ποιον λόγο;

«Για άγνωστους λόγους. Τέλος πάντων, σώθηκε τότε κι όταν επέστρεψα στις φυλακές Αβέρωφ, το ξαναβρήκα. Μείναμε μαζί ώσπου έγινε 3 χρόνων -αυτό ήταν το όριο παραμονής παιδιών σε φυλακές- και πέρασε καλά, γιατί όλοι τον αγαπούσαν και τον φρόντιζαν εκεί μέσα, και οι συγγενείς απ’ έξω ερχόντουσαν να τον δουν… Ο χωρισμός ήταν πολύ σκληρός και για τους δυο μας· εμένα με έκανε κομμάτια. Ηταν φρίκη να βλέπεις το παιδί σου μία φορά τον μήνα, για πολλά χρόνια. Ετσι έφτιαξα αυτά τα βιβλιαράκια και μετά μια άλλη σειρά, με έργα του Αριστοφάνη… Ωσπου αποφυλακίστηκα το ‘63, με το που βγήκε ο Παπανδρέου. Και ο Νίκος, τελειώνοντας το Δημοτικό, έμπαινε στην εφηβεία…»

- Και από τότε κύλησε η ζωή;

«Ναι, αλλά δεν κύλησε έτσι δα. Γιατί είχαμε και τη χούντα το ‘67, και πάλι χωρίσαμε με τον Νίκο… Πήγα εξορία. Στα Γιούρα. Οπου αρρώστησα πολύ άσχημα και τότε οι Σοβιετικοί κατάφεραν να με πάρουν από κει, να με φέρουν στην Αθήνα και τελικά να με ελευθερώσουν, χωρίς η ίδια να γνωρίζω τίποτα. Με σκοπό να με πάρουν μαζί τους στη Σοβετική Ενωση, για να ενισχύσουν τον αντιδικτατορικό αγώνα, στην ουσία για να με αξιοποιήσουν υπέρ του καθεστώτος, προβάλλοντας την εικόνα του κομμουνιστή που μένει πιστός στις ιδέες του. Είχαν κάνει μεγάλη προετοιμασία, άρχισαν να στρώνουν το κόκκινο χαλί για να με δεχτούν, αλλά δεν πήγα. Αρνήθηκα.

- Γιατί;

«Γιατί είχε γίνει εν τω μεταξύ η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, προς την οποία ήμουν αντίθετη. Ομως, ήταν πολύ βαρύ για κείνους αυτό που τους έκανα. Και από τότε οι σχέσεις μας διαρρήχθηκαν. Δηλαδή με αγνόησαν, και δικαίως. Πήγε στη θέση μου ο Ρίτσος για τον ίδιο σκοπό… Εγώ έμεινα εδώ, προσπάθησα να σταθώ στα ποδια μου, ο Ευάγγελος Τερζόπουλος, που ήμασταν μαζί στον ‘Ριζοσπάστη’, μου έδωσε δουλειά στη ‘Γυναίκα’. Χωρίς να υπογράφω απ’ την αρχή, γιατί ήταν χούντα ακόμα· μου έλεγε για τις πιέσεις που δεχόταν, θα είχε πρόβλημα».

- Η πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού σας έκανε να σκεφτείτε ποτέ αν όλο αυτό που έγινε, ο αγώνας και οι θυσίες τόσων ανθρώπων, άξιζε τον κόπο;

«Αξιζε τον κόπο, αλλά καταρρακώθηκε από κάθε άποψη. Οταν το 1989 κατέρρευσε το σύμπαν, αποδείχτηκε ότι ήταν όλο εις μάτην. Οτι όλο αυτό που λεγόταν Σοβιετική Ενωση γεννήθηκε για να πεθάνει».

Το σκίτσο του Πικάσο για τον Μπελογιάννη και το χειρόγραφο που το συνόδευε με το ακόλουθο κείμενο: «Το φως από το λαδοφάναρο που φώτιζε το σκοτάδι μιας μαγιάτικης βραδιάς στη Μαδρίτη, τα ευγενικά πρόσωπα του τουφεκισμένου λαού που τον δολοφόνησε ο ξένος άρπαγας στον πίνακα του Γκόγια, είναι η ίδια σπορά φρίκης που σπέρνει με τις ανοιχτές φούχτες των προβολέων πάνω στα ορθάνοιχτα στήθια της Ελλάδας μια κυβέρνηση που σκορπίζει τον θάνατο, τον φόβο και το μίσος. Ενα πελώριο άσπρο περιστέρι περνάει κι αφήνει το οργισμένο του πένθος πάνω στη γη»
- Ηταν αναμενόμενο για σας;

«Εγώ και όσοι ήξερα δεν το είχαμε μετρήσει έτσι. Παρ’ ότι από την εποχή που ήμουν στη φυλακή, προ χούντας, έφταναν ώς εμάς από την Σοβιετική Ενωση κάποιες πληροφορίες, σαν βαρίδια. Οπως π.χ. η συνωμοσία κάποιων μεγαλογιατρών να φάνε διάφορα κομματικά στελέχη, που τους έστειλαν στη Σιβηρία. Ηταν φοβερό· γιατί να γίνονται τέτοια πράγματα εκεί, αναρωτιόμουν, είχα ταραχτεί τόσο, που φώναζα στον ύπνο μου ‘Σοβιετική Ενωση’! Τόσο δεμένη ήμουν μ’ αυτό το κίνημα, τόσο φοβόμουν, είχα το προαίσθημα ότι κάτι κακό θα συμβεί».

-Επαληθεύτηκε το προαίσθημά σας…

«Ναι, από τότε όλα τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν ανάποδα. Ωσπου ήρθε ο Γκορμπατσόφ, που τον είδαμε σαν κάτι καινούργιο, ότι θα μπορούσε να σώσει τον σοσιαλισμό. Αλλά μας την έδωσε την κατραπακιά, αντί σωτηρίας είδαμε την οριστική κατάπτωσή του. Γιατί το σύστημα κατέρρεε και ο Γκορμπατσόφ δεν μπορούσε ούτε καν να διαχειριστεί αυτή την κατάρρευση».

- Τι το οδήγησε στην κατάρρευση αυτή;

«Ηταν σάπιο απ’ την αρχή αυτό που έστησαν και άκρως αντίθετο προς τις ιδέες που ευαγγελιζόταν, οι οποίες βέβαια δεν έφταιγαν».

- Από την εποχή του Λένιν ξεκινάτε;

«Να μην πούμε από τον Λένιν, αλλά από τον Στάλιν και πέρα άρχισε να σαπίζει, βλέπαμε αυτή την πτώση. Ωσπου ήρθε, και ήταν τραγικό -η Σοβιετική Ενωση εξαφανίστηκε, οι χώρες που τη συνιστούσαν είναι ξέφτια πια… Από την ώρα που ένας Γιέλτσιν πήρε την εξουσία στη Ρωσία, φάνηκε ότι το πράγμα δεν είχε πλέον ελπίδα. Διότι ήταν σάπιος και αυτός, εξέφρασε όλη την παρακμή. Και είδατε πού καταλήξαμε: στον Πούτιν».

- Το λέτε απαξιωτικά… Τι εκφράζει ο Πούτιν για σας;

- Τις μεγάλες μαφίες του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ο,τι εκφράζουν και αυτοί που έχουν φύγει από τη Ρωσία, ο Αμπράμοβιτς, ο Χοντορκόφσκι κ.λπ. Αλλωστε, αυτές οι μαφίες, όλοι αυτοί, ξεπήδησαν μέσα από την Κα Γκε Μπε, ουσιαστικά. Και ο Πούτιν ανάμεσά τους. Και βλέπουμε σήμερα τις συνέπειες αυτής της κατάρρευσης να τις υφίσταται όλος ο κόσμος. Και θα τις υφίσταται».

- Ποιες είναι συγκεκριμένα αυτές οι συνέπειες;

«Οτι έχει τώρα τον Μπους και τους υπόλοιπους, που έχουν πέσει πάνω στη γη να τη φάνε. Και κυνηγάνε τα πάντα, με πολέμους, με καταπάτηση των ελευθεριών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προκειμένου να το πετύχουν. Με μοναδικό στόχο το χρήμα. Αυτό, το χρήμα, κυριεύει τον κόσμο τώρα, αυτό διαφεντεύει τα πάντα. Αυτό είναι η εξουσία, όλες οι εξουσίες, το μόνο πράγμα που έχει αξία· τίποτε άλλο».

- Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ Πούτιν και Μπους;

«Τι διαφορές; Απλώς, ο Μπους είναι ο χειρότερος εκφραστής αυτού του γεγονότος, αυτού του εξαμβλώματος που έχει καταντήσει ο κόσμος… Είναι φοβερό, μια επανάσταση, όπου είχαν επικεντρωθεί οι ελπίδες όλων, να μεταλλαχθεί στο αντίθετό της. Και επιπλέον, να βιώνουμε όλη αυτή την ξεδιαντροπιά, αυτό το έγκλημα της απώλειας των καλύτερων από τα υλικά με τα οποία μπορεί να είναι φτιαγμένος ένας άνθρωπος».

- Επομένως, μπορεί να πει κανείς ότι τελικά οι ωραίες ιδέες δεν είναι δυνατόν να βρουν εφαρμοργή στην κοινωνία των ανθρώπων;

«Μπορεί να το πει».

- Αρα, ρίχνουμε αυλαία;

«Οχι οριστική. Οι ιδέες για τις οποιες μιλούμε, τώρα δεν βρίσκουν εφαρμογή. Ξανασυζητιούνται μετά από έναν αιώνα».

- Να έρθουμε λίγο και στα δικά μας, και να σας ρωτήσω πώς θα φτιάχνατε το πορτρέτο του σύγχρονου Ελληνα.

«Είμαι λίγο απ’ έξω, όμως έτσι ίσως να βλέπω τα πράγματα πιο καθαρά. Νομίζω, λοιπόν, ότι στον τόπο μας οι άνθρωποι ζουν πια χωρίς να ξέρουν πού πάνε. Ποιο είναι το δικό τους συμφέρον, ποιος είναι ο εχθρός τους, ποιος είναι ο σύντροφός τους, ποιος είναι ο φονιάς τους. Το μόνο που τους ενδιαφέρει -και σ’ αυτό συμβάλλει και η παιδεία, που είναι ανύπαρκτη- είναι να ζήσουν σήμερα, τώρα».

- Να ζήσουν, με ποιον τρόπο;

«Με ό,τι τους πλασάρουν τα περιοδικά λάιφ στάιλ και η τηλεόραση λάιφ στάιλ. Που είναι ό,τι έρχεται απ’ έξω, αλλά στο πιο κιτς».

- Υπάρχει κάτι όπου μπορούμε να προσβλέπουμε;

- Εγώ το μόνο, όπου προσβλέπω, όπου μπορώ να δω μια ελπίδα -τολμώ να το πω- είναι η νέα γενιά. ‘Βιάζεσαι’, μου λένε μερικοί, αλλά το πιστεύω, ακούγοντας τα ίδια τα νέα παιδιά που έρχονται εδώ, χωρίς να τα ξέρω, για να μιλήσουν μαζί μου. Και διαπιστώνω ότι αρνούνται αυτόν τον κόσμο, δεν τον θέλουν. Αυτό είναι το μόνο που με γαληνεύει στην Ελλάδα σήμερα».

- Και η ελληνική Αριστερά; Πώς την επηρέασε αυτή η πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού;

«Ακόμα και η Ανανεωτική Αριστερά βρέθηκε να έχει χάσει πολλά από τα πρότυπά της. Γιατί δεν είχε ποτέ, μεταπολιτευτικά, το θάρρος να ξεκόψει απ’ όλα αυτά και να εμφανίσει δικό της πρότυπο. Οσο για το ΚΚΕ, έμεινε αναπολώντας περασμένα μεγαλεία».

- Για να καταλήξει πού η Αριστερά σήμερα;

«Για την ώρα, δεν μοιάζει να καταλήγει πουθενά».

-Μερικοί υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει καν.

«Εχει μια βάση αυτό. Είμαστε σε μια φάση επαναπροσδιορισμού των όρων Αριστερά, αριστερός».

- Την πολιτική μας σκηνή, πώς τη βλέπετε συνολικά;

«Σαν να είμαι στη θάλασσα και έχει τσούχτρες. Αυτό το γλοιώδες πράγμα που σε τσιμπάει ξαφνικά και δεν ξέρεις από πού σου ‘ρχεται».

- Τι θα λέγατε για τις δύο… κορυφαίες τσούχτρες του δικομματικού παιχνιδιού;

«Είναι πολύ λίγοι και οι δύο για τις σημερινές ανάγκες του τόπου. Αλλά δεν θέλω να μιλήσω για πρόσωπα. Θα σας πω μόνο ότι βλέπω μια διολίσθηση προς το αντικοινωνικό κράτος τύπου Θάτσερ, όπου ο πολίτης αντιμετωπίζεται ως όχληση προς τα μεγάλα συμφέροντα. Και η νομοθεσία μεριμνά μόνο γι’ αυτά».

- Για σας, θεωρούν ότι η σύνδεσή σας με τον Μπελογιάννη κυρίως, πέρα από την δική σας μετέπειτα διαδρομή, σας προσδίδει το στοιχείο ενός «μύθου» στον χώρο της Αριστεράς. Εχετε αυτή την αίσθηση;

«Ποτέ δεν είχα τέτοια αίσθηση. Και όταν μου αποδίδουν άλλοι αυτόν το χαρακτηρισμό, δεν ξέρω τι να τον κάνω».

- Λοιπόν, ποια θα λέγατε ότι είστε;

«Δεν έχω καθήσει να το σκεφτώ ποτέ. Δεν είχα φανταστεί ότι θα είχα ν’ αντιμετωπίσω, κάποια στιγμή, τέτοια ερώτηση. Φοβάμαι και που την ακούω».

- Ισως, κοιτάζοντας πίσω στη ζωή σας, πρόσωπο μιας τραγωδίας;

«Δεν μπορώ να απαντήσω σ’ αυτό. Το μόνο που ξέρω για τον εαυτό μου είναι ότι είμαι μαχήτρια. Οπου και αν γυρίσω πίσω στη ζωή μου, δεν βλέπω παρά τον άνθρωπο που μάχεται».

- Τι ήταν ο Μπελογιάννης στη ζωή σας;

«Το άπαν».

- Αναρωτιέμαι αν, πενήντα τόσα χρόνια μετά, τον σκέφτεστε στην καθημερινότητά σας…

«Είναι πάντα κοντά μου. Τον αισθάνομαι. Τον ρωτάω για ό,τι κάνω. Και εκείνος βρίσκει τον τρόπο να μου απαντήσει».

- Και αν μετράτε την οδύνη που σάς άφησε με ό,τι ωραίο σάς έδωσε αυτός ο έρωτας.

«Η οδύνη δεν μετράει. Είναι άλλο. Αισθάνομαι ως ευλογία τη συνάντηση μαζί του. Ο πόνος τού πρόωρου χαμού του δεν είναι μόνο για μένα. Είναι και για όσα θα μπορούσε να δώσει σ’ αυτόν τον έρμο τόπο. Και δεν πρόλαβε. Δεν τον άφησαν».

 

Επειδή ο συγκεκριμένος αριστερός ήταν δημόσιο πρόσωπο Elysium, και δη δικαίως (προσκείμενη στη φολοσοφία γαρ). Έχει καταγράψει μια μελέτη της, για τη μεταβολή του ορισμού της έννοιας "ελευθερία" από την εποχή του Περικλή μέχρι σήμερα, μάλλον αυτή που στο αρχικό σχόλιο μνημονεύεται ως "Η έννοια της ελευθερίας στον πρωτοσωκρατικό υλισμό".

Παρεμπιπτόντως lara[E-p] δεν γνωρίζω να υπάρχει έννοια "πρωτοσωκρατισμός", μάλλον εννοείς "προσωκρατισμός υλισμός" ( . Δεν ήξερα πάντως ότι ήταν αδερφή της Σωτηρίου (επειδή δεν μου αρέσει μάλλον), πολύ ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες που ανάρτησες.

 

Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

Με καλύπτει αυτό:

Η Έλλη Ιωαννίδη, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, άφησε το χνάρι της στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, επιλέγοντας να ενταχθεί και να δράσει στην αριστερά. Ωστόσο, όπως αποδείχτηκε, η μοναδική στράτευση την οποία ακολούθησε ώς το τέλος ήταν αυτή στο χώρο των ιδεών και της φιλοσοφίας. Όχι μόνο λόγω των σπουδών της αλλά και λόγω των ιδεών και των επιλογών της μελετούσε διαρκώς την αρχαία ελληνική σκέψη και τον μαρξισμό. Τα δύο τελευταία βιβλία της, εξάλλου, τα “Μακιαβέλλι ή Μαρξ” (2005) και “Αποχαιρετώντας τον αιώνα μου” (2006) ήρθαν ως καταστάλαγμα τούτης της μελέτης και των πολιτικών της επιλογών.

Πηγή: http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=500712

 

Απάντηση: Re: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

Το αντέγραψα από την εφημερίδα online και άθελα μου αντέγραψα και το λάθος τους. Σ ευχαριστώ πολύ για τη διόρθωση  

 

Re: Απάντηση: «Εφυγε» η Ελλη Παππά και ένα μέρος της Ιστορίας.

τι ναμας πουν δηλαδη η αριστεροι,Η Δεσποινα Παπαδοπουλου οδηγησε εναν παναθηναικο στο Wembley.Αυτες ειναι μορφες στην ελληνικη συνχρονη ιστορια. 

 

lara, ευχαριστούμε.
Αφιέρωμα στην Έλλη Παππά, με φωτογραφικό υλικό και αφηγήσεις: ΤVXS.gr (BETA) - Έφυγε από τη ζωή η Έλλη Παππά

 

Χαιρομαι πολυ που ενα τετοιο νημα ανοιχτηκε εδω!
Lara, μπραβο σου και παλι μπραβο σου!
Στα δελτια ειδησεων περασε στα ψιλα (σε αντιθεση με τον Michael Jackson).
Το γεγονος οτι ενα απο τα τελευταια κοματια Ελληνικης αξιοπρεπειας και ηθους, (πολιτικου και πνευματικου)εφυγε, λιγους δειχνει να απασχολει!