Είναι η πορνογραφία τέχνη;

Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Είναι η πορνογραφία τέχνη;

Να προσθέσω και το "Πόθοι στα στάχυα"(από ταινείες) με την
Αννούλα τη Φονσου...

 

Κάπως έτσι ένιωσα κι εγώ.

Αυτά πάνω κάτω είναι και η δική μου άποψη. Δεν βλέπω κανένα τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει σύγκριση Γκουσκούνη με Εμπειρίκο και είναι μέσα στο μυαλό του τόσο αυτονόητο και ξεκάθαρο που δεν μπορώ να σκεφτώ καν πιθανούς λόγους που κάποιος κάνει μια τέτοια σύγκριση.

 

Το αρχικό ερώτημα του νήματος έχει, ίσως, τεθεί εσφαλμένα, επειδή "λαμβάνει το ζητούμενο" και κατ' ουσίαν υποβάλει την απάντηση. Υπολαμβάνει, με άλλα λόγια, ότι υφίσταται κάτι, εν προκειμένω η πορνογραφία, το οποίο κατ΄αρχήν δεν μπορεί να είναι τέχνη - παρά μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Έτσι όντως μπλέκονται και "συμπλέκονται" παντελώς άσχετες αναμεταξύ τους αισθητικές και ηθικές κατηγορίες.
Ο όρος 'πορνογραφία' έχει αποκλειστικώς νομικό περιεχόμενο και σε δεδομένες πολιτισμικές συνθήκες, σε ιστορικά συγκεκριμένες κοινωνίες, αποκτά και ηθική χροιά.
Νομικώς, για να απλουστεύουμε, με βάση τις κείμενες (στην Ελλάδα) διατάξεις είναι ό,τι απεικονίζει ή καταλεπτώς περιγράφει ερωτική πράξη διεισδύσεως (το ΕΣΡ, φερ' ειπείν, αρνήθηκε να επιβάλει πρόστιμο σε σταθμό ο οποίος πρόβαλε ταινία με λεσβιακά για αυτόν τον "τεχνικό" λόγο. Επειδή, όμως, το πράγμα έμοιαζε παράδοξο, βάπτισε το καλλιτέχνημα "εκπαιδευτικό").
Από την άποψη αυτή και ο Εμπειρίκος είναι "πορνογράφος".
Υπεισέρχεται όμως, εδώ, η έννοια της συνολικής αποτίμησης ενός έργου υψηλής αισθητικής, με τα κριτήρια κάθε εποχής βεβαίως, και καθιστά ακόμη και νομικά "απρόσβλητο" το δημιούργημα του.
Η αναφορά στη φιλότεχνη ελίτ, που εδώ λογίζεται ως "κοινή γνώμη", αποτρέπει τις ενδεχόμενες ποινικές συνέπειες ή τις απαμβλύνει.
Το ίδιο συμβαίνει και στον κινηματογράφο, με ταινίες όπως ο "Καλλιγούλας", με τον Malcolm McDowell.
Από "ηθική" σκοπιά, τώρα, δεν έχουμε παρά κινούμενη άμμο "κριτηρίων" και ιδεοληψιών. Πορνογραφικό θεωρείται εν γένει, ό,τι σκανδαλίζει τη "χρηστή συνείδηση" και, πολύ περισσότερο, προτρέπει ή ευνοεί τη διάπραξη "ακόλαστων λαγνουργιών".
Τουτέστιν φέξε μου και γλίστρησα.
Άλλωστε ο Δήμου παραθέτει σειρά εύστοχων παραδειγμάτων ανατρέχοντας στην ιστορία διαφορετικών πολιτισμών.
Ένας πρίαπος, με την ψωλή προτεταμένη και εκρέουσα, ζωγραφισμένος σε αμφορέα, θα ήταν απολύτως ανεκτός ως διακοσμητικό στοιχείο σε αρχαιοελληνικό ναό.
Αλλά μια αγιογραφία με την Παρθένο εμπήζουσα στο τριχωτό, σπαργών αιδοίον της την κεφαλή του κρίνου, θα οδηγούσε στην πυρά - ή στον Κορυδαλλό, προτού εφευρεθούν τα ελικόπτερα.
Συμπέρασμα πρόχειρο και συμβατό, πιστεύω, με τις παρατηρήσεις του Dream:
Πορνογραφία δεν υπάρχει πέραν των όσων ορίζονται "πορνογραφία", από το θετό δίκαιο κάθε κοινωνίας σε δεδομένες ιστορικές περιόδους.
Τέχνη ωσαύτως δεν υφίσταται ως υπερβατική οντότητα (αν και η διαχρονική αντοχή του έργου τέχνης διαφορίζει την Capella Sistina απο το "σκατό καλλιτέχνη', εκτεθέν υπό του Manzoni, ως ριζοσπαστικό τεχνούργημα των sixties και ευρισκόμενο σήμερα, εντός κονσερβοκυτίου, σε σκανδιναβική πινακοθήκη).
Λογική και αμείλικτη κατάληξη:
Εφ' όσον Τέχνη και Πορνογραφία, ορίζονται εν Ιστορία, οτιδήποτε μπορεί να είναι και Τέχνη και Πορνογραφία ή Πορνογραφία και Τέχνη.
Η εν χρόνω ρευστότητα των αισθητικών κριτηρίων αποκλείει κάθε ασφαλή ή δογματικό διαχωρισμό.

 

Παράπλευρη απορία…

Τα παιχνίδια λογικής εντάσσονται ιστορικά στην κατηγορία της φιλοσοφίας, του αθλητισμού ή της τέχνης?  

 

Απαίσιε Λόρδε
εγώ φταίω που σε αναγνώρισα ως παιδί μου.
Δύο αντεπιχειρήματα:
1) Γράφεις: "αναγνωρίζεται" (ιστορικά). Άρα δεν Είναι εξ ορισμού. Οπότε μπορεί κάλλιστα να συμπίπτει, αφού δεν υπάρχει οντολογική ή ειδολογική ασυμβατότητα.
Ο περιώνυμος πίνακας του Manet ("Olympia") ήταν "πορνογραφικός" όταν εκτέθηκε, πλην όμως είναι καλλιτεχνικό αριστούργημα σήμερα.
Άρα είναι και πορνογραφία και Τέχνη, στην εξέλιξη του "Γούστου". Τί νομίζει κάθε εποχή για τον εαυτό της είναι αξιολογικώς αδιάφορο για τον παρατηρητή-ιστοριοδίφη.
Οι διαχωρισμοί εναπόκεινται στο εκάστοτε θετό Δίκαιο και τη σχετική νομολογία.
Θεμελιωμένη εννοιολογική διάκριση δεν υφίσταται.
2) Ο όρος "πορνογραφία" είναι πρόσφατος. Πριν από 200 χρόνια ουδείς τον γνώριζε, μολονότι καθε κοινωνία είχε μιαν αντίληψη περί "ασέμνου".
Ούτε Τέχνη υπάρχει ούτε Πορνογραφία, πλην εκδηλώσεων της ανθρώπινης φύσης, όσες αυθαιρέτως ονοματίζονται έτσι ή αλλιώς, από τις κυρίαρχες Κοσμοθεωρίες και τους εκάστοτε διαχειριστές τους.

 

O MasterJP,
εντόπισε με τρόπο διορατικότατο
κάτι που αγγίξαμε, αλλά μας γλίστρησε από τα χέρια:
Συμβατικά, μπορεί να ορισθεί ως πορνογραφία (διαχρονικά και διασταλτικώς) οποιαδήποτε απόπειρα άμεσης προκλήσεως σεξουαλικής διεγέρσεως, η οποία δεν παράγει και δεν αποσκοπεί να παραγάγει αισθητικά αποτελέσματα στον λήπτη.
Δηλαδή ό,τι έπιχειρεί να μας καβλώσει εδώ και τώρα, αδιαφορώντας για τον τρόπο με τον οποίο θα το πράξει και τις αισθητικές μορφές μέσω των οποίων θα το επιτύχει.
Το ατύχημα είναι πως στην περίπτωση αυτή, όλοι εμείς οι πορνόγεροι, από καλλιτεχνήματα περιωπής θα περιαγόμεθα εις την κατάστασιν κινουμένου πορνογραφήματος.

 

Πιστεύω ότι το πορνογράφημα δεν είναι Τέχνη όταν έχει την τρομερή μανία να εξηγεί και τις πιο μικρές λεπτομέρειες οι οποίες είναι άχρηστες για την κατανόηση της ιστορίας. Συγχόνως σκοτώνει τη φαντασία και νεκρώνει τα αισθητήρια του λήπτη, αυτού του μηνύματος. Ή όπως έλεγε ο Ουμπέρτο Έκο: "Μπαίνετε σε μια κινηματογραφική αίθουσα. Αν οι πρωταγωνιστές για να πάνε από το Α στο Β χειάζονται περισσότερο χρόνο απ'ότι θα επιθυμούσατε, αυτό σημαίνει ότι η ταινία είναι πορνό" (Ουμπέρτο Έκο, "Σημειώματα", εκδ. Εκδοτικός Οργανισμός Θεσσαλονίκης, σ. 91).

Αν δείτε μια γυναίκα που χαϊδεύει το μουνί της σε μια φωτογραφία και αυτή η φωτογραφία είναι πλάγια (έτσι ώστε η γυναίκα να φαίνεται ξαπλωμένη) τότε είναι πορνό. Αν η ίδια ακριβώς φωτογραφλια είναι όρθια (τώρα η γυναίκα είναι όρθια) τότε αρχίζει να γίνεται τέχνη.

Τόσο λεπτά είναι τα όρια μεταξύ Τέχνης και πορνό.

Ο Εμπειρίκος ήταν πορνογράφος ή καλλιτέχνης; (Προσωπικά πιστεύω ότι ήταν ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες παγκοσμίως).

 

Συμφωνώ με το γενικό ορισμό και δε βρίσκω να είναι αντιθετος με την άποψη του Master JP.

Κατά την παραγωγή του πορνογραφήματος είναι δυνατόν να υπεισέλθει το προσωπικό τάλαντο και να δώσει ένα αισθητικό αποτέλεσμα στο προϊόν έτσι ώστε να έχει ψήγματα τέχνης, και σπανιότατα να είναι έργο τέχνης. Σ’ αυτή την τελευταία περίπτωση, ανεξάρτητα από την πρόθεση του παραγωγού, το προϊόν θα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως τέχνη. Πράγματι δε γνωρίζουμε (και ούτε μας αφορούν) τα κίνητρα πολλών ερωτικών έργων τέχνης και δη ανωνύμων δημιουργών.

Αντιστρόφως η αποτυχημένη απόπειρα ατάλαντου επίδοξου καλλιτέχνη να δημιουργήσει ερωτική τέχνη, μπορεί κάλλιστα να καταταχθεί στην κατηγορία της πορνογραφίας, πάλι ανεξάρτητα από της προθέσεις του.

Γενικώς η τέχνη χαρακτηρίζεται από την προσωπική σφραγίδα του δημιουργού και τo αισθητικό αποτέλεσμα που προκαλεί στο θεατή. H μηχανιστική επανάληψη μοτίβων που συναντάται κατά 99,9% στην πορνογραφική παραγωγή την αποκλείει από την τέχνη, όπως δεν είναι τέχνη το 99.9% από τις θαλασσογραφίες που πωλούνται στις συνοικιακές «γκαλερί», η συντριπτική πλειοψηφία των φωτογραφιών μόδας, των κατποσταλ με τουριστικά τοπία κλπ. Η εφαρμογή ορισμένων κανόνων αισθητικής στα προϊόντα αυτά, είναι θέμα τεχνικής της παραγωγικής διαδικασίας ώστε το προϊόν να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές της αγοράς. Δεν αρκούν για να το κατατάξουν στην «τέχνη».