Μητριαρχία

Έτσι όπως τα βλέπω από εδώ, δεν είναι το σπερματοζωάριο που κινείται. Είναι η βούληση...

 

No problem

 

Εγώ έχω μόνο μια παρατήρηση να κάνω: όπου υπάρχει φυλετικός διμορφισμός υπάρχει καλός λόγος πίσω από αυτόν, όπου καλός = εξελικτικά επιτυχημένος.

 

Με την Πατριαρχία έχουμε ήδη ασχοληθεί. Σύμφωνα με την αρχή της ίσης μεταχείρισης είναι αναμφιβόλως αναγκαίο, σκόπιμο και δίκαιο να κάνουμε και την Μητριαρχία αντικείμενο μίας μελέτης.

Προβλήματα προσέγγισης

Η προσέγγιση στο άκρως ενδιαφέρον , αλλά πολύπλοκο θέμα βασίζεται σε ντοκουμέντα όπως π.χ. σε ύμνους και άλλα ποιήματα , τα οποία καλύπτουν μίαν εποχή 4500 ετών που σημαίνει ότι προέρχονται όχι μόνο από την Εποχή του σιδήρου, αλλά και από την Εποχή του Χαλκού πρωτίστως από την φωτοδότρια περιοχή της Μέσης Ανατολής, όπου έχει εφευρεθεί η γεωργία προ περίπου 10 χιλιάδων ετών και για αυτό έχει δημιουργηθεί ο πολιτισμός , έχουν εμπεδωθεί τα πρώτα κράτη και έχουν διατυπωθεί οι πρώτοι νομικοί κώδικες ήδη προ 4 χιλάδων ετών π.Χ., δηλαδή πολύ προ του γενικά γνωστού νομοθέτου Χαμουράμπι.

Σε ό,τι αφορά τις επιστημονικές πηγές, στηρίζεται η μελέτη στα συγγράμματα εξεχόντων ειδικών επιστημόνων και δη αρχαιολόγων, θρησκειολόγων, μυθολόγων, αρχαιοφιλολόγων, ιστορικών, εθνολόγων και κοινωνιολόγων. Λόγω χώρου δεν είναι δυνατό να αναφερθούν όλες οι πολυάριθμες πηγές. Το παρών κείμενο εστιάζεται μεταξύ του δημοσιογραφικού άρθρου και της εκλαϊκευμένης επιστημονικής μελέτης.

Εχει διαπιστωθεί, ότι περί του θέματος της Μητριαρχίας λείπει μία ομοφωνία των ειδικών επιστημόνων κάτι που ισχύει για πολλές πτυχές του. Μερικοί αμφιβάλλουν, εάν πράγματι υπήρχε η Μητριαρχία. Επίσης διατυπώνονται περί της έννοιας καθώς και περί του ορισμού της διαφορετικές αντιλήψεις. Πέραν τούτου έχει σχεδόν καθιερωθεί η συνήθεια, να έχει κάθε των προαναφερθουσών επιστημών τον δικό της ορισμό. Ιδιαιτέρως οι εκπρόσωποι της μαρξιστικής υλιστικής κοσμοαντίληψης πρεσβεύουν απόψεις, οι οποίες διαφέρουν τελείως από όλες τις άλλες. Το ίδιο ισχύει και για τους μυθολόγους.

Στην σχετικά μεγάλη διάρκεια των ερευνών περί της Μητριαρχίας ενμέρει ήδη από τον 18ο αι. και συστηματικά από τον 19ο αι. έχουν οι θεωρίες μεταλλαχθεί συχνά. Εν τω μεταξύ γίνονται συγκλονιστικά αρχαιολογικά ευρήματα πρωτίστως στην Κεντρική Ευρώπη, τα οποία ανατρέπουν ταχέως πάλαι αποδειχθείσες θεωρίες. Εκτός τούτου έχουν συστηματικές και πολυετείς έρευνες της Eθνολογίας συμβάλλει στον εμπλουτισμό των γνώσεων περί φαινομένων της Μητριαρχίας σήμερα σε 160 αυτόχθονες εθνότητες.

Η μεθοδική προσέγγιση θα συντελεσθεί ως εξής:

1. Εννοια και ορισμός. 2. Αρχαιολογικά ευρήματα σαν κυρία βάση της θεωρίας περί της Μητριαρχίας. 3.Υπολλείμματα της Μητριαρχίας στην Μυθολογία και στην Θρησκεία των υψηλών πολιτισμών της Μέσης Ανατολής. 4. Μία προσπάθεια ερμηνείας του φαινομένου της Μητριαρχίας. 5. Πηγές.

1. Ορισμός

Κατ αρχάς δέον να λάβουμε υπόψη τον ορισμό περί της Μητριαρχίας σε ένα από τα παγκοσμίως καταξιωμένα γλωσσολογικά λεξικά : «Εξουσία της μητέρας, κοινωνικό σύστημα, στον οποίο η γυναίκα κατέχει την προνομιακή θέση στο κράτος και στην οικογένεια καθώς και την διαδικασία της κληρονομίας και την κοινωνική θέση επί τη βάση της μητρικής προέλευσης» ( Ιδέ DUDEN, Das große Fremdwörterbuch, Herkunft und Bedeutung der Fremdwörter, Mannheim, Leipzig et alt., S. 852 ). Εν τούτοις, αυτός ο ορισμός έχει πολύ γενικό και πολυσύνθετο χαρακτήρα και επομένως είναι μάλλον ακατάλληλος για τους σκοπούς της μελέτης.

Για αυτό θα εξετάσουμε ποιός επίσης σύνθετος ( από πολλούς ειδικούς) ορισμός είναι σε γενικές γραμμές διεθνώς τουλάχιστον γνωστός, αν όχι αποδεκτός. Αλλά μεθοδικά είναι προτιμότερο να αναφέρουμετα καθοριστικά χαρακτηριστικά της Μητριαρχίας :

α) Η αφετηρία είναι , ότι εδώ γίνεται λόγος περί ενός κοινωνικού συστήματος.

β) Διοργάνωση όλων των κοινωνικών και νομικών σχέσεων επί τη βάση της μητρικής προέλευσης («μητρική γραμμή») .

γ) Οι θρησκευτικές αντιλήψεις έχουν σαν απαρχή μία Προγονική Γυναίκα ή μία Μεγάλη Θεά.

δ) Στην κοινωνία και στην θρησκεία διαδραματίζουν οι γυναίκες ένα καθοριστικό ρόλο.

Μερικοι επιστήμονες είναι όμως τόσο προσεκτικοί που μιλούν μόνο για ένα υποθετικό κοινωνικό σύστημα της Μητριαρχίας , στο οποίο κατέχουν οι γυναίκες αποκλειστικά την πολιτική εξουσία ( Ιδέ π.χ. Ε. W. Müller, Mutterrecht, in : Historisches Wörterbuch der Philosophie, 6/1984, S. 261 ). Σημειώνονται και πολλοί άλλοι ορισμοί της Μητριαρχίας, αλλά δεν είναι ούτε σκόπιμο, ούτε δυνατόν λόγω χώρου να αναφερθούν όλοι.

Πιό σημαντικές είναι άλλες καθοριστικές τοποθετήσεις, οι οποίες ασκούν επιρροή ακόμη και σήμερα στην ανάλογη επιστημονική μελέτη της Μητριαρχίας. Θα αναφερθούν μόνον οι σπουδαιότερες :

α ) Πρωτίστως Αγγλοι αρχαιολόγοι έχουν διατυπώσει τον 18ο και τον 19ο αι. την άποψη, ότι στην προϊστορική εποχή υπήρχε ένα πολιτιστικό μητριαρχικό φαινόμενο με κυρία βάση την λατρεία μίας Μεγάλης Θεάς .

β ) Οι κάπως αργοπορημένοι Γερμανοί ειδικοί έχουν πρεσβεύσει την αντίληψη, ότι κυρίως στην Νεολιθική Εποχή επικρατούσε η Μητριαρχία.

γ ) Ο Ιστορικός Υλισμός θεωρεί την Μητριαρχία ως γενική και απαραίτητη βαθμίδα της αρχαϊκής ιστορικής περιόδου. Επάνω σε αυτήν την βασική άποψη στηρίζεται η μαρξιστοειδής επιστήμη περί του πολιτισμού στα πλαίσια της αντιπαράθεσης με την Πατριαρχία και φυσικά πρωτίστως με την καπιταλιστική, η οποία έχει επιφέρει κατά την γνώμη της στον κόσμο τεράστια κακά, ενώ στο μητριαρχιακό παρελθόν όχι μόνον της Νεολιθικής ( 5500/5000-3000 π.Χ. ) και Μεσολιθικής ( 8000-5500/5000 π.Χ. ), αλλά και της Παλαιολιθικής Εποχής ( από την αρχή έως 8000 π.Χ., προσοχή : οι αριθμοί ισχύουν πρωτίστως για την Ευρώπη ) έχει επικρατήσει ο πρώτος κομμουνισμός στην ιστορία της ανθρωπότητας αναφέροντος τα όντως ευρεθέντα αγαλματάκια είδωλα θηλυκών «θεοτήτων» ! Αυτό το ονομάζουν επιστήμη και δη μοναδική.

δ ) Φεμινίστριες έχουν μάλλον λόγω πολιτικών επιδιώξεων επεξεργασθεί συστηματικά και σε πλατειά κλίμακα την θεωρία, ότι στην αρχική ιστορική περίοδο της ανθρωπότητας που είναι κανονικά προϊστορική, οι γυναίκες έχουν διαδραματίσει κυρίως στον τομέα του πολιτισμού έναν καθοριστικό ρόλο. Η αντιπαράθεση με αυτές τις απόψεις θα λάβει χώραν στο 4. σημείο του σκελετού.

ε ) Διαπιστώνουμε με ενδιαφέρον, ότι πολιτικοί στόχοι ακόμη και στην σημερινή Εθνολογία επηρεάζουν καθοριστικά την τοποθέτηση των γυναικών εθνολόγων έναντι του θέματος της Μητριαρχίας. Οι φεμινίστριες επιστήμονες στις προηγμένες χώρες απορρίπτουν την έννοια Μητριαρχία ήδη από τα 70χρονα του παρελθόντος αιώνα. Την ίδια τοποθέτηση έχει και η Κοινωνική Ανθρωπολογία , η οποία έπαυσε πλέον να χρησιμοποιεί αυτήν την έννοια σαν terminus technicus ( επιστημονκικό όρο ) .
Σε αντίθεση με αυτές υπερασπίζουν γυναίκες επιστήμονες από ασιατικές, αφρικανικές και λατινινοαμερικανικές χώρες , οι οποίες ασχολούνται επιστημονικά με τις δικιές τους εθνότητες τον όρο Μητριαρχία, με τον πολιτικό στόχο να αποδείξουν, ότι στις χώρες τους προ τηα αποικιοκρατίας και του εκχριστιανισμού ήταν η θέση των γυναικών στην κοινωνία ισχυρή και ότι η Πατριαρχία είναι προϊόν των Ευρωπαίων χριστιανών ( Ιδέ ειδικά Ifi Amadiume, Reinventing Africa : Matriarchy, Religion and Culture, London /N. Jersey1997 και M. Harroun Foster, Lost Women of the Patriarchy, Iroques Women in the Historical Literature, UCLA American Indian Studies Center, 1995 ).

Η σύγχονη Εθνολογία προτιμά τον όρο Matrilinearity, ο οποίος σημαίνει ότι η προέλευση από το θηλυκό (Προμάμη, γιαγιά, μητέρα έως την αρχική μητέρα) είναι διαδεδομένη σε κοινωνίες χωρίς κρατική οργάνωση, οι οποίες εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από την γεωργία και την κτηνοτροφία και παίζουν καθοριστικό ρόλο, όταν προκύπτουν προβλήματα της κληρονομιάς. Σε πολλές γηγενείς εθνότητες διαπιστώνεται και το ενδιαφέρον φαινόμενο της Matrilocality, το οποίο σημαίνει ότι σε περίπτωση γάμου ο γαμπρός μετακομίζει στην οικογένεια της νύφης.

2. Αρχαιολογικά ευρήματα σαν κυρία βάση της θεωρίας περί της Μητριαρχίας

Τα μόνα ευρήματα , τα οποία έχουν ίσως σχέση με την Μητριαρχία είναι τα πολυάριθμα είδωλα γυναικών με τεράστια στήθη , επίσης μεγάλες κοιλιές και μεριά. Αυτά έχουν βρεθεί πρωτίστως στην κεντρική Ευρώπη , ίσως γιατί εκεί οι παλαιοαρχαιολόγοι εργάζονται καλύτερα.

Στην Ελλάδα δεν έχει βρεθεί κανένα τέτοιο αγαλματίδιο από την Παλαιολιθική και την Μεσολιθική Εποχή που δεν σημαίνει , ότι δεν υπάρχουν στο ελληνικό έδαφος. Δυστυχώς έχουν επικεντρωθεί οι αρχαιολογικές ανασκαφές , εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, στην κλασσική ελληνική εποχή.

Τα πιό γνωστά είδωλα είναι από την Νεώτερη Παλαιολιθική Εποχή η „Venus von Willensdorf“ ( 1908 ), η «Venus von Galgenberg“, η «Θεά» από το Kostjonki I ( 1983), τρεις έγκυες γυναίκες από τον ίδιο τόπο, πέραν αυτών από την Μεσολιθική Εποχή παχέα αλλά και μερικά λεπτά αγαλματίδια αλλά σαν θεές.
Στη Νεολιθική Εποχή είναι σχεδόν όλα τα ευρήματα γυναικίων αγαλματιδίων λεπτά ( στην Τουρκία και στη Μάλτα παχέα ), και με πολύ μικρά στήθη ( Ιορδανία ) και ξαφνικά εμφανίζονται και ευρήματα, τα οποία παριστάνουν άνδρες αγωνιζόμενους με πολεμικό πέλεκυ ! Εάν πράγματι υπήρχε η Μητριαρχία θα έχει περατωθεί οπωσδήποτε εδώ.

Στην Εποχή του Χαλκού έχουν αντικατασταθεί τα θηλυκά είδωλα εκτός από σπάνιες περιπτώσεις όπως τα ωραία γυναικεία αγαλματίδια απο τις Κυκλάδες , με ανδρικά ( άνδρες με όπλα ή σαν λέοντες ή καθήμενοι αρχοντικά), ( Ιδέ Brockhaus , Weltgeschichte, 1, S.56, 69, 80, 8, 89,95, 99/100, 119, και Brockhaus, Kunst und Kultur, 1, Mannheim , Leipzig, 1997, S. 30, 32-34, 41, 62, 150/151 ).

Και όμως, τα θηλυκά είδωλα ερμηνεύονται από κορυφαίους αρχαιολόγους τελείως διαφορετικά. Η μία σχολή απορρίπτει την άποψη σαν μη πειστική, ότι μέσω των αγλματιδίων θα μπορούσε να αποδειχθεί η ύπαρξη της Μητριαρχίας ήδη στην νεώτερη Παλαιολιθική Εποχή ( περίπου 30 χιλιάδες-8 χιλιάδες έτη π. Χ.) και εκτός τούτου δεν υφίστανται ανθρωπολογικά ευρήματα.
Ακόμη και ευρήματα από την Νεολιθική Εποχή στην Αίγυπτο, στην Κρήτη, στον ελλαδικό χώρο και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή δήθεν δεν είναι ένδειξη ενός θρησκευτικού λειτουργήματος. Η άλλη σχολή υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο

Γενικά επικρατούσε πέραν τούτου ακόμη προ ολίγων ετών η θεωρία, ότι η Νεολιθική Εποχή ήταν ειρηνική. Τα ευρήματα ειδικών και πολυετών ανασκαφών στα 80χρονα στην Γερμανία κα στην Αυστρία έχουν αποδείξει αναμφιβόλως, ότι ήδη άρχισαν οι βίαιες και ενμέρει βάρβαρες συρράξεις μεταξύ των γεωργικών πληθυσμών . Σε μία περίπτωση έχουν οι εχθροί κατακρεουργήσει όλον τον πληθυσμό ενός χωριού ( Ιδέ J. Petrasch , Mord und Krieg in der Bandkeramik, in: Archäologisches Korrespondenzblatt 29/1999, S.505 ff.). Αυτό και άλλα παρόμοια παραδείγματα είναι ένδειξη του ιστορικού γεγονότος, ότι ήδη στην Νεολιθική Εποχή έχουν εμφανισθεί ενμέρει η κοινωνική διαφοροποίηση και οι ιεραρχίες με τα επακόλουθα που σημαίνει ότι έχουν διαδραματισθεί συγκρούσεις λόγω οικονομικών συμφερόντων και διανομής των παραχθέντων προϊόντων. Απλούστατα: Οποιο φύλο πεινούσε λόγω κλίματος, λήστευε βιαίως το γειτονικό εύπορο φύλο.

Συμπέρασμα

Από τον Νεώτερη Παλαιολιθική Εποχή έως την Εποχή του Χαλκού έχουν διαπιστωθεί σε ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 25 χιλιάδων ετών θηλυκά είδωλα, τα οποία παριστάνουν θηλυκές θεότητες. Είναι ζήτημα ερμηνείας των αρχαιολογικών ευρημάτων, εάν μέσω αυτών μπορεί να αποδειχθεί το κοινωνικό σύστημα της Μητριαρχίας.

3.Υπολλείμματα της Μητριαρχίας στην Μυθολογία και στην Θρησκεία των υψηλών πολιτισμών της Μέσης Ανατολής

Μεταξύ της 2ης και της 3ης χιλιετηρίδας έχει η μητριαρχία αντικατασταθεί από την πατριαρχία. Αυτό το γεγονός αντικαθρεπτίζεται στον βαβυλωνικό μύθο της δημιουργίας του κόσμου, όπου εκτενέστατα περιγράφεται ο ΕΞΩΝΤΟΤΙΚΟΣ αγώνας μεταξύ της θεάς Tiamat και του θεού Marduk με πολυάριθμους συμμάχους.

Η ενασχόληση με το φαινόμενο της Μητριαρχίας έχει στηριχθεί πρωταρχικά στους περίφημους μύθους της Μέσης Ανατολής, οι οποίοι είναι όντως οι παλαιότεροι στην πολιτισμική ιστορία της ανθρωπότητας, μιά που η γραφή έχει εφευρεθεί σε αυτήν την περιοχή ήδη 3 χιλιάδες έτη π.Χ. !
Ενας από τους πιό σημαντικούς ιστορικούς της θρησκείας σε στενό συνδιασμό με τους μύθους, δηλαδή μυθολόγος ήταν ο Αγγλος Edwin O. James , ο οποίος έχει συγγράψει το διεθνώς γνωστότατο Standard-βιβλίο περί της Μητριαρχίας „The Cult of the Mother Goddess, An Archaeological and Documentary Study, London 1959 , («Η λατρεία της θεϊκής Μητέρας…» ) , το οποίο θεωρείται ακόμη και σήμερα σαν ένα κουλτ-έργο, αλλά εν τω μεταξύ έχει εξελιχθεί, όπως ήδη αποδείξαμε, η ειδική Αρχαιολογία περαιτέρω.
Αυτό το βιβλίο με βοήθησε ήδη στα 70χρονα να κατανοήσω καλύτερα τους πολυάριθμους μύθους σε στυλ ύμνων, τους οποίους έχω συλλέξει βαθμιαία και διαβάζω πάντα με θαυμασμό.

Είναι ενδιαφέρον, ότι οσυγγραφέας παρουσιάζει τα αγαλματάκια των θηλυκών θεών στην εξέλιξή τους : Αρχίζει με τις παλαιολιθικές παχές και άσχημες , περνάει αξιοθαύμαστα στις μεσολιθικές μισόχοντρες και υποφερτές, στις νεολιθικές λεπτές και ωραίες και φθάνει στις λίαν αισθητικές γυναίκες-θεές της Εποχής του Χαλκού ( ιδε E.J., παραπάνω, στην γερμανική μετάφραση «Der Kult der Großen Göttin“, Bern, 200, S. 57-107).

Σχετικά με τους μύθους περί των θεοτήτων στη Μέση Ανατολή, ας υπενθυμίσουμε, ότι αυτοί έχουν γραφεί στην εποχή της πατριαρχίας, δηλαδή της ανδροκρατίας. Ανδρες με ιερατικά αξιώματα, μερικές φορες ταυτόχρονα και βασιλείς, έχουν εφεύρει τις θεές μεν , αλλά έχουν λάβει υπόψη και τον ρόλο της γυναίκας για την κοινωνική συνοχή και ιδιαιτέρως για την θρησκευτική διαπαιδαγώγιση της νεολαίας και γενικά για την πολιτική επιρροή επί των πιστών.
Αυτό σημαίνει, ότι η θρησκεία δεν ήταν μόνον σαν ανθρώπινο φαινόμενο αναγκαία, αλλά άρχισε να μεταλλάσσεται και σε εργαλείο πολιτικής επικράτησης.

Από τα πολυάριθμα και εντυπωσιακά παραδείγματα, θα αναφερθούν δυστυχώς λόγω χώρου μόνο λίγα, αλλά εκφραστικά. Θα ήθελα να τονίσω, ότι έχω μεν μερικούς ύμνους, αλλά αυτοί δεν αρκούν να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα. Ετσι στηρίζομαι σε ένα καταπληκτικό βιβλίο , πραγματικός θησαυρός το οποίο εμπεριέχει σχεδόν όλους τους ύμνους , οι οποίοι έχουν σχέση με την μητριαρχία (Ιδέ Vera Zingsem, Göttinnen großer Kulturen, Köln, 2005, 1η έκδοση : Der Himmel ist mein, die Erde ist mein, Göttinen großer Kulturen im Wandel der Zeiten, Tübingen, 1995) .
Αναφέρουμε σαν παράδειγμα ένα μικρό απόσπασμα από τον θρυλικό σουμερικό «Ιερό Γάμο» : «Υπερήφανος πλησιάζει ο βασιλεύς τα ιερά ισχία(μπούτια),-Υπερήφανος πλησιάζει ο Dumuzi τα ιερά ισχία της Ινάννας.-Ξαπλώνεται δίπλα της επάνω στο κρεβάτι…….-Αφού έχει εισβάλλει στο άγιο χνούδι της… « ( V.Z., παραπάνω, σελ.95).
H συνεύρεση ελάμβανε χώραν ανεξαιρέτως στο άδυτον του θεϊκού ναού, όπου ήταν το ζευγάρι μόνο του, δηλαδή ο βασιλεύς δεν ήθελε μάρτυρες σε περίπτπτωση σεξουαλικής ανικανότητας, που θα είχε σαν αποτέλεσμα την εκθρόνισή του. Εν ολίγοις , το θαύμα γινόταν χωρίς μάρτυρες, όπερ εστί γνωστόν και σε άλλα θαύματα.

Δική μου ερμηνεία της «ιεράς» συνεύρεσης :

α) Ο βασιλεύς ήταν στη Σουμερία, όπως και ο Φαραώ στην Αίγυπτο, υπεύθυνος για την επιτυχή γεωργία σαν κυρία βάση της διατροφής του πληθυσμού.

β) Ολοι ήταν πεπεισμένοι, ότι η γονιμότητα των φυτών, των ζώων καθώς και των ανθρώπων ήταν εξαρτημένη από την θεά της γονιμότητας και επομένως από την πράξη της συνεύρεσης του βασιλέως μα την ιέρεια σαν προσωποποίηση της θεάς Ινάννα ( ετυμολογική σημασία στην σουμερική γλώσσα : «Βασίλισσα του ουρανού και της Γης» , αλλά κατόπιν η πρώτη στην ιστορία της ανθρωπότητας θεά του έρωτα , του πολέμου και της ομορφιάς ( Ινάννα, Ισταρ, Αστάρτη, Αφροδίτη, Venus ).

γ) Αλλά το πιό σπουδαίο είναι μάλλον πολιτικής-εξουσιακής σημασίας. Από την μεγάλη ισχύ της μητέρας-θεάς υπό το νόημα της Ματριαρχίας έχουν παραμένει στην εξελιγμένη ανδροκρατική Μέση Ανατολή δύο πράγματα : το ένα ήταν η αποθέωση και απομάκρυνση της πάλαι ισχυρότατης θεάς στον ουρανό, δηλαδή πολύ μακριά από την εξουσία.
Αλλά πιό καθοριστικη ήταν η ερωτική συνεύρεση του βασιλέως με την εκπρόσωπο της θεάς. Από αυτήν ελάμβανε ο βασιλεύς κάθε χρόνο το άγιον χρίσμα της εξουσίας του, όπως χιλιετηρίδες αργότερα ο αυτοκράτορας από τον ρωμαιοκαθολικό πάπα η από τον ορθόδοξο πατριάρχη σαν conditio sine qua non (απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση) για την αυτοκρατορική εξουσία.
Και από αυτό απορρέει το συμπέρασμα, πόσο ισχυρή είναι η θρησκεία και το ιερατείο. Οποιος δεν το λαμβάνει αυτό λόγω κουταμάρας ή αντιθεϊστικού ταλιμπανισμού υπόψη, παίζει όντως με την φωτιά. Voila

Αναφέρουμε ακόμη ένα απόσπασμα από το ποίημα „Ορκος της Ishtar“ : «Μεγαλειότατη Αστάρτη , Δημιουργός των ανθρώπων, -αυτή που προσδίδει στις «δυνάμεις της τάξης» διάρκεια, που κάθεται σε ένα υψηλό θρόνο !-Βασιλική Αστάρτη, εκθαυματική της Ιγκίγκου,-Δημιουργός όλων των ανθρώπων, αυτή που φροντίζει για τάξη των όντων» ( V. Z. παραπάνω…, S.120 ).

4. Μητριαρχία , Αιτιολόγηση, Ερμηνεία

Μόνον μέσω γνώσεων, ας είναι και πλουσιότατες, δεν είναι εφικτή η εξεύρεση και η επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για την εφαρμογή της αναγνωρισμένης επιστημονικής μεθοδολογίας , οι οποία όμως έχει ως επί το πλείστον γενικό χαρακτήρα.
Η αφετηρία των μεθόδων και γενικά της μεθοδολογίας είναι συνήθως η γενική διαφοροποίηση μεταξύ του ιδεαλισμού και του υλισμού (μαρξισμού) μεν αλλά αυτό δεν επαρκεί για μία επιτυχή προσέγγιση στο συγκεκριμένο αντικείμενο.

Σχετικά με το σύνθετο φαινόμενο της Μητριαρχίας έχουν αναφερθεί οι ειδικές επιστήμες με την εκάστοτη μεθοδολογική τοποθέτηση και δή η Αρχαιολογία, η Θεολογία( ειδικά η ιστορία της θρησκείας), η Μυθολογία, , η Ιστορία, η Εθνολογία και η Κοινωνιολογία. Δέον να αναφερθούν και άλλες επιστήμες όπως οι Νευρωεπιστήμες όπως π.χ. η Νευρωβιολογία, η Νευρωφιλοσοφία, η Νευρωθεολογία κ.ο.κ. Αναφέρεται γενικά και η Ψυχανάλυση με τις δικιές της μεθόδους. Κανονικά θα έπρεπε να συγκροτηθούν οι απαραίτητες διακλαδικές επιστημονικές ερευνητικές ομάδες με επιδίωξη την επίλυση των υπαρχόντων προβλημάτων.
Αλλά μικροεγωϊσμοί των εκπροσώπων των ειδικών επιστημών καθώς και οργανωτικά και τεχνικά προβλήματα δυσχεραίνουν την δημιουργία τέτοιων μάλλον ιδανικών ερευνετικών προϋποθέσεων. Περί αυτού έχουμε σε υπεύθυνη θέση κάνει άκρως αρνητικές εμπειρίες.

Για αυτό θα εφαρμοσθεί εδώ μία άλλη προσέγγιση στο θέμα που θα ανταποκρίνεται στις αναγκαιότητες και στον χαρακτήρα του χωρίς να προτιμηθεί αποκλειστικά μία συγκεκριμένη μέθοδος.

Ο homo sapiens sapiens διέθετε επαρκή νοημοσύνη να παρακολουθεί το φυσικό του περιβάλλον , γιατί οι βιοτικές του συνθήκες ήταν άμεσα εξαρτημένες από αυτό. Εδώ γίνεται λόγος πρωτίστως γαι μία περίοδο δεκάδων χιλιετηρίδων , κατά την διάρκεια των οποίων ο άνθρωπος ζούσε σαν θηρευτής, τροφοσυλλέκτης και αλιεύς. Σύμφωνα με τον φυσιολογικό καταμερισμό της εργασίας ήταν το κυνήγι υπόθεση του άνδρα, ο οποίος ήταν επί ημέρες ή εβδομάδες καθ οδόν για την εξεύρεση του καταλλήλου θηράματος. Εν ολίγοις , ο άνδρας έλλειπε συχνότατα από τον τόπο διαμονής και έτσι δεν είχε και πολύ σχέση με τα παιδιά του, για τα οποία ήταν οι γυναίκες υπεύθυνες.

Ο άνθρωπος έκανε π. χ. την καθοριστική διαπίστωση, ότι το θηλυκό σε όλα τα όντα έπαιζε αντικειμενικά τον πρυτανεύοντα ρόλο:

α) Η γυναίκα συνέβαλε στην αναπαραγωγή του ανθρωπίνου γένους γιατί αυτή γεννούσε και έτσι χάριζε ζωή στο νήπιο. Αυτό είχε την ποιότητα ενός θαύματος.

β) Επειδή ο άνθρωπος δεν διέθετε γνώσεις για την κατανόηση του φαινομένου της εγκυμοσύνης, εμφανιζόταν αυτή σαν κάτι το μαγικό, σαν ένα μυστήριο και θεϊκό με πρωταγωνιστή την γυναίκα, απέναντι στην οποία οι άνδρες αισθανόταν δέος και ευγνωμοσύνη. Μάλλον αυτός είναι ο λόγος που τα παιδιά αγαπούν σε όλον τον κόσμο τη μητέρα περισσότερο από τον πατέρα.

γ) Η μητέρα συντηρούσε κατ αρχάς με το γάλα της το ανήμπορο νήπιο. Είναι ευκατανόητο , ότι μέσω αυτής της ικανότητας και επίτευξης το κύρος της μητέρας στη οικογένεια και στις μικρές κοινωνίες αναβιβαζόταν. Πέραν τούτου αισθανόταν το παιδί απέναντι στη μητέρα του, η οποία το ανάθρευε και το προστάτευε, απέραντι αγάπη και ευγνωμοσύνη.

δ) Υπό την ιδιότητα του τροφοσυλλέκτη έχει αποκτήσει η γυναίκα με την πάροδο του χρόνου ακριβείς και πολύτιμες γνώσεις περί των ιδιοτήτων των χόρτων, βοτάνων και των φρούτων . Μπορούσε π.χ. να ξεχωρίζει τα χρήσιμα από τα δηλητηριώδη χόρτα και βότανα και επί τη βάση μεγάλης εμπειρίας έχει διαπιστώσει ποιά από αυτά εμπεριείχαν ουσίες , οι οποίες προκαλούσαν παραισθήσεις και ποιά ήταν κατάλληλα για χρώματα. Απέκτησε την ικανότητα να παρασκεύαζει επί τη βάση των φυσικών προϊόντων την κατάλληλη διατροφή.

Τοιουτοτρόπως έχει μία γυναίκα διαπιστώσει τις διατροφικές ιδιότητες του σιταριού θέτοντας έτσι την βάση για την κοσμοϊστορική εφεύρεση της γεωργικής παραγωγής προ 9-10 χιλιάδων ετών στο βόρειο Ιράκ. Η γεωργία έθεσε τις βάσεις για τον πρώτο ανθρώπινο πολιτισμό, ο οποίος έχει ξεκινήσει από την Σουμερία (Νότιο Ιράκ και Ιράν). Ετσι θεωρούσαν οι άνδρες την γυναίκα σαν γνώστη και μάγισσα και μεγενθυνόταν απέναντί της το δέος και η ευγνωμοσύνη.

ε) Σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πληθυσμούς εκτελούσε η γυναίκα το σημαντικότατο καθήκον του φρουρού του πυρός. Σε αυτόν τον τομέα ήταν όλη η οικογένεια εξαρτημένη από αυτήν.

ζ) Ενώ ο άνδρας έλλειπε, έχει η γυναίκα εφεύρει οικιακά σκεύη και τεχνικές προς διευκόλυνση των βιοτικών συνθηκών, γιατί αυτή και όχι ο άνδρας είχε στην διάθεσή της τον απαραίτητο χρόνο.

η) Είναι αυτονόητο, ότι αυτός ο καθοριστικός ρόλος της γυναίκας έχει αντικατοπτρισθεί στους πρώτους μύθους της ανθρωπότητας, οι οποίοι υπογραμμίζουν , ότι έχουν παρουσιαστεί πρώτα οι θεές και κατόπιν οι θεοί. Αλλά αυτή η διαδικασία έχει διαρκέσει επίσης χιλιάδες χρόνια (σχετικά με την Πατριαρχία ιδέ εδώ στην στήλη το ειδικό σχόλιο-μελέτη).

θ) Επομένως δεν είναι τυχαίο που σε όλους τους πολιτισμούς και σε όλες τις γλώσσες έχουν δοθεί στα φαινόμενα γή και φύση θηλυκά και όχι ανδρικά ονόματα.

Από τα προαναφερθέντα επιχειρήματα απορρέει το συμπέρασμα, ότι ο ρόλος της γυναίκας ήταν τόσο καθοριστικός που τα πρώτα είδωλα (αγαλματίδια ) αναπαραστούσαν γυναίκες και όχι άνδρες και διερωτάται κανείς, γιατί όχι πέραν τούτου και θεές, οι οποίες έχουν εμφανισθεί προ των θεών.
Εν κατακλείδι, η Μητριαρχία έχει προηγηθεί της Πατριαρχίας και διήρκησε πολύ περισσότερο απο αυτήν. Ενώ η Μητριαρχία ήταν κάτι το φυσικό , αποτελεί η Πατριαρχία ένα πολιτισμικό φαινόμενο και επομένως δεν έχει εμπεδωθεί εσαεί.
Υστερα από χιλιάδες χρόνια ανδροκρατίας-φαλλοκρατίας έχουν κατορθώσει γυναίκες στην Ευρώπη επί τη βάση σοσιαλιστικών/σοσιαλδημοκρατικών καθώς και προτεσταντικών αντιλήψεων να αναλάβουν σημαντικά καθήκοντα σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, της πολιτικής, της οικονομίας κ.ο.κ.
Ιδιαιτέρως αξιοθαύμαστες είναι οι επιτυχίες των γυναικών στις βόρειες προτεσταντικές χώρες , όπου είναι αυτονόητο, να ασκεί μία γυναίκα το σημαντικό προεδρικό η και πρωθυπουργικό αξίωμα (ακόμη και για τον στρατό και την αστυνομία) και να αποτελείται η κυβέρνηση σε 50 τοις έως 70 τοις εκατόν από γυναίκες. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν και για άλλες θρησκείες, ιδίως για το τελείως καθυστερημένο και άκρως φαλλοκρατικό Ισλάμ με λίαν αρνητικά επακόλουθα για την κοινωνία.

Πηγές περί της Μητριαρχίας (όλες από την οικιακή μου Βιβλιοθήκη)

1. Επιστημονικές Πηγές

-Die Frühgeschichte der Menschheit, Menschen der Urzeit, Von den Anfängen bis zur Bronzezeit ( Übers. aus dem Engl. „People of the Past. The Epic Story of Human Origins and Development“), Hrsg. K. Müller, Köln, 2004.
-V. Kruta, L Europe des origines. La protohistoire 6000-500 avant J.-C., Paris, 1992.
-E. Probst, Deutschland in der Steinzeit, Jäger, Fischer und Bauern zwischen Nordseeküste und Alpenraum, München, 1991.
-B. Hrouda (Hrsg.), Der Alte Orient, München, 2003.
-A. Bancroft, Origins of the Sacred-The Way of the Sacred in Western Tradition, London/New York, 1987.
-M. Eliade, La naissance du Monde, Paris, 1959.
-G. Lerner, The Creation of Patriarchy, Oxford University Press, 1986
-I. Seibert, Die Frau im Alten Orient, Leipzig, 1973.
-V. Zingsem, Göttinnen großer Kulturen, Köln, 2007.
-J. Edwin, The Cult of the Mother Goddes, London, 1959.
-M. Gimbuta, The Goddeses und Gods of Old Europe, London, 1974.
-C. Larrington (Edit.),The Feminist Companion to Mythology, London, 1992.
-W. Golther, Germanische Mythologie, Handbuch-Gesamtausgabe, Essen, 2004.
-S. et P. F. Botheroyd, Lexikon der keltischen Mythologie, Wien, 2004.

2.Eκλαϊκευμένες επιστημονικές πηγές

-G. Bellinger, Knaurs Lexikon der Mythologie, München 2004.
-M. Jordan, Myths of the World, London, 1996.
-S. Golowin / M. Eliade / J. Cambell, Die großen Mythen der Menschheit, Efstadt, 2007.
-V. Ions, History of Mythology, London, 1997.
-R. Storm, Die Enzyklopädie der Östlichen Mythologie (Übers. aus dem Englischen), München, 1999.
-H. MacCall, Mesopotamian Myths, London, 1987.
-W. Beltz, Das Tor der Götter, Altvorderasiatische Mythologie, Berlin, 1978.
-W. Beltz, Die Schiffe der Götter, Ägyptische Mythologie, Berlin, 1987.
-H. Gärtner, Kleines Lexikon der griechischen und römischen Mythologie, Leipzig, 1989.
-A. Birrell, Chinese Myths, London, 2000.

http://blog.panosterz.de/?tag=νεολιθική-εποχή-ειρηνική-μητριαρχία