Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Κονιάκ μηδέν αστέρων

Χαμένα πᾶνε ἐντελῶς τὰ λόγια τῶν δακρύων.
Ὅταν μιλάει ἡ ἀταξία ἡ τάξη σωπαίνει
-ἔχει μεγάλη πεῖρα ὁ χαμός.
Τώρα πρέπει νὰ σταθοῦμε στὸ πλευρὸ
τοῦ ἀνώφελου.
Σιγὰ σιγὰ νὰ ξαναβρεῖ τὸ λέγειν της ἡ μνήμη
νὰ δίνει ὡραῖες συμβουλὲς μακροζωϊας
σὲ ὅ,τι ἔχει πεθάνει.
Ἂς σταθοῦμε στὸ πλευρὸ ἐτούτης τῆς μικρῆς
Φωτογραφίας
ποὺ εἶναι ἀκόμα στὸν ἀνθὸ τοῦ μέλλοντός της:
νέοι ἀνώφελα λιγάκι ἀγκαλιασμένοι
ἐνώπιον ἀνωνύμως εὐθυμούσης παραλίας.
Ναύπλιο Εὔβοια Σκόπελος;
Θὰ πεῖς
καὶ ποὺ δὲν ἦταν τότε θάλασσα.


Κική Δημουλά

 

Απιστία


Πολλά άρα Ομήρου επαινούντες, αλλά τούτο
ουκ επαινεσόμεθα .... ουδέ Aισχύλου, όταν φη η
Θέτις τον Aπόλλω εν τοις αυτής γάμοις άδοντα

«ενδατείσθαι τας εάς ευπαιδίας,
νόσων τ’ απείρους και μακραίωνας βίους.
Ξύμπαντα τ’ ειπών θεοφιλείς εμάς τύχας
παιών’ επευφήμησεν, ευθυμών εμέ.
Καγώ το Φοίβου θείον αψευδές στόμα
ήλπιζον είναι, μαντική βρύον τέχνη:
Ο δ’, αυτός υμνών, ............................
...................... αυτός εστιν ο κτανών
τον παίδα τον εμόν».

Πλάτων, Πολιτείας Β΄



Σαν πάντρευαν την Θέτιδα με τον Πηλέα
σηκώθηκε ο Aπόλλων στο λαμπρό τραπέζι
του γάμου, και μακάρισε τους νεονύμφους
για τον βλαστό που θάβγαινε απ’ την ένωσί των.

Είπε· Ποτέ αυτόν αρρώστια δεν θαγγίξει
και θάχει μακρυνή ζωή.— Aυτά σαν είπε,
η Θέτις χάρηκε πολύ, γιατί τα λόγια
του Aπόλλωνος που γνώριζε από προφητείες
την φάνηκαν εγγύησις για το παιδί της.

Κι όταν μεγάλωνεν ο Aχιλλεύς, και ήταν
της Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,
η Θέτις του θεού τα λόγια ενθυμούνταν.

Aλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις,
κ’ είπαν τον σκοτωμό του Aχιλλέως στην Τροία.

Κ’ η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της ρούχα,
κ’ έβγαζεν από πάνω της και ξεπετούσε
στο χώμα τα βραχιόλια και τα δαχτυλίδια.

Και μες στον οδυρμό της τα παληά θυμήθη·
και ρώτησε τι έκαμνε ο σοφός Aπόλλων,
πού γύριζεν ο ποιητής που στα τραπέζια
έξοχα ομιλεί, πού γύριζε ο προφήτης
όταν τον υιό της σκότωναν στα πρώτα νειάτα.

Κ’ οι γέροι την απήντησαν πως ο Aπόλλων
αυτός ο ίδιος εκατέβηκε στην Τροία,
και με τους Τρώας σκότωσε τον Aχιλλέα.


K.Π. Kαβάφη

 

Γιώργος Μπλάνας - Ο ΣΑΙΝ ΖΥΣΤ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΛΑΙΜΗΤΟΜΟ

Τι βλέπω; Όλος ο καλός και φιλοπρόοδος λαός
στην ώρα του· πάντα στην ώρα του·
πάντα εδώ και τώρα, έτοιμος να διεκδικήσει
την ευτυχία του – αν λέει κάτι αυτή η λέξη,
αν δεν είναι άλλη μια λέξη για την κόλαση.
Κι εγώ που έλεγα πως μετά τους Ρωμαίους
ο κόσμος άδειασε από βαρβάρους. Ο Σπινόζα
παραήταν αισιόδοξος –αν και όχι
δίχως κάποια δόση φιλοσοφικής μελαγχολίας–
όταν χαρακτήριζε –αν και όχι δίχως κάποια δόση
αφιλοσόφητης απελπισίας– το δυσαρεστημένο πλήθος
τελευταίους των βαρβάρων. Εγώ απλά
δεν μπορώ να πιστέψω πως υπήρξατε ποτέ ζωντανοί,
με σάρκα και αίμα και το απαραίτητο σκοτάδι
για την επιβίωση αυτού του ενοχλητικού κατοικίδιου,
που φωνάζουμε ψυχή, όταν γαυγίζει μες στην νύχτα.
Μάλλον μου φαίνεστε κάποιο είδος
σκιών, που τρέχουν πίσω απ’ την Εκάτη,
επιμένοντας πως η λύση στο μαρτύριο της ζωής
είναι πάντα το μαρτύριο της ζωής,
επειδή τάχα το σύμπαν ξέρει τι κάνει,
Πλάτωνος θέλοντος και θεού επιτρέποντος.
Ξέρει; Ρητορικό είναι το ερώτημα.
Μην δίνετε σημασία. Τι άλλο θα μπορούσε
να κάνει ένας απόμαχος –μέχρι θανάτου– επαναστάτης
από φιλοσοφία; Παρεμπιπτόντως, δεν θ’ απορούσα
αν στο μέλλον όλοι οι επαναστάτες
άρχιζαν την καριέρα τους φιλοσοφώντας.
Ένα κεφάλι πέφτει δυσκολότερα όταν είναι γεμάτο
ασαφή επιχειρήματα. Μέχρι να βρει τον δρόμο του
ο φιλοπρόοδος λαός, ανάμεσα στην ψεύτικη αλήθεια
και το αληθινό ψέμα, ο τύραννος έχει διαφθείρει
την παρθένα –κάθε φορά απ’ την αρχή– Ιστορία.
Τις περισσότερες φορές πεθαίνει γεμάτη αλκοόλ
και αφροδίσια νοσήματα σε κάποιο καταγώγιο
γι’ ανέργους και πόρνες. Πώς εμφανίζεται πάλι
διεκδικώντας την αθωότητά της
σε μια υποβαθμισμένη συνοικία του σύμπαντος,
γεμάτη βιαστές, διαφθορείς
και άλλους ευυπόληπτους πολίτες,
πραγματικά δεν το καταλαβαίνω.

Σας ζάλισα με την φιλοσοφία, αλλά...
αυτοί –οι εραστές της διαύγειας–
είναι ικανοί να πετούν ανέργους
στις διερχόμενες άμαξες, για ν’ αποδείξουν
πως μόνον ο άνθρωπος μπορεί να είναι εδωνά, Dasein –
σαν κραυγή Πρώσου μισθοφόρου δεν ακούγεται;
Κρίμα το άλογο! Ο αμαξάς; Ποιος νοιάζεται! Η κοινωνική
τάξη βρίσκεται στην φύση των πραγμάτων,
–κάτι σαν αίμα ή νερό ή λήμματα–
και δεν δανείζεται από το ανθρώπινο πνεύμα
παρά την μέριμνα να μπουν τα διάφορα υλικά
στην θέση τους, όπως έγραψα κάπου...
Ειρήσθω εν παρόδω,
θα είχατε περισσότερες πιθανότητες
να σταθείτε ειλικρινείς απέναντι στο ζώο σας
και τα ενοχλητικά όνειρά του,
αν με καταδικάζατε για την μανία μου να γράφω.
Θέλω να πω... Αφήστε το· δεν βγάζεις άκρη
με τις λέξεις. Του κεφαλιού τους κάνουν,
έτσι κι αλλιώς. Μόνο που δεν κινδυνεύουν να το χάσουν,
όσα κεφάλια κι αν χαθούν, προσπαθώντας
να διασχίσουν τον έρημο, στεγνό,
υπόκωφο, αρχαίο, τόπο των ονομάτων.
«Ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα», σας έλεγα.
«Όχι εμένα», λέγατε. «Εγώ δεν είμαι εχθρός
της επανάστασης. Είμαι...»
και η ακατοίκητη εκείνη αμηχανία
έπεφτε σαν λεπίδα στον λαιμό σας.
Εν πάση περιπτώσει· κάθε σιωπή
–αμήχανη ή πολυμήχανη– ματώνει·
με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Ιδίως
όταν οι καιροί απαιτούν κραυγές.
Ιδού, λοιπόν, πώς φτάσαμε ως εδώ.
Πάει καλά. Ελπίζω ο κέρβερος να έχει βρει
μια καλύτερη δουλειά –καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας
σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο,
ή έμμισθος εθελοντής σε οποιαδήποτε
οργάνωση υπεράσπισης της διαφορετικότητας–
αλλιώς πάλι μπροστά σας θα με δείτε
και πάλι εδώ θα κριθεί η περιβόητη λεπίδα της Ιστορίας.
Κοίταξε γύρω σας: πώς θα μπορούσε κανείς να ξεχωρίσει
τον επαναστάτη από τον πρώτο τυχόντα διαφθορέα;
Έχουν κι οι δυο την συνήθεια να κοιτάζουν μπροστά:
φιλανθρωπία ή δίψα για κερδοφορία, το ίδιο κάνει.
Τώρα ή έπειτα, σήμερα ή αύριο οι ιδέες εξαπατούν:
η ρυπαρή προσπάθεια του Λόγου να κρύψει
τα ελατήριά του. Υπάρχει μόνο ένα είδος
ειλικρινούς φιλοσόφου μετά τον Διογένη: ο παλιάτσος -
έγραψα μάλιστα κι ένα μικρό θεατρικό γι’ αυτό.
Ποιο τ’ όφελος; Ο Μολιέρος είχε δίκιο τελικά:
οι άνθρωποι προτιμούν να είναι κακεντρεχείς παρά γελοίοι.
Κι έτσι, έξω από το θέατρο: το θέατρο!

Εμπρός, ας τελειώνουμε. Έχω δουλειά –
εκεί κάτω ή εδώ πάνω, το ίδιο κάνει.

 

Εμπόδια

Εκεί που πας να με βρεις ρίχνω ένα καινούργιο φράγμα.
Δεν είναι που δεν θέλω να με βρεις
δεν είναι που θέλω να σε διώξω.
Μόνο που πια πρέπει να δούμε καθαρά
πόσα εμπόδια αντέχουμε να ξεπεράσουμε
για να βρεθούμε.
Πρέπει να ελέγξουμε ως πού τραβάει η δύναμή μας.
Κι έπειτα, μην ξεχνάς ποτέ το ενδεχόμενο
τα φράγματα να μην τα φτιάχνω μόνος μου
μα να υπάρχουν πάνω μου και μέσα μου σα μελανές ουλές
αλλάζοντας το σχήμα και το χρώμα μου.
Αυτό το εμπόδιο που είναι ο εαυτός μου
για τον εαυτό μου.

Τίτος Πατρίκιος

 

ΕΡΙΝΥΕΣ

Παλιά τραγούδια μακρινά χαμένα από καιρό
Μες σε στιγμές αγγελικές ή μέσα στ’ όνειρό μου,
Τώρα που, εντός μου, τίποτα δεν μένει πια γερό
Το βράδυ που σας θυμηθώ μοιάζει με βράδυ τρόμου^

Κι εσάς που πάντα φύλαγα, για μια παρηγοριά
- Σα μια στερνή και μαγική παρηγοριά δική μου
Σας βλέπω τώρα, ξαφνικά ν’ αλλάζετε θωριά
Και να στε απ’ όλες τις πληγές, η πιο μαρτυρική μου!

Για αυτό, σφαλώντας τη ματιά πηγαίνω να χαθώ.
Μες στους πικρούς σας εμπαιγμούς και μες στις ειρωνείες,
Τώρα που τίποτα γερό δεν έμεινε κι ορθό
- τραγούδια μου Ερινύες!..

Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1943)

 

Πρώτο Άσμα

ΙΙΙ
(απόσπασμα)

Γερο-Ωκεανέ με τα κρυστάλλινά σου κύματα, μοιάζεις, κρατώντας τις αναλογίες, μ’ εκείνες τις γαλαζωπές ραβδώσεις όπου θωρεί κανείς να ’χουν οι ναυτικοί στην πληγιασμένοι τους ράχη. Μια τεράστια απεραντοσύνη είσαι, απλωμένη πάνω στο κορμί της γης. Στο πρώτο σου αντίκρισμα, ένας σιγανός λυπητερός αέρας, που θα τον έλεγε άλλος ψιθυρητό της αύρας σου της απολαυστικής, περνάει αφήνοντας αχνάρια άσβηστα μες στη συγκλονισμένη ως τα κατάβαθα ψυχή και ξεσπάει στη θύμηση κεινών που σ’ αγαπάνε, τα τραχιά ξεκινήματα του ανθρώπου, τότες που πρωτόνιωσε τον πόνο, τον πόνο που πια δεν τον αποχωρίστηκε ποτέ. Σε χαιρετώ, Γερο Ωκεανέ!

Λωτρεαμόν

Μετάφραση: Οδυσσέας Ελύτης

 

ΤΟ ΦΥΛΑΘΛΟΝ ΒΛΕΜΜΑ
Από τη χαραγ ματιά
Του Ονείρου
Ξεπρόβαλε
Το βλέμμα
Το δειλό
Ήθελε λέει
Να κοιμηθεί
Με το φεγγάρι
Να συνουσιασθεί
Με τ’ αστέρια
Να νιώσει τη φλεγμονή
Από το χάδι του Ήλιου
Τότε άρπαξε τους στίχους
Που είχε αγκαλιά
Και ιππεύοντας επί του εν πλήρει στύση
Ποιήματος
Ανήλθεν εις τους Ουρανούς
Καλπάζοντας
Ένας διερχόμενος ποιητής
Που παρηκολούθησε τη σκηνή
Αναφώνησε κάθυγρος
θεέ μου Αυτό το βλέμμα
Είναι φύλαθλον

Μ. Παπαδόπουλος

 

ΟΞΕΙΕΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ
Τα λόγια που πολύ γυρέψαμε
τα λόγια που δεν ευτύχησαν τα μάτια μας ν’ ακούσουν
τα κρατάμε πάντα στη μέσα μας καρδιά
με ένα μικρό φυλαχτό από ανεκπλήρωτο
Κόπου κάπου τα βγάζουμε στον ήλιο
να δούμε αν έχει αλλοιωθεί το χρώμα ή το σχήμα
από τις τόσες προσευχές μας
από την τόση ευθυγράμμιση της σκέψης
στις θλιβερές γεωμετρίες του καιρού

Έχουν πληθύνει τόσο πια τα σχήματα
με τις οξείες καμπύλες
Πονάνε όλοι οι κύκλοι
που δεν γίναν αγκαλιές

Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου

 

«Η τραγωδία της Αντιγόνης»

“Συνόδεψα νεκρούς
τραγούδησα ήρωες
για την αγάπη σου.

Σημαίες στον ήλιο σήκωσαν
τα χέρια μου, απηγορευμένες,
για την αγάπη σου.

Μπόρεσα κι είδα το αίμα
στο λερωμένο χιόνι
για την αγάπη σου.

Είδα σπαθιά, τουφέκια
και δήμιους χωρίς μίσος
για την αγάπη σου.

Και μ’’ όλο που συγγνώμη
ποτέ δε θα ζητήσω
για την αγάπη σου,

σε μάρμαρο το γράφω:
Ξέχασα την αγάπη
για την αγάπη σου.”

-Νικηφόρος Βρεττάκος

 

Η μεγάλη αναμέτρηση έρχεται
όταν πάψεις να καλείς
τον φόβο αγάπη

σπάζεις το κέλυφος
ο έρωτας πέφτει στη θάλασσα
λες είμαι έτοιμη
ξεδιπλώνεσαι όπως το κύμα
γενναιόδωρο
στροβίλισμα στον άνεμο
δακρύζει η συνείδηση στην αρμονία
με το για πάντα ποθητό
το αντίθετό της και το ξένο

όσο κρατάει το φλας μιας μηχανής
τυφλώνεσαι κι έπειτα βλέπεις
πού βρίσκεσαι και
ποιες οι αποσκευές σου

έχουμε πολύ δρόμο ακόμα

όσο επιμένεις να ζεις στην αντανάκλαση
του ειδώλου σου
(άραγε μέχρι πότε 
ο ξένος θα παραμονεύει
τιμωρός κι ύστερα δραπέτης
ασύλληπτος.

Βικτωρία Καπλάνη

 

Ονείρων όνειρο

Τα όνειρά μου έχουν κατοικηθεί
Από πεθαμένους
Θέλω ν΄ απαλλαγώ απ’ αυτούς
Γι αυτό ξυπνάω κι ανοίγω τα παράθυρα
Ο αέρας σηκώνει τις κουρτίνες
Και νομίζω πως πάει
Αυτό ήταν
Έφυγαν
Μα όταν ύστερα με ξαναπαίρνει ο ύπνος
Τους βλέπω πάλι να με δείχνουν
Κι έτσι δεν ξέρω τι να υποθέσω
Με πήρε ο αέρας
Η φύτρωσα στο κρεβάτι
Κι έγινα
Κι εγώ
Όνειρο

Λεωνίδας Κακάρογλου

 

Έξοδος

Παίρνω και βγάζω περίπατο την ψυχή μου
κάθε που αρχίζει να σκληραίνει το χαμόγελο της.
Μου το λέει πεθύμησα τη βροχή,
τον ήλιο πάνω απ’ τα βουνά ή ανάμεσα απ’ τα σύννεφα
και τον αγέρα που γεννιέται αδιάκοπα στα δάση
όλος αρώματα και ουσίες,
γάλα και μουσική.
Την οδηγώ σαν ένα ελάφι κάθε που διψά
μπρος στον τρεχούμενο, λαμπρό μαστό της αιωνιότητας,
ανανεώνει το αίμα,
φως μέσα της κ’ επιστρέφει στη ζωή πάλι,
μ’ έναν καινούργιο τόνο αθανασίας στο χαμόγελο της.

Ν. Βρεττάκος