Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Νόθος Λόγος


Με πόσην αυταρέσκεια ο λόγος υιοθετεί
το σόφισμα! Πως παρεισφρύει –μ’ έκδηλη τη θέλησή του!
Πόση στοργή και σύνεση για να συγκαλυφθεί!..
Κ’ η απόλαυση είναι εξωτική, όταν θριαμβεύει η μηχανή
Και μέγας παραλογισμός εκείθε ξεφυτρώσει,
που όλα σε δήθεν λογική φαίνονται τεθειμένα!..
Αλλά είναι κάτι ανώτερο πολύ από την απάτη,
που τον ορθό συλλογισμό πλουτίζει με νοθεία..-
ή μάλλον είναι ανύπαρχτη η ιδέα καν απάτης·
το πρώτο κίνητρο και μόνο είναι ώθηση της ηδονής,
που τέρπει τη σκληρή ζωή και τον ανάντη βίο·
είναι η πηγή της παιδική: η ορμή προς το παιγνίδι.
Αλλά κατάπληξη πολλή έρχεται στη μελέτη
του τι βαρειά συνέπεια φέρνει η συνήθης πράξη:
του λόγου – που νοθεύσαμε με την κρυφή προσθήκη,
για του πλησίον μας την αστεία και γελαστή παγίδα –
έρχεται αργά η επιβολή, ως είναι νοθευμένος,
και μας εγκαθιδρύεται, σε μας τους ίδιους, πίστη,
κ’ εμπήγει τη σημαία της, καρφώνει τον ιστό της,
μας μπλέκει η αθλία σε πέλαγος βουερού κυματισμού,
φανατισμός ορθώνεται σε αφρώδη τρικυμία,
και μεταβάλλομε άφοβα τον πριν αθώο μας πλου,
σε πειρατείαν επίμονη, με άκαρδες τις εκφράσεις,
έτοιμοι να φονεύσομε και να θανατωθούμε
υπέρ ιδέας, που μόνοι μας, καλύτερα απ’ τους άλλους,
την ξεύρομε, ή την ξεύραμε, στείρα και νοθευμένη!..

Και καταντά λίνα θαυμαστό, πως, παίγνιο απλόν αρχήθε,
Σε πίστη τόσο αγριωπή τάχα μετουσιώθη!..


Τάκης Παπατζώνης

 

Δεν ήρθαν

Δεν ήρθαν οι θεατές που περιμέναμε,
δεν ήρθαν οι θεατές που περίμεναν τ’ αναμμένα φώτα
και ματαιώθηκε η παράσταση
και καθήσαμε μονάχοι στην πλατεία
τριγυρισμένοι απ’ τ’ άδεια καθίσματα
με πολλή κατάθλιψη
και μ’ ένα παράξενο ηδονισμό,
μ’ ένα εντελώς ανεξήγητο ενδόμυχο ηδονισμό…


Κώστας Μόντης

 

ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Όταν ξεκινάμε βέβαιοι για την αποτυχία
συλλογιζόμαστε τι μας κάνει να πέφτουμε
κι ύστερα τι μας φέρνει ν’ ανθίζουμε αυτό το πέσιμο;
Πριν ξεκινήσουμε την τελευταία φορά, λέγαμε:
πως θα ξοδέψεις τέτοιο δρόμο μ’ ένα ρόδο στην καρδιά σου;
-έχοντας την αντοχή μόνο στη θύμηση περασμένων;-
Υπάρχει πάντα κάτι, λέω τώρα,
ύστερ’ από τόσες αποτυχίες
μια ανακωχή μ’ ανθισμένο χαμόγελο:
Το πρώτο χελιδόνι στον κάμπο που ακόμη δεν ξύπνησε,
-μια γλάστρα θυμάμαι που είδα εγώ πρώτος τον ανθό της·
φώναξα μεθυσμένος: το πρώτο ρόδο! και μέσα μου
γαλήνεψε όλ’η φουρτούνα…-
Έτσι σου συνεχίζουμε τώρα το γράμμα μας.
Δύσκολη και δίχως ελπίδα!- γι’ αυτό δοκιμάζω τη φωνή μου,
παρακάτω σου γράφω για τον πυρετό μας
που μετριέται σε περιπλάνηση
στο αττικό τοπίο που ξέρεις μ’ άλλα μάτια απ’ τα δικά μου.
Χτες το πρωί λοιπόν καθώς έφτανε η ώρα μας
σε βραδιασμένους πια στίχους να δοξάζουμε
τη διάθεση τούτη,
μουρμούριζα ευλογώντας την απόσταση
που μου παίρνει δίνοντάς μου τέτοιες ώρες…

Δ. Αντωνίου

 

΄΄ Ερυθρό μελάνι η μνεία ΄΄

Όταν οι λέξεις βγαίνουν σε απάνεμο λιμάνι
μην τις σταματάς, εκείνες ξέρουν
μπορεί το ταξίδι να ΄ ναι δύσκολο.
Μην τις κλαις!
θα βρουν προορισμό.

Τέλος.
Μια λέξη σαν όλες τις άλλες,
που σταλάζει νωθρά μέσα σου,
ωσότου λιμνιάσει η ανοχή.

Τέλος.
Πέντε φθόγγοι που σε σμίγουν
με μιαν ανωφέλευτη απορία.
Ποιός, άραγε ,ατένισε από τώρα μιαν Αρχή;

Τι σου είναι τελικά, η Απώλεια;
Αίσθημα εγωιστικό;
σύντροφος αιώνιος του πόνου;

Αίσθημα μοναχικό ο Πόνος.
Μόνος τον γεννάς.
Μόνος τον μεγαλώνεις.
Κι ύστερα τον αφήνεις να φύγει.

Κι η Χαρά μοναχική κι αυτή
Μοναχική κι λιγοστή.
Που σε αφήνει εκείνη πρώτη,
προτού δειλά εσύ την ψαύσεις.

Κι ο Χρόνος; Τι σου είναι ο Χρόνος:
Ξέθωρα τα απτά αφήνει
σε έναν πίνακα υποκαταστάτων ,
σε ένα κράμα μνήμης και λήθης.
Κι έτσι μένουν!

Κι η Συνήθεια ;
Τι αβάσταχτο φορτίο η συντροφιά της ,
όταν την κουβαλάς μέσα σου !
Κι όταν την πιάνεις απ'το χέρι;
Είναι ελαφρότερη νομίζεις η χειραψία;
Σε ξεγελάει με το σειρηνικό τραγούδι της .
σκιά για το ταξίδι κάθε Οδυσσέα.
Μην σε πλανεύει ο χορός της!
Σύντομα θα σε ξεβράσει η όασή της
κι η αρμύρα κόκκινο κρασί θα σε μεθύσει.
Κι έτσι τυφλός πώς θα γυρίσεις στην Ιθάκη;

Παναγιώτα Καλογεράκου

 

«Ο Άγνωστος»

«Στα σκοτεινά έγκατά μας κατοικεί
κάποιος που το κλειδί κρατάει της ύπαρξής μας,
χαμένος πάντα, μοναχός κι ανεξιχνίαστος,
με μνήμη πιο παλιά απ’ τον κόσμο, φορτωμένος
με τις πληγές μας όλες και τις τύψεις μας.

Θλιμμένος, περιπαιχτικός ή και χαρούμενος,
αόρατος μας κυβερνά:
δέχεται απ’ έξω τον αντίχτυπο
και δίνει την απάντηση.
Τα παρελθόντα μας θυμίζει
και τα μέλλοντα μας προμηνά.

Κάποτε, ωστόσο, μας αφήνει ανυποψίαστους.
Κι εκεί που ανίδεοι σχεδιάζουμε νέες εξορμήσεις,
εκείνος γέρνει πια κατάκοπος, έχει νυστάξει
κι είν’ έτοιμος ν’ αποδημήσει, αδιαφορώντας
για τα δικά μας τα εφήμερα επίγεια σχέδια.»

Κώστας Στεριόπουλος
(Από τη συλλογή «Η σκιά και το φως», 1960)

 

Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΦΙΛΗ

Ένα τετράγωνο
κάδρο κενό
ένα ερωτηματικό
ένα ξυλάκι κανέλας
ένα κλειδί του χαμένου σπιτιού
από σκουριασμένο σίδερο
τα φυλαχτά της
ο τοίχος
στο χρώμα της γης
ασφαλές μητρικό σιωπηλό
όλα όσα συμβαίνουν εκεί είναι κόσμος
ό,τι ποθεί η ψυχή
και σχεδιάζει είναι κόσμος
η σιωπή της
να συντονιστεί με μιαν άλλη
από το ρήγμα κρινάκι της αρμύρας
ο λόγος

ένα τετράγωνο
ένα κλειδί
ένα ερωτηματικό στο λαιμό της κρεμασμένα
μενταγιόν μαγνήτης
προσανατολίζει το βλέμμα
να διασχίσει την απόσταση
μέχρι τον άγριο κήπο της καρδιάς της
πρόσωπο παιδιού
κορμί ανάλαφρο μίσχος που ισιώνει
να χαιρετήσει τον ήλιο
κάθε φορά σε άλλη πόλη
στα χνάρια του χρόνου κεντάει
φύλλα πλανόδια μαντείες του αιθέρα
σε κάθε τόπο πλάθεται και γεννιέται εξαρχής
καθρεφτίζει στο σώμα του
τα αντιφεγγίσματα της δικής της μεταμόρφωσης

την είδα στο λυκόφως
μιας καλοκαιρινής μέρας
η άγνωστη αιχμάλωτη της σκιάς μου
μου χαμογελά
στο άδειο κάδρο.

Βικτωρία Καπλάνη

 

τον χαρακτήρα μου τον φτιάξανε τα έργα σου

ΗΦ - ΝΘ

 

«Η άγνωστη»
(απόσπασμα)

«…Και κάθε βράδυ, σε ώρα τακτική
(Ή μήπως τ’ ονειρεύομαι κάθε φορά 
Στα μετάξια τυλιγμένη, με λαμπρό κορμί,
Απ’ το θαμπό παράθυρο περνά.

Μες απ’ τους μεθυσμένους αργοδιαβαίνοντας
Πάντα με δίχως συνοδούς, μονάχη,
Κι αρώματα και δρόσους αναδίνοντας
Στου παραθύρου κάθεται την άκρη.

Κι αναδίνουν μύθους αρχαίους
Τα μετάξια της τα στητά,
Το καπέλο με τα φτερά του πάθους,
Τα δαχτυλίδια στα δάχτυλα τα λεπτά.

Απ’ την παράξενη ομορφιά της μαγεμένος
Πίσω απ’ το δίχτυ κοιτώ το σκοτεινό
Σε μαγεμένη όχθη βρίσκομαι χαμένος
Σε μαγεμένο πλανιέμαι ωκεανό.

Μυστικά μου αποκαλύφτηκαν κρυφά,
Τον ήλιο του κάποιος μου ‘χει δώσει,
Κι ως της ψυχής μου τα σωθικά
Η στυφάδα του κρασιού έχει απλώσει.

Φτερά στρουθοκαμήλου γέρνοντας
Μες στο κεφάλι μου κουνιούνται,
Και μάτια γαλανά στο βάθος φεύγοντας
Σε όχθες μακρινές πλανιούνται.

Θησαυρό έχω στην ψυχή κρυμμένο
Κι έχω εγώ μονάχα το κλειδί!
Έχεις δίκιο, τέρας μεθυσμένο,
Η αλήθεια βρίσκεται μόνο στο κρασί.»

Αλεξάντερ Μπλοκ
(Ρώσοι ποιητές του 20ου αιώνα, εκδ. Μεσόγειος)

 

Las palabras

Δεν ξέρω αν αναγνωρίζουν οι λέξεις
όσο καλά και το ψωμί τη θέση του στο τραπέζι.
Αν έχουν ένστικτο να ξεχωρίζουνε τον κάτοχό τους
με όση ακρίβεια το κάνει
και του σκύλου η όσφρηση.
Αν όπως το ψωμί και το κρασί κατέχουν
θέση ορισμένη στο τραπέζι
και αν δίνουν τη ζεστασιά τους στα σίγουρα χέρια
κάποιου που ξέρει ετούτη τη στιγμή
τί είναι αυτό που επιθυμεί.
Αν ζουν στο έλεος
εκείνου που αναμένεται απ’ αυτές
κι αν είν’ έτοιμες να μας το εμπιστευθούν,
όταν τους το ζητήσουμε,
το ποίημα.
Ή αν, λιγότερο γενναιόδωρες απ’ το ψωμί,
με δισταγμό μόνο και με οργή, αλλά σοφές εν τέλει,
παραδίδουν τη σκοτεινή και τρομερή ζωή τους
σε όσους τις πολιορκούν και με πείσμα δοκιμάζουν
να τους ξεκλειδώσουν τα μυστήρια,
να τα φανερώσουνε και σε άλλους.

Juan Calzadilla