Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Αφροδίτη


Εκείνο το βράδυ, εκοίταζα τα άστρα και τους αστερισμούς. Όμως, στο νου μου, ήτο μέρα. Μέσα στο φως της, με κοίταζες. Εσύ, αγαπητή, ροδόχρους και απαλά ντυμένη, και κάποτε κάποτε ονειρευόσουν αυξάνοντας μέσα μου την ζωηρή φωτοχυσία.

Κι όμως, έξω ήτανε νύκτα. Αλλά τί νύκτα; Νύκτα γιομάτη θάματα, νύκτα σπαρμένη μάγια.

Εγώ εκοίταζα τα άστρα και τους αστερισμούς, μα έβλεπα Εσένα ταυτοχρόνως. Ιδού ο Τοξότης, έλεγα, ιδού ο Αιγόκερως, ο Σείριος, ο Ωρίων. Αλλά, συγχρόνως, έβλεπα Εσένα.

Αγαπητή, ροδόχρους και απαλά ντυμένη, στεκόσουν μέσα μου, σε άπλετη φωτοχυσία, και πότε έγερνες δεξιά, και πότε αριστερά την κεφαλή σου, με τον Ωρίωνα, ή με τον Σείριο στα μαλλιά σου, με τον Τοξότη στην καρδιά σου.

Εγώ εκοίταζα τα άστρα και τους αστερισμούς. Ιδού ο Τοξότης, έλεγα, ο Αιγόκερως, ο Σείριος, ο Ωρίων, μα έβλεπα Εσένα ταυτοχρόνως.

Αγαπητή, ροδόχρους, και απαλά ντυμένη, καθόσουν σε μια καρέκλα μέσα στην καρδιά μου, σε μίαν απερίγραπτη φωτοχυσία, με την σκιά σου, πότε δεξιά και πότε αριστερά, και έμενες ασάλευτη, απλή, γλυκιά, ωραιοτάτη και καθισμένη στην καρέκλα σου με τέτοιο τρόπο, που μου ερχόταν να σε βάλω να καθίσεις στα γόνατά μου, με το ένα μου χέρι στα στήθη σου, και το άλλο κάτω από το φόρεμά σου, ανάμεσα στα σκέλη σου.

Και έλεγα και ξανάλεγα: Ιδού ο Τοξότης, ιδού ο Αιγόκερως, ο Σείριος, ο Ωρίων, και έβλεπα πάντοτε, και τους αστερισμούς και Εσένα.

Τούτη όμως την φορά, ήσουν ξαπλωμένη —απόλυτα ξαπλωμένη— και τα μαλλιά σου τα ανέμιζε ο αέρας. Το χέρι μου σε έψαυε. Τα μάτια σου μου μιλούσαν. Και εγώ έλεγα και ξανάλεγα με πάθος: Ιδού ο Τοξότης, ιδού ο Αιγόκερως, ο Σείριος, ο Ωρίων, μα τώρα πλέον, έβλεπα μονάχα Εσένα.

Τότε συνέβη ένα μεγάλο θαύμα. Έσβησαν όλα τα άστρα μονομιάς, και έμεινες μόνον Εσύ στον ουρανό μαζί μου, μέσα σε μιαν ανέσπερη ημέρα, στο πλευρό μου. Εγώ σε κοίταζα αγαλλιών, και έλεγα και ξανάλεγα το όνομά σου.

Και Συ;

Εσύ, γλυκιά και Μεγαλόχαρη, μέσα στο χέρι σου, κρατούσες την καρδιά μου.



Ανδρέας Εμπειρίκος

 

Η αρχή και το τέλος


Όταν ανοίγω στα πράγματα την πόρτα του εαυτού μου:
ποιός μου κλέβει το αίμα, το είναι, την πραγματικότητά μου;
Ποιός με σπρώχνει στο κενό
όταν ανασαίνω; Ποιος είναι
ο δήμιός μου που μένει μάλιστα μέσα μου;


Ω Χρόνε! Ω όψη εσύ πολλαπλή.
Όψη πολλαπλάσια του εαυτού μου.
Βγες έξω από τις ρίζες της μουσικής. Βγες έξω από τον θρήνο μου.
Ύψωσε το γελαστό σου προσωπείο.
Περίμενέ με να σε φιλήσω, κάλλος εσύ σπασμωδικό.
Περίμενέ με στην πύλη της θάλασσας. Περίμενέ με
στο πράγμα εκείνο που αιώνια αγαπάω.


Gonzalo Rojas

 

Μέρες αδιάφορες,σχεδόν καταθλιπτικές..., Δημήτρης Δεγαμινιωτης

Μέρες αδιάφορες, σχεδόν καταθλιπτικές..
Ο δρόμος της λήθης είναι πιο εύκολος από εκείνον που μένεις και προσπαθείς..

Προσπαθώντας να ξεχάσω, ξέχασα να ζήσω..

Προσπαθώντας να μην σκέφτομαι, έχασα την χαρά..

Ένας άνθρωπος που τρέφεται πια μέσα από την μοναξιά του, μια μοναξιά που φωνάζει συνέχεια

«και άλλο, και άλλο»..

«να είσαι κοντά μου, μην μακραίνεις!»

και εγώ εκεί.. κοντά της.

Μέρες βουβές αδιάφορες, σχεδόν καταθλιπτικές..

Μέρες που λες και φοβόντουσαν πως κάποια στιγμή θα έρθεις. Τόσο απλά για να μου δείξεις πόσο λάθος κάνω. Πως ακόμα μέσα μου έχω πράματα να δώσω, να κάνω, να προσπαθήσω, να ζήσω ευτυχισμένος και να γυρίσω τούμπα όλο τον κόσμο μόνο και μόνο για ένα σου χάδι..

Μέρες αδιάφορες..

..σχεδόν καταθλιπτικές.

Έρχεσαι με εκείνη την αφέλεια που με τρομάζει..

και ανάμεσα μας καλουπωμένα λόγια που έχουν ειπωθεί..

σε σένα, σε μένα.. ξανά και ξανά..

Μέρες αδιάφορες..

..σχεδόν καταθλιπτικές.

Και πως μετράς ένα «θέλω» μου λες; Πως μπορείς να ξέρεις πως αυτό το γαμημένο «θέλω» που ακούς διαφέρει από τα άλλα;

Μέρες αδιάφορες..

..σχεδόν καταθλιπτικές.

Και ανάμεσα μας ολόκληρη η συνήθεια τούτου του κόσμου..

Άλμα μικρό, σε τεράστιο κενό..

-Πήδα!

-Φοβάμαι..

-Έχε μου εμπιστοσύνη!

..σου φωνάζω και εσύ πηδάς..

Άλμα μικρό, σε τεράστιο κενό..

Πέφτεις, σίγουρα θα έπεφτες και ας νόμιζα πως μπορώ να σε πιάσω..

Βλέπεις τα χέρια μου δεν βαστούν πια ούτε εμένα..

Στην μετριότητα των ανθρώπων όπως μπορείς πιάνεσαι..

Αντέχεις;

Αντέχεις να περιμένεις ώσπου να νυχτώσει;

Άλμα τεράστιο σε κενό μικρό..

Και εγώ ένας γιγάντιος ξεθωριασμένος πρίγκηπας που, ψυχή μου, θα ‘ρθει να σε σώσει;

Αντέχεις να περιμένεις ώσπου να νυχτώσει;

Τότε που τα Θεριά λαγοκοιμούνται και τα νυχτολούλουδα ευωδιάζουν το θυμικό..

Αντέχεις;

Άλμα τεράστιο, κενό μικρό..

Ο ξεθωριασμένος πρίγκηπας απλώνει το χέρι ψάχνοντας το δικό της.. Το όνομα της φώναζε 3 μερόνυχτα, αριθμός τυχερός για εκείνη μα τώρα η τύχη της γύριζε την πλάτη. Το όνομα της αντηχούσε ως τα βάθη της Γης, μα απάντηση καμιά..

Άλμα τεράστιο, κενό ανυπέρβλητο..

Τα πόδια του έλιωσαν από την ανάγκη για εκείνο το χάδι που δεν πρόλαβε..

Αφήνεται και δαύτος, απώλεια μηδαμινή..

Σε λίγο ξημερώνει…

Ξημερώνει μέρες αδιάφορες,

..σχεδόν καταθλιπτικές.

 

Τι οσμή έχει η θλίψη;
Αρετή Μαυροπουλου

Τι οσμή έχει άραγε η θλίψη

που κατάβαθα με άγγιξε.

Μήπως έχει την οσμή του κεριού

που λιώνει αργά και ταπεινά;



Μήπως μυρίζει θυμίαμα

που διαχέεται εντός μου

και με γλυκονανουρίζει;

Μπορεί να έχει του ίασμου

την ευωδία και την αγνότητά του.



Αχ εσείς κόρες της Τοσκάνης

που με γιασεμιά

στολίζατε την κόμη

αλείψτε με μύρο την θλίψη

απόψε να την κοιμίσω σαν μωρό.



Τις νύχτες πεινάει

και χορταίνει

στο πρώτο φώς.

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ / RETORNOS

Δεν πιστεύω στις επιστροφές
αλλά αυτή η πικρή καρδιά από παλιά σπίτια και δρόμους κατεστραμμένους
χτυπά σε κάθε επιστροφή
χωρίς χειρονομίες ή μορφασμούς
και ξέρει ότι ο κόσμος είναι ένα τόπος κακός για να φτάσεις

Και επιστρέφει για να γράψει ένα ποίημα που μιλάει για ένα κορίτσι σ’ ένα αεροδρόμιο
που περιμένει ένα αεροπλάνο ποιος ξέρει από πού
ή να γράψει για εκείνο το γράμμα που ποτέ δεν έλαβα εκείνο το Σάββατο
ακούγοντας την παλιά κασέτα με τις αγαπημένες μου νοσταλγίες
ή για τους κλεμμένους στίχους απ’ τον Σαλίνας, τον Μπόρχες, τον Γουόλκοτ
και για τα ηλιόλουστα απογεύματα στο γήπεδο.

Δεν πιστεύω σε επιστροφές
αλλά αυτή η αποστεγνωμένη από άλλες ημέρες καρδιά τραγουδά ετεροχρονισμένα
πάνω στον ουρανό όπου καίει τ’ όνομα μιας γυναίκας που αγάπησα

Δεν πιστεύω στις επιστροφές
αλλά η κλίση μου στο ταξίδι, κάθε φορά που αναχωρώ προς την κακοκαιρία του κόσμου,
αφήνει, όπως τις μέρες που ήμουνα πρόσκοπος, βότσαλα και σβολαράκια ψωμιού
για να μη χαθεί το μονοπάτι της επιστροφής για το σώμα σου.

F. D. Granados

 

Πόρος

Ζεύξη του ποταμού,
διάβαση των ανθρώπων,
εναλλαγή μεγάλη απ' όχθη σε άλλην όχθη,
άγνωστο πια αν ξανάρθει στιγμή επιστροφής•
πως όλα παραλλαζουν απέναντι,
οι φυτείες, ακόμη και το κλίμα,
όλη η σκηνοθεσία της φύσεως είναι άλλη•
και η ζωή μας με το διάβα του πόρου γίνεται άλλη•
έρχεται ο χωρισμός τραχύς,
ενώ η πηγή του φαίνετο σύμπτωμα να ήτο,
μακράν της συνεπείας•
αρχίζει πια η σκέψη της ζωής προ της Εξόδου να λάμπει ως Παρελθόν,
με όλα των αναμνήσεων τα περιστατικά και λεληθοτως, όλα του αναπόφευκτου τέλους,
μιανης αιτίας γήινης: την μάχεται του Όντος η έξαρση δικαίως, αλλά να ,που δέσμια συμφυρεται μαζί της.
Τούτων ούτως εχόντων,
πώς να μην κυνηγάς τη λύτρωση διαβαίνοντας ματαίως τους ποταμούς;

Τ. Παπατσώνης

 

Μη με λες λοιπόν σύντροφο
έχω ένα σταχτί ουρανό μέσα μου
κρύβω στην τσέπη μου ένα όνειρο κουρελιασμένο
σφίγγω στα χέρια τ’ άγνωστο όνομά μου
σαν το παιδάκι που αγκαλιάζει ένα ξύλινο πόδι
ακουμπισμένο σε μια γωνιά.

Μη με λες, λοιπόν, σύντροφο.
Την ώρα που οι συντρόφοι μας πεθαίνουνε τραγουδώντας
την ώρα που εσύ ακονίζεις στο μίσος τη σκληρή σου παλάμη
εγώ σε προδίνω
καθώς μέσα στη νύχτα κρυώνω και φοβάμαι τη λησμονιά.

Το ξέρω, ένας σύντροφος πρέπει να ζήσει μιαν άλλη ζωή
και να πεθάνει απλά
όπως κανείς τραβάει την κουβέρτα ως τα μάτια του
κι αποκοιμιέται.

~Τάσος Λειβαδίτης~

 

Διακοπή

Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς,
τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής.
Στης Ελευσίνος και στης Φθίας τα παλάτια
η Δήμητρα κ’ η Θέτις αρχινούν έργα καλά
μες σε μεγάλες φλόγες και βαθύν καπνόν.
Aλλά πάντοτε ορμά η Μετάνειρα
από τα δωμάτια του βασιλέως,
ξέπλεγη και τρομαγμένη,
και πάντοτε ο Πηλεύς φοβάται κ’ επεμβαίνει.

Καβάφης

 

«Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι…»
γρινιάζει κάποιος φωνογράφος·
πες μου τι να της πω, Χριστέ μου,
τώρα συνήθισα μονάχος.

Με φυσαρμόνικες που σφίγγουν
φτωχοί μη βρέξει και μη στάξει
όλο κι κράζουν τους αγγέλους
κι είναι οι αγγέλοι τους μαράζι.

Κι οι αγγέλοι ανοίξαν τα φτερά τους
μα χάμω χνότισαν ομίχλες
δόξα σοι ο Θεός, αλλιώς θα πιάναν
τις φτωχιές μας ψυχές σαν τσίχλες.

Κι είναι η ζωή ψυχρή ψαρίσια
-Έτσι ζεις; - Ναι! Τι θες να κάνω·
τόσοι και τόσοι είναι οι πνιμένοι
κάτω στις θάλασσας τον πάτο.

Τα δέντρα μοιάζουν με κοράλλια
που κάπου ξέχασαν το χρώμα
τα κάρα μοιάζουν με καράβια
που βούλιαξαν και μείναν μόνα…

«Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι…»
Λόγια για λόγια, κι άλλα λόγια;
Αγάπη πού `ναι η εκκλησιά σου
βαρέθηκα πια στα μετόχια

Α!, να ’ταν η ζωή μας ίσια
πώς θα την πέρναμε κατόπι
μα αλλιώς η μοίρα το βουλήθη
πρέπει να στρίψεις σε μια κόχη.

Και ποια είν’ η κόχη; Ποιος την ξέρει;
Τα φώτα φέγγουνε τα φώτα
άχνα! δε μας μιλούν οι πάχνες
κι έχουμε την ψυχή στα δόντια.

Τάχα, παρηγοριά θα βρούμε;
Η μέρα φόρεσε τη νύχτα
όλα είναι νύχτα, όλα είναι νύχτα
κάτι θα βρούμε ζήτα- ζήτα…

«Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι…»
Βλέπω τα κόκκινά της νύχια
μπρος στη φωτιά πως θα γυαλίζουν
και τη θυμάμαι με το βήχα.


Γιώργος Σεφέρης
Λονδίνο, Χριστούγεννα 1924

 

Οι αγάπες


Θα ‘ρθουν όλες μια μέρα, και γύρω μου

θα καθίσουν βαθιά λυπημένες.

Φοβισμένα σπουργίτια τα μάτια τους,
θα πετούνε στην κάμαρα μέσα.

Ωχρά χέρια θα σβήνουν στο σύθαμπο
και θανάσιμα χείλη θα τρέμουν.

«Αδελφέ», θα μου πουν, «δέντρα φεύγουνε
μες στη θύελλα, και πια δε μπορούμε,
δεν ορίζουμε πια το ταξίδι μας.

Ένα θάνατο πάρε και δώσε.

Εμείς, κοίτα, στα πόδια σου αφήνουμε,
συναγμένο από χρόνια, το δάκρυ.

«Τα χρυσά πού ‘ναι τώρα φθινόπωρα,
πού τα θεία καλοκαίρια στα δάση;

Πού οι νυχτιές με τον άπειρον, έναστρο
ουρανό, τα τραγούδια στο κύμα;

Όταν πίσω και πέρα μακραίνανε,
πού να επήγαν χωριά, πολιτείες;

Οι θεοί μας εγέλασαν, οι άνθρωποι,
κι ήρθαμε όλες απόψε κοντά σου,
γιατί πια την ελπίδα δεν άξιζε
το σκληρό μας, αβέβαιο ταξίδι.

Σα φιλί, σαν εκείνα που αλλάζαμε,
ένα θάνατο πάρε και δώσε.

Θα τελειώσουν. Επάνω μου γέρνοντας,
θ’ απομείνουν βουβές, μυροφόρες.

Ολοένα στην ήσυχη κάμαρα
θα βραδιάζει, και μήτε θα βλέπω
τα μεγάλα σαν έκπληκτα μάτια τους
που γεμίζανε φως τη ζωή μου

Κώστας Καρυωτάκης

 

Εφήμερα

Τα μάτια σου που δεν κουράζονταν από τα δικά μου
Είναι τώρα λυγισμένα απο τη θλίψη κάτω από κρεμασμένα βλέφαρα,
Γιατί ο έρωτάς μας χάνεται.

Και τότε Εκείνη:
Παρόλο που ο έρωτάς μας χάνεται, ας σταθούμε
Στη μοναχική όχθη της λίμνης ακόμα μια φορά,
Μαζί σ’ αυτή την ώρα πραότητας
Που το κουρασμένο παιδί, το πάθος, κοιμάται.
Πόσο μακριά φαίνονται τ’ άστρα, και πόσο μακριά
Είναι το πρώτο μας φιλί, και ω, πόσο γερασμένη η καρδιά μου!

Σκεπτικοί βημάτισαν πάνω στα ξεθωριασμένα φύλλα,

Ενώ αργά εκείνος που της κρατούσε το χέρι απάντησε:
Το πάθος συχνά φθείρει τις περιπλανώμενες καρδιές μας.

Τους κύκλωνε το δάσος, και τα κίτρινα φύλλα

Έπεφταν σαν αδύναμοι μετεωρίτες στο μισοσκόταδο, και άξαφνα

Ένας γερασμένος λαγός εμφανίστηκε κουτσαίνοντας στο μονοπάτι·

Τον είχε καταβάλει το φθινόπωρο: και τώρα στάθηκαν

Στη μοναχική όχθη της λίμνης ακόμα μια φορά:

Γυρνώντας, είδε ότι εκείνη είχε βάλει νεκρά φύλλα
μαζεμένα σιωπηλά, νοτισμένα σαν τα μάτια της,

Στο στήθος και τα μαλλιά.

Α, μη θρηνείς, της είπε,
Που κουραστήκαμε, αφού άλλοι έρωτες μας περιμένουν·
Μίσησε και αγάπα μέσα σ’ ευτυχισμένες ώρες.
Μπροστά μας απλώνεται η αιωνιότητα· οι ψυχές μας
Είναι έρωτας, και ένας συνεχής αποχαιρετισμός.


W. B. Yeats