Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Μοναξιά

Στον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής
σε λησμόνησα μοναξιά μου·
στις δάφνες της Ανάστασης τις ξέρες
θρυψαλιαζόσουν και σε θυμήθηκα.
Έκοψα στα δύο την αυλαία του Πάσχα,
την εικόνα σου την πέταξα στη λάσπη
εκεί δίπλα στη χαίνουσα πληγή του λατομείου
που εργάτες σπάζουνε πέτρες
για τους καινούριους Μπαμπ Ιλλί
κι ανταμώθηκε με κολλήγους
την ώρα τη δίκαιη του μεσημεριού
π’ ανοίγουνε το τυρόψωμο,
με ιδέες για να ξεχάσω ιδέες,
με γυναίκες ανταμώθηκα,
για να ξεχάσω γυναίκες.
Μοναξιά μου απόψε μόνη εσύ στο δρόμο βγήκες.
Στις εσχατιές του κόσμου εμένα ζητάς.
Οδηγείς τους ιχνηλάτες σου
στην καλύβα του ξυλοκόπου
μέσα στο δάσος που ουρλιάζουν τα τσακάλια
κι εγώ ξενυχτώ το φθινόπωρο,
τη Δευτέρα που κρύβει την Τρίτη,
το Σεπτέμβρη τον Οκτώβρη,
τα Χριστούγεννα που δεν είναι δικά μου.

( Μανόλης Ξεξάκης )

 

Ηφαίστειο

Λες πως είμαι σαν ηφαίστειο
πως η ποίηση μου αναβλύζει σαν μάγμα
αλλά υπάρχει ένα σημείο που παράβλεψες
σαν με κρατούσες γυμνή μέσα στη νύχτα

Είναι αδύνατο να ζήσεις μέσα σε ένα ηφαίστειο
Δεν μπορείς να σταθείς δίπλα σε ένα
Και τα χωριά κοντά του
αφανίζονται απ' τις εκρήξεις

Κόκκινο, οξύθυμο, αμετανόητο
το ηφαίστειο δεν δείχνει έλεος
φυσικά καλύπτει και ξανακαλύπτει
το περιβάλλον του με ζεστό πέτρινο υγρό

Υπάρχει ένα σημείο που παράβλεψες
σαν με πολεμούσες γυμνή μέσα στη νύχτα
Κανείς δεν είναι αρκετά τρελός
Να κοντέψει ένα ηφαίστειο
Και αυτοί που το κάνουν
Δεν επιβιώνουν πολύ

Kοραλία Δημητριάδη

 

«θανάσιμη μοναξιά»

Στον πάγκο του μπαρ μπορείς ν’ αστειευτείς με οποιονδήποτε, να τσουγκρίσεις το ποτήρι σου με όποιον θέλεις. Μα ο άγγελος αναγγέλλει τον ερχομό του. Μείνε μονάχος να τον υποδεχτείς. Και άγγελος μας είναι η νύχτα που πέφτει στην εκθαμβωτική πίστα. Ακόμα κι αν η δική σου μοναξιά είναι πλημμυρισμένη στο φως ενώ σκοτάδι τα χιλιάδες μάτια που σε κρίνουν, που φοβούνται και προσδοκούν τη πτώση σου, θα χορέψεις πάνω και μέσα στην άνυδρη μοναξιά, με τα μάτια δεμένα και εί δυνατόν τα βλέφαρα ραμμένα. Τίποτε όμως δε θα σε εμποδίσει να χορέψεις για την εικόνα σου, και προπαντός χειροκροτήματα ή γέλια. Αλίμονο , είσαι καλλιτέχνης, και δε γίνεται πια να αγνοήσεις την ανελέητη άβυσσο των ματιών σου. Νάρκισσος χορεύει; Δεν είναι ωστόσο φιλαρέσκεια, εγωισμός και φιλαυτία, μα κάτι άλλο. Χόρευε λοιπόν ολομόναχος. Χλωμός , πελιδνός, γεμάτος αγωνία αν θα αρέσεις στην εικόνα σου—δηλαδή θα χορέψει η εικόνα σου για σένα.

JEAN GENET

 

Οριστική ρήξη

Η οριστική ρήξη συμβαίνει
ανεπαίσθητα.
Όπως το κέρατο μονόκερου
σκίζει το μετάξι
ή ένα άσπρο πουκάμισο
ραπίζει με την άγρια μυρωδιά
ενός κορμιού που έπαψε,
όπως καπνίζεις και ένα σμήνος καπνού
ρίχνει το κεντρί στα μάτια σου και τα υγραίνει
ή καθώς ασθμαίνεις στον βυθό,
χελιδονόψαρα μπλέκονται στην μάσκα
και νιώθεις την φιάλη οξυγόνου
να ανεβαίνει άδεια στην επιφάνεια,
κάτι σαν αποκόλληση χιονοστιβάδας
που πέφτει αθόρυβα σε έρημο τοπίο.
Άλλοτε συμβαίνει έξαφνα και βίαια.
Πώς βγάζει κάποιος το δάχτυλο έξω από το παράθυρο
χειμώνα και έξαφνα του το σαλιώνει ορμητικός αγέρας.
Ή πώς νύχτα βαθιά ακούς σύρσιμο από αλυσίδες
και βλέπεις το πεπόνι στον ουρανό να σκίζεται στα δύο
και τα σπόρια του να πλημμυρίζουν τα στενά.
H οριστική ρήξη συμβαίνει στον δικό της χρόνο.
Τόσο που δεν ξέρει κανείς, αν έχει ήδη συμβεί η πρόκειται.
Και μερικές φορές προκύπτει
σε πόλη που οι καμάρες της γκρεμίζονται η μια μετά την άλλη
καθώς περνάς γρήγορα από κάτω,
ώσπου στην άκρη ενός στενού
καταλαβαίνεις ότι έχεις περάσει τα σύνορα
και οδεύεις προς Καβάλα ή Κωνσταντινούπολη,
ενώ πίσω σου καίγονται όλα τα διόδια.
Εκεί είναι, που συναντάς αυτόν τον άνθρωπο τυχαία.
Πεταρίζουν τα βλέφαρά σου.
Κάποιον θα δω μέσα σου σκέφτεσαι,
όμως δεν βλέπεις πια κανέναν.

( Χλόη Κουτσουμπέλη )

 

Για να τελειώνουμε μ' αυτή την υπόθεση

Όχι εμένα, όχι το πρόσωπο
μου, όχι αυτό που κρύβεται κάτω
απ' το πουκάμισο.
Μιλάω κι ας ξέρω ότι η φωνή
θα πνιγεί, μες στα ψυγεία που
παγώνουν τα σφαγμένα
ζώα.

Υπάρχει δεν υπάρχει, τι με ενδιαφέρει.

Έτσι στο βρόντο κουνάω τα χέρια προς
τον ουρανό.
Τι όμορφα που είναι τ' αγγελούδια,
σκοτωμένα,
με τα θλιμμένα μάτια τους, να μας κοιτούν.

( Έλενα Πολυγένη )

 

Τραγωδία

Κάποτε τα μάτια της αστέρια λαμπερά
– άστρ’ αστραφτερά που χάριζαν παρηγοριά και συμπόνια! –
Κάθε ζωή απ’ τη δύναμή τους κουράγιο αντλούσε
και μέσα στη γαλήνη τους ο πόνος αλάφρωνε.

Σήμερα δυο κρύες πέτρες τα μάτια της,
που λάμψη θα σκόρπιζαν.
Κρύες πέτρες. Μοιάζουν ζητιάνους που χορεύουν
κι εγώ το χορό των ματιών που ικετεύουν φοβούμαι.

( Nis Petersen )

 

Χωρίς να είμαστε τίποτ’ άλλο παρά μόνο άνθρωποι

Χωρίς να είμαστε τίποτ’ άλλο παρά μόνο άνθρωποι, περπατήσαμε μέσ’ απ’ τα δέντρα
Φοβισμένοι, αφήνοντας τις λέξεις μας να είναι τρυφερές
Από φόβο μήπως ξυπνήσουμε τις κουρούνες,
Από φόβο μήπως έρθουμε
Αθόρυβα μέσα σ’ έναν κόσμο φτερών και κραυγών.

Αν ήμασταν παιδιά, ίσως να σκαρφαλώναμε,
Θα πιάναμε τις κουρούνες να κοιμούνται, και δεν θα σπάγαμε ούτε κλαράκι,
Και, μετά το μαλακό ανέβασμα,
Θα τινάζαμε τα κεφάλια μας πιο πάνω απ’ τα κλαριά
Για να θαυμάσουμε την τελειότητα των άστρων.

Πέρα απ’ τη σύγχυση, όπως συμβαίνει συνήθως,
Και τον θαυμασμό για όσα ο άνθρωπος γνωρίζει,
Πέρα απ’ το χάος θα ‘ρχόταν η μακαριότητα.

Αυτό, τότε, είναι ομορφιά, είπαμε,
Παιδιά που με θαυμασμό κοιτάζουν τ’ αστέρια,
Είναι ο σκοπός και το τέλος.

Χωρίς να είμαστε τίποτ’ άλλο παρά μόνο άνθρωποι, περπατήσαμε μέσ’ απ’ τα δέντρα.
ΝΤΥΛΑΝ ΤΟΜΑΣ

 

Από κάποιον που δεν "μιλήσατε" ποτέ. Αλλά που αυτό σου το νήμα, έγινε εδώ το "δεύτερο του σπίτι".
Σήμερα ήρθε η ώρα, να σου αποτίω έναν ελάχιστο φόρο τιμής, για να σ' ευχαριστήσω για την φιλοξενία.
Για σένα το κείμενο που ακολουθεί - ενός αληθινά παρακμιακού ποιητή -, όπως ήθελες, όταν αυτό το νήμα είχες ανοίξει.
Καλοτάξιδος να είσαι, σε όποιες αιώνιες θάλασσες αρμενίζεις...
-----------------------------------------------------------------------------------------------

Σχῆμα

Δὲν εἶναι φωτεινότερο πρᾶγμα ἀπὸ τὴν Ἀλήθεια·
ψάχνεις μ' ἔρωτα καὶ μανία νὰ τήνε βρεῖς;
εἶναι ἡ ἔρευνά σου σὰν τὴ Νύχτα καρποφόρα,
ποὺ ἔχει ἀσφαλές, ὅτι θὰ σκάσει ὁ Ἥλιος πομπωδῶς·
ἡ ἒρευνά σου σὰν τὴ Νύχτα, ποὺ ὅσα ἐρέβη
καὶ ἄν δέρνουν, κάτι σιγολάμπει, εἴτε ἡ πληθώρα
τῶν ἄστρων, εἴτε, ἔστω, ἡ ἀγωνιώδης μέσῳ συγνέφων
θολὴ ἐκείνη φωταύγεια ποὺ ὁδηγάει.
Ἀντίθετα, ὅποιος δὲν νοιάζεται γιὰ τὴν Ἀλήθεια,
εἶναι τῆς ἀμεριμνησίας του ἡ δῆθεν γαλήνη
σὰν τὴν αἰώνια νύχτα τοῦ κακοῦ θανάτου,-ἄκαρπη,
δίχως οὐδενὸς πράγματος φόβο ἤ ἐλπίδα, δίχως ἀρχή,
δίχως τέλος, ἀσυνείδητη, σὰν τὴν ψιλὴ ἔννοια
θανάτου δίχως τρόπαια χρωμάτων, δίχως κὰν τὴν στιλπνότητα
Κρίσεως μελλοντικιᾶς μετὰ σαλπίγγων.

( Τάκης Παπατσώνης )

 

Άσμα Μικρό

Χάθηκε αυτός ο οδοιπόρος.
Είχε συνάξει λίγα φύλλα
ένα κλαδί γεμάτο φως
είχε πονέσει.
Και τώρα χάθηκε...
Αγγίζοντας αληθινά πουλιά στο έρεβος
αγγίζει νέους ουρανούς
η προσευχή του μάχη.
Έαρ μικρό, έαρ βαθύ, έαρ συντετριμμένο.

Νίκος Καρούζος

 

Foglio di via

Dunque, nulla di nuovo da questa altezza,
dove ancora un poco senza guardare, si parla
e nei capelli il vento cala la sera.

Dunque, nessun cammino per discendere,
se non questo del nord dove il sole non tocca
e sono d'acqua i rami degli alberi.

Dunque, fra poco senza parole la bocca
e questa sera saremo in fondo alla valle,
dove le feste han spento tutte le lampade.
Dove una folla tace e gli amici non riconoscono.


Σημείωμα απέλασης

Λοιπόν, τίποτε το καινούριο απ' αυτό το ύψος,
εκεί που ακόμη για λίγο χωρίς να κοιτούμε, μιλάμε
και στα μαλλιά ο άνεμος τη βραδιά χαμηλώνει.

Λοιπόν, κανένα μονοπάτι να κατέβουμε,
αν όχι εκείνο του βορρά, εκεί που ο ήλιος δεν ακουμπάει
και είναι από νερό τα κλαδιά των δέντρων.

Λοιπόν, σε λίγο δίχως λέξεις το στόμα
κι απόψε θα είμαστε βαθιά στην κοιλάδα,
εκεί που οι γιορτές έσβησαν όλες τις λάμπες.
Εκεί που ένα πλήθος σιωπά και οι φίλοι δεν αναγνωρίζουν.

( Franco Fortini )


* Απόδοση στα ελληνικά T_S

 

Chiesa Veneziana

Così, da sempre, come una memoria
che mai giunge a sbiadirsi, che mai perde
la traccia immaginosa, questa storia
di pietra e d'acqua, di laguna verde,
tratteggiata dai neri colombari
delle mura, da lapidi di rosa,
s'è fatta chiesa aperta agli estuari,
all'incrocio dei venti. Non riposa
mai tomba che non veda la sua morte,
frangersi ancora contro il nero eterno.
E le gondole, battono alle porte
i lugubri mareggi dell'inverno.


Εκκλησία Βενετσιάνικη

Έτσι, από πάντα, σαν μια μνήμη
που ποτέ δεν φτάνει να ξεθωριάσει, που ποτέ δεν χάνει
το φανταστικό ίχνος, αυτή η ιστορία
πέτρας και νερού, πράσινης λιμνοθάλασσας,
διακεκομμένης απ' τους μαύρους περιστερώνες
των τειχών, από ροζ ταφόπλακες,
έγινε εκκλησία ανοιχτή στις εκβολές,
στην διασταύρωση των ανέμων. Δεν αναπαύεται
ποτέ τάφος που να μην βλέπει τον θάνατο του,
να συνθλίβεται ακόμα πάνω στο αιώνιο μαύρο.
Και οι γόνδολες, χτυπούν στις πόρτες
οι μακάβριες παλίρροιες του χειμώνα.

( Alfonso Gatto )


* Απόδοση στα ελληνικά T_S

 

*..χτυπούν στις πόρτες
οι μακάβριες παλίρροιες..