Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

T. S. Eliot (Μετάφραση: Γ. Σεφέρης)
«Κύριο Κουρτς – πέθανε»
Μια δεκάρα για τον Γέρο-Γκάη


Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι
Είμαστε οι παραγεμισμένοι άνθρωποι
Που σκύβουμε μαζί
Καύκαλα μ’άχερα γεμάτα. Αλίμονο!
Οι στεγνές μας φωνές
Σαν ψιθυρίζουμε μαζί
Είναι ήσυχες και ασήμαντες
Σαν τον αγέρα στο ξερό χορτάρι
Ή σε σπασμένα γυαλικά των ποντικών το ποδάρι
Μες στο ξερό μας το κελάρι.

Μορφή χωρίς σχήμα,
Σκιά δίχως χρώμα,
Παραλυμένη Δύναμη
Γνέψιμο χωρίς κίνηση˙

Εκείνοι που ταξίδεψαν
Με ίσιες ματιές ,
στου θανάτου την άλλη Βασιλεία
Μας θυμούνται —α! θυμούνται—
όχι σα να’μαστε χαμένες
Παράφορες ψυχές, μα μοναχά
Οι κούφιοι ανθρώποι
Οι παραγεμισμένοι ανθρώποι.

ΙΙ

Μάτια που δεν μπορώ
ν’ αντικρίσω στα όνειρα
Στου θανάτου τη βασιλεία των ονείρων
Αυτά δεν φανερώνονται:
Εκεί, τα μάτια είναι
Ηλιος σε σπασμένη στήλη
Εκεί, ένα δέντρο σείεται
Και οι φωνές είναι
Στου αγέρα το τραγούδισμα
Πιό απόμακρες.. πιό επίσημες
Από τ’άστρο που σβήνει.

Ας μην έρθω κοντύτερα
Στου θανάτου τη βασιλεία των ονείρων
Κι αν φορέσω ακόμη
Τέτοια μελετημένα μασκαρέματα
Ποντικού, τομάρι, κόρακα πετσί,
σταυρωτά ραβδιά
Σ’ ένα χωράφι
Κάνοντας όπως κάνει ο άνεμος
Όχι κοντύτερα—

Όχι το τελευταίο τούτο συναπάντημα
στη δειλινή βασιλεία

ΙΙΙ

Τούτη είναι η πεθαμένη χώρα
Τούτη είναι του κάκτου η χώρα
Εδώ τα πέτρινα ομοιώματα
Υψώνονται, εδώ είναι που δέχουνται
Την ικεσία του χέριού ενός πεθαμένου
Κάτω από το παίξιμο του άστρου που σβήνει.

Ετσι είναι τα πράγματα
Στου θανάτου την άλλη βασιλεία
Ξυπνάς μοναχός
Την ώρα εκείνη
που τρέμεις τρυφερός
Χείλια που θα φιλούσαν
Λεν προσευχές στη σπασμένη πέτρα.

IV

Δεν είναι εδώ τα μάτια
Εδώ δεν είναι μάτια
Στο λαγκάδι των άστρων που πεθαίνουν
Στο κούφιο αυτό λαγκάδι
Τούτη η σπασμένη σιαγών
απ’τις χαμένες βασιλείες μας

Στο τελευταίο τούτο συναπάντημα
Μαζί ψηλαφούμε
Και αποφεύγουμε τα λόγια
Μαζεμένοι στην άκρη
του φουσκωμένου ποταμού

Χωρίς βλέμμα, εκτός
Αν ξαναφανούν τα μάτια
Σαν τ’άστρο το αιώνιο
Το εκατόφυλλο ρόδο
Της δειλινής βασιλείας του θανάτου
Η ελπίδ α μόνο
Άδειων ανθρώπων.

V

Γύρω-γύρω όλοι
Στη μέση το Φραγκόσυκο
Φραγκόσυκο
Γύρω-γύρω όλοι
Στις πέντε την αυγή

Ανάμεσα στην ιδέα
Και στο γεγονός
Ανάμεσα στην κίνηση
Και στη πράξη
Η Σκιά πέφτει

Ότι Σου εστίν η Βασιλεία

Ανάμεσα στη Σύλληψη
Και της δημιουργίας
Ανάμεσα στη Συγκίνηση
Και στην ανταπόκριση
Η Σκιά πέφτει

Η ζωή είναι μακριά πολύ

Ανάμεσα στον πόθο
και στον σπασμό
Ανάμεσα στη δύναμη
και στην ύπαρξη
Ανάμεσα στην ουσία
και στην κάθοδο
Η Σκιά πέφτει

Ότι Σου εστίν η Βασιλεία

Ότι Σου εστίν
Είναι η ζωή
Ότι Σου εστίν η..

Έτσι τελειώνει ο κόσμος
Έτσι τελειώνει ο κόσμος
Έτσι τελειώνει ο κόσμος
Όχι με έναν βρ όντο
μα μ’ ένα λυγμό

 

 

Ο αλέκτωρ

Έρχεσαι αθόρυβα μέσα στον ύπνο με οσμές
της άνοιξης, με κλεισμένες φτερούγες, λυσίκομη,
κάτω από φωτοσκιάσεις φρικιούν οι διεσταλμένες
κόρες παραμονεύοντας κάποιους ύπατους κόσμους.
Έρχεσαι με φωνή απαλή σαν την πατημασιά,
στο χαλί προφέρεις διαμάντια που
αργοβουλιάζουν σε μια λίμνη από λάδι, αποτινάξεις,
αναλαμπές, κάτω από φεγγαρόδεντρα πληγωμένα
ελάφια βογκώντας περιτρέχουν το στήθος σου.
Μια στιγμή ανυπαρξίας, μια μετέωρη χορδή
τανύζεται ραγίζοντας να βρει τον ουρανό.

Κι ως πάσχιζες να λυτρωθείς, λάλησε ο πετεινός,
σχίστηκε τ’ όνειρο στα δυο και τα διαμάντια
στάχτες σκόρπισαν γύρω, σαν ίσκιος χάθηκες,
σαν οπτασία μεσονυχτιού κι απόμεινες
με την πικρή της προσδοκίας τη γεύση.

( Κλείτος Κύρου )

 

Τί νὰ σοῦ πῶ...

Τί νὰ σοῦ πῶ, φθινόπωρο, ποὺ πνέεις ἀπὸ τὰ φῶτα
τῆς πολιτείας καὶ φτάνεις ὡς τὰ νέφη τ᾿ οὐρανοῦ;
Ὕμνοι, σύμβολα, ποιητικές, ὅλα γνωστὰ ἀπὸ πρῶτα,
φυλλορροοῦν στὴν κόμη σου τὰ ψυχρὰ ἄνθη τοῦ νοῦ.

Γίγας, αὐτοκρατορικὸ φάσμα, καθὼς προβαίνεις
στὸ δρόμο τῆς πικρίας καὶ τῆς περισυλλογῆς,
ἀστέρια μὲ τὸ πρόσωπο, μὲ τῆς χρυσῆς σου χλαίνης
τὸ κράσπεδο σαρώνοντας τὰ φύλλα καταγῆς,

εἶσαι ὁ ἄγγελος τῆς φθορᾶς, ὁ κύριος τοῦ θανάτου,
ὁ ἴσκιος πού, σὲ μεγάλα βήματα· φανταστικά,
χτυπώντας ἀργὰ κάποτε στοὺς ὤμους τὰ φτερά του,
γράφει πρὸς τοὺς ὁρίζοντες ἐρωτηματικά...

Ἐνοσταλγοῦσα, ριγηλὸ φθινόπωρο, τὶς ὧρες,
τὰ δέντρα αὐτὰ τοῦ δάσους, τὴν ἔρημη προτομή.
Κι ὅπως πέφτουνε τὰ κλαδιὰ στὸ ὑγρὸ χῶμα οἱ ὀπῶρες,
ἦρθα νὰ ἐγκαταλειφθῶ στὴν ἱερή σου ὁρμή.

Κώστας Καρυωτάκης
(Ελεγεία και Σάτιρες)

 

Γερνάνε πιο γρήγορα

Γερνάνε πιο γρήγορα
τις νύχτες οι άνθρωποι,
τα χέρια τους μακραίνουν,
σ’ αυτές τις ατέλειωτες χειραψίες
πόσους νεκρούς ξεπροβοδίζουν;

Κάποτε
η νύχτα μου δάνεισε
βιβλία, σελίδες από δέρμα,
ράκη ανθρώπινα.
Έτσι ξεφύλλιζα απελπισία,
σταγόνες αίμα στα δάχτυλα,
πόδια, χέρια, μάτια στο χώμα.
Γύριζα στο χρόνο
με λάμπα θυέλλης,
κρύφτηκα, πλύθηκα, έφτυσα.

Η μνήμη κυλάει,
ακόμη δεν έχει σταματήσει,
πέτρες ξεκολλάνε,
γκρεμίζονται.
Μέσα στη λύπη διπλώνω
τη γλώσσα μου,
τρώω σάρκα σιωπής,
στη μέρα που κουτσαίνει
κλείνω το μάτι.

( Έφη Καλογεροπούλου )

 

H μάσκα πίσω από τις μάσκες

Μ' αρέσει να ταξιδεύω, ν' αλλάζω χώρες,
να είμαι πάντα άλλος,
ψυχή χωρίς ρίζες.
Να ζω έξω από αυτά που βλέπω.

Να μην ανήκω σε κανέναν. Ούτε στον εαυτό μου.
Να πηγαίνω μπροστά, ξοπίσω να παίρνω
την απουσία κάθε σκοπού.
Και την επιθυμία μου να τον πετύχω.

Αυτό είναι για μένα το ταξίδι.
Αλλά εκτός από το όνειρο για το ταξίδι,
τίποτα από μένα δεν υπάρχει σ' αυτό.
Όλα τα άλλα, γη είναι κι ουρανός.

Έχω μέσα μου κάτι σαν καταχνιά
που με πνίγει, αλλά δεν είναι τίποτα.
Νοσταλγία του τίποτα,
ακαθόριστη επιθυμία.

Τυλιγμένος σαν σε ομίχλη
είμαι απ' το ίδιο υλικό και βλέπω
το μακρινό, λαμπρό αστέρι
από την καύτρα του τσιγάρου πάνω.

Κάπνισα τη ζωή μου. Αβέβαιο
ό,τι είδα ή διάβασα. Όλος
ο κόσμος ένα μεγάλο ανοιχτό βιβλίο είναι,
που με χλευάζει σε μιαν άγνωστη γλώσσα.

( Fernando Pessoa )

 

Γράφω τα ποιήματα μου

Γράφω τα ποιήματά μου με τον ίδιο τρόπο που στρώνει το
κρεβάτι του ο μελλοθάνατος λίγο πριν από την εκτέλεση
μεθοδικά και τακτικά, φροντίζοντας σχολαστικά την κάθε
λεπτομέρεια, την ίδια τρέφοντας μ’ αυτόν φρούδη ελπίδα ότι, αν
δείξω επιμέλεια, θα μου δοθεί, την τελευταία στιγμή, η χάρη.

( Αργύρης Χιόνης )

 

O κήπος των φρούτων

Έχοντας μας καλέσει,
δεν είναι ποτέ σκοτάδι, εδώ,
αλλά είναι πάντα πιο αργά, μεταξύ
καθηκόντων, στα τραμ, καθώς βυθιζόμαστε στα
πανωφόρια με τις δουλειές να τελειώσουμε, όλες τις δουλειές.
Κι ακόμη και τώρα η βροχή
στα δακρυσμένα τζάμια
δεν μπορεί να είναι ούτε φύση, ούτε ιστορία
αλλά ένα επεισόδιο
που κάθε χειμώνα ξέρει να επαναλαμβάνεται
ζωντανό και κυκλικό.
Ενώ τα πάντα απαιτούσαν μια παρουσία διαφορετική,
που πιστεύει σε κάθε πράγμα
χωρίς να το ξαναδιαβάσει, ένα κύτταρο ελαφρύ,
χαμόγελο του σωστού μέρους...

( Milo de Angelis )

 

charles bukowski-έχεις φίλησει ποτέ πάνθηρα?

Αυτή η γυναίκα φαντάζεται πώς είναι πάνθηρας,
κι όταν κάποτε κάνουμε έρωτα,
ουρλιάζει,αγριεύει,
με κοιτάζει μέσ'άπο τα μαλλιά,
που χύνονται στο πρόσωπο της,
κι μου δείχνει τα νύχια της,
Εγώ,πάντως,τη φιλάω ,και συνεχίζουμε,
Έχεις φιλήσει ποτέ πάνθηρα?
Έχεις δει θυληκό πάνθηρα ν'απολαμβάνει
την ερωτική πραξή?
Δεν έχεις καταλάβει τον έρωτα,φίλε..
Εσύ με τους σκίουρους σου,τα σκιουράκια,
τους ελέφαντες,τα πρόβατα,
πρέπει να πλαγιάσεις με πάνθηρα
δε θα ξαναγυρέψεις
σκίουρους,σκιουρλακια,ελέφαντες,πρόβατα,
αλεπούδες,λύκαινες,
τίποτα παρά μόνο πάνθηρα.
Τον θηλυκό πάνθηρα να περπατά στο δωμάτιο.
Τον θηλυκό πάνθηρα να περπατά στην ψυχή σου,
όλα τ'άλλα ερωτικά τραγούδια είναι ψέματα,
όταν η μαύρη, μαλακή γούνα,χιμάει πάνω σου
κι ουρανός πέφτει και σε πλακώνει,
ο θηλυκός πάνθηρας είναι ένα όνειρο πραγματοποιημένο
και δεν υπάρχει γυρισμός
και άλλη αναζήτηση-
η γούνα καταπάνω σου,
το άπλωμα της
κι εσύ κλεισμένος πια σ'ενός πάνθηρα τα μάτια

 

Γιάννης Κοντός, «Τρίτη μέρα»
Στον πατέρα μου

Μια κίτρινη πεταλούδα άνοιξε τα φτερά της και μαζί ανοίξανε τα μάτια μου.
Και είδα τότε το πραγματικό σκοτάδι.
Είδα το νερό να τρέχει παντού και να κυνηγά τον αγέρα από δωμάτιο σε δωμάτιο.
Και το σταματημένο από χρόνια άροτρο να μπήγεται στα μάτια του παππού Οδυσσέα που χαμογελά ακόμη στην Πηνελόπη μέσα από τους καπνούς.
Από τη φτέρη βγήκε μουσική, και τα μάρμαρα άρχισαν να αρκουδίζουν σαν μωρά.
Ο πατέρας ξέμπλεξε τα δάχτυλά του, και έφερε τον κατακλυσμό.
Ο πατέρας μου είναι βροχοποιός...

26/5/1993 26/5/2016

 

 
XV

Δεν έχω κανένα όνομα’
είμαι σαν το δροσερό αεράκι των βουνών.
Δεν έχω κανένα καταφύγιο’
είμαι σαν τα περιπλανώμενα νερά.
Δεν έχω κανένα χώρο ιερό, σαν των σκοτεινών θεών’
ούτε βρίσκομαι στη σκιά γκρίζων ναών.
Δεν έχω βιβλία ιερά,
ούτε με την παράδοση έχω σχέση.

Δε βρίσκομαι στα λιβάνια
που σκαρφαλώνουν πάνω απ’ τους βωμούς,
ούτε στων μεγαλόπρεπων των τελετών μέσα την επίδειξη.
Δε βρίσκομαι ούτε στις ζωγραφιστές εικόνες
ούτε στη βαθιά την ψαλμωδία μιας μελωδικής φωνής.

Δεν είμαι περικυκλωμένος από θεωρίες
ούτε μολυσμένος από πίστεις.
Δεν είμαι σκλαβωμένος σε θρησκείες
ούτε στων ιερέων τους την ευλαβή αγωνία.
Δεν είμαι παγιδευμένος σε φιλοσοφίες
ούτε εγκλωβισμένος από των δογμάτων τους τη δύναμη.

Δεν είμαι ούτε χαμηλά ούτε ψηλά,
είμαι εκείνος που λατρεύει κι εκείνο που λατρεύεται.

Είμαι ελεύθερος.Το τραγούδι μου είναι το τραγούδι του ποταμού που προσκαλεί για τις ανοιχτές τις θάλασσες καθώς αδιάκοπα περιπλανιέται.
Είμαι η Ζωή.

«Η γνωριμία με την Αλήθεια είναι μία απόλυτη και τελική εμπειρία.
Ύστερα από την Αλήθεια ξαναπλάστηκε ο εαυτός μου.
Δεν είμαι ποιητής, απλώς προσπάθησα να βάλω σε λέξεις όσα συνειδητοποίησα.» Τζίντου Κρισναμούρτι,1928

 

«Θνησιγενής η ανάγκη σου για μένα.

Δεν μπόρεσε να τη σώσει το απελπισμένο φιλί της ζωής

που της έδωσε η Αγάπη μου,

αυτή η εύρωστη τυφλή καλλονή.

Τώρα τριγυρνά αλλόφρων στα λιβάδια της ψυχής,

ξερνά «γιατί» κι αμάσητες υποσχέσεις,

πετά απ’ το στόμα της φωτιές από παράπονο

και κατακαίει τον τόπο μέσα μου…»