Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Ιδανικοί Αυτόχειρες (Καρυωτάκης)

Γυρίζουν το κλειδί στην πόρτα, παίρνουν
τα παλιά, φυλαγμένα γράμματά τους,
διαβάζουν ήσυχα, κι έπειτα σέρνουν
για τελευταία φορά τα βήματά τους.

Ήταν η ζωή τους, λένε, τραγωδία.
Θεέ μου, το φρικτό γέλιο των ανθρώπων,
τα δάκρυα, ο ιδρώς, η νοσταλγία
των ουρανών, η ερημιά των τόπων.

Στέκονται στο παράθυρο, κοιτάνε
τα δέντρα, τα παιδιά, πέρα τη φύση,
τους μαρμαράδες που σφυροκοπάνε,
τον ήλιο που για πάντα θέλει δύσει.

Όλα τελείωσαν. Το σημείωμα νά το,
σύντομο, απλό, βαθύ, καθώς ταιριάζει,
αδιαφορία, συγχώρηση γεμάτο
για κείνον που θα κλαίει και θα διαβάζει.

Βλέπουν τον καθρέφτη, βλέπουν την ώρα,
ρωτούν αν είναι τρέλα τάχα ή λάθος,
«όλα τελείωσαν» ψιθυρίζουν «τώρα»,
πως θ’ αναβάλουν βέβαιοι κατά βάθος.

 

Συντριβή

Ἔτσι μὲ σύντριψε τὸ Φῶς, γιατὶ εἶδα πρὸς τὸ Φῶς
καὶ γιατὶ μέθυσ᾿ ἀπὸ Ζωή, μ᾿ ἔχει συντρίψει ἡ Ζωή.
Ἐπειδὴ στράφηκα κι ἐγώ, μ᾿ ὅλη μου τὴ πνοὴ
στὴ Μελῳδία, μὲ σύντριψε ἡ Μελῳδία: Κουφός!

Καὶ γιατὶ πῆγα στὴ Χαρά, μὲ σύντριψε ἡ Χαρὰ
κι οὔτ᾿ ἕνα τί κι οὔτ᾿ ἕνας ποιὸς καὶ δὲ μὲ θέν᾿ τὰ Ὕψη!
Γιατὶ μιλῶ πλατιά, σὰ Θεός, μὲ φθόνεσε καὶ ὁ Θεός.
Καὶ γιατὶ πῆγα στὴ Χαρά, μὲ σύντριψε κι ἡ Θλίψη…

Ναπολέων Λαπαθιώτης

 

 

Ομολογώ ότι είμαι ένας αλκοολικός του αιδοίου
Το προτιμώ υγρό, ζεστό και αχαρτογράφητο.
Χωρίς σύνορα...

Έχω μπλεχτεί αμέτρητες φορές στον ιστό του. Άλλοτε δέχτηκα τσιμπήματα όλο φαρμάκι, άλλοτε μηνύματα που δεν μπόρεσα να αποκρυπτογραφήσω.
Ενίοτε χανόμουν μέσα στους δαιδάλους του και καμιά φορά άφηνα μέσα του κομμάτια από την ψυχή μου...
Ευτυχώς, έβρισκα τρόπο να ξεγλιστράω...

Όσες φορές πάντως και αν μπλέχτηκα μεθυσμένος στον ιστό της ηδονής, πάλι ξαναγυρνούσα.
σαν διψασμένος που δεν τον ξεδιψά το αλμυρό νερό των ωκεανών... ¨ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ"

 

Αγνώστου διαμονής

Έψαχνε στα θυροτηλέφωνα,
στα γραμματοκιβώτια
και πάλι στα θυροτηλέφωνα.
Ρωτούσε έναν νοικάρη
συμπτωματικά καινούριο στην οικοδομή,
έπαιρνε τα διαμερίσματα με τη σειρά,
τίποτα.
Έγραφε λοιπόν στο φάκελο
«αγνώστου διαμονής»
κι έφευγε με κίνδυνο να χάσει τη δουλειά του
ο τελευταίος ταχυδρόμος του θανάτου.
Πίσω του βέβαια άναβαν κυκλάμινα.

( Θανάσης Μαρκόπουλος )

 

Είναι νύχτες που θα 'θελα να κοιτάζω

Είναι νύχτες που θα 'θελα να κοιτάζω
απ' όλα τα παράθυρα των δρόμων
που περνώ, να είμαι όλες οι αραιές
σκιές που βλέπω ή φαντάζομαι ότι ξαγρυπνούν
στους ασθενείς τους ναούς. Έχουμε,
ψίθυροι περνώντας, το ίδιο θαμπό
όνειρο, αιματηρό της μέρας, τους αγαπώ
κι εγώ τους χλωμά λουλουδιασμένους
τοίχους σας, τα νυσταλέα σας τηλεοπτικά
ενυδρεία όπου οι πολυέλαιοι
κολυμπούν σαν χταπόδια, δεν υπάρχει τίποτε
που να μ' αποκλείει πέραν της σφαλισμένης
κλειδαριάς που αποκλείει εσάς απ' τον φόβο.

( Giovanni Raboni )

 

"Καντάτα" - Λειβαδίτης

Ἕνα περίεργο ἐπεισόδιο διαβάζαμε τελευταία στὶς ἐφημερίδες,

ἕνας ἄντρας πῆγε σ᾿ ἕνα ἀπ᾿ αὐτὰ τὰ «σπίτια»,

πῆρε μιὰ γυναῖκα,

μὰ μόλις μπαίνουν στὸ δωμάτιο,

ἀντὶ νὰ γδυθεῖ καὶ νὰ ἐπαναλάβει τὴν αἰώνια κίνηση,

γονάτισε μπροστά της, λέει, καὶ τῆς ζητοῦσε νὰ τὸν ἀφήσει

νὰ κλάψει στὰ πόδια της. Ἐκείνη βάζει τὶς φωνές,

«ἐδῶ ἔρχονται γιὰ ἄλλα πράγματα»,

οἱ ἄλλοι ἀπ᾿ ἔξω δώστου χτυπήματα στὴν πόρτα.

Μὲ τὰ πολλὰ ἄνοιξαν καὶ τὸν διώξανε μὲ τὶς κλωτσιὲς

— ἀκοῦς ἐκεῖ διαστροφὴ νὰ θέλει, νὰ κλάψει μπρός σε μιὰ γυναῖκα.

Ἐκεῖνος ἔστριψε τὴ γωνία καὶ χάθηκε καταντροπιασμένος.

Κανεὶς δὲν τὸν ξανάδε πιά.

Καὶ μόνο ἐκείνη ἡ γυναῖκα,

θὰ ᾿ρθεῖ ἡ ἀναπότρεπτη ὥρα μιὰ νύχτα, ποὺ θὰ νοιώσει τὸν τρόμο ξαφνικά,

πῶς στέρησε τὸν ἑαυτὸ τῆς ἀπ᾿ τὴν πιὸ βαθιά,

τὴν πιὸ μεγάλη ἐρωτικὴ πράξη

μὴν ἀφήνοντας ἕναν ἄντρα νὰ κλάψει στὰ πόδια της.

 

"Η Μαρίνα των βράχων" - Οδυσσέας Ελύτης

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη - Μα πού γύριζες
Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους.
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Xίμαιρας
Ριγώνοντας μ’ αφρό τη θύμηση!
Πού είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών
Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα δυοσμαρίνια
- Μα πού γύριζες;
Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Σου ‘λεγα να μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες
Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων
Ή πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου.

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Βαθιά μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ’ άρωμα των γυακίνθων - Μα πού γύριζες

Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα βότσαλα
Ήταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο
Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Κι άνοιγες μ’ έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ’ όνομά του
Ανεβαίνοντας ανάλαφρα ως τη διαύγεια των βυθών
Όπου σελάγιζε ο δικός σου ο αστερίας.
Άκουσε ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση
Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος
Κι ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας
Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα
Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη.
Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο
άλλο καλοκαίρι,
Για ν’ αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια
Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους,
Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές
Ή για να πας καβάλα στο μαΐστρο.

Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο,
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.

 

Αόρατες τέχνες

Εσύ που τραγουδάς όλους μου τους θανάτους.
Εσύ που τραγουδάς αυτό που δεν εμπιστεύεσαι
στο όνειρο του χρόνου,
περιέγραψέ μου την πηγή της αδειοσύνης,
μίλα μου λέξεις ντυμένες φέρετρα
που κατοικούν στην αθωότητά μου.

Μ’ όλους μου τους θανάτους
δίνομαι στον θάνατό μου,
με παιδικές χουφτίτσες,
με μέθυσους πόθους
που δεν περπάτησαν κάτω από τον ήλιο,
και δεν υπάρχει μια πρωινή λέξη
που να δίνει δίκιο στο θάνατο
και δεν υπάρχει ένας θεός, ανέκφραστος να πεθάνεις.

( Alejandra Pizarnik )

 

Είναι η καρδιά μου το εκστατικότερο καστανό μάτι, τα δάκρυα στέρεψαν, τα φτερά μου πια δεν με ζυγιάζουνε, σ’ όλα μου τα βουνά δε βρίσκω πια ούτε πηγή, ούτε δέντρου φυλλωσιά ούτε νύχτα δε βρίσκω απάνω στα βουνά μου, είναι πάντα μέρα.
Κάνουμε την ποίησή μας στο χαρτί, γιατί χάσαμε στη ζωή τον οίστρο κάποιου λυρικού τραγουδιού.
Η αρμονία μας υπάρχει (όταν τη βρούμε) μες στον κάλυκα
ενός μηδαμινού αγριολούλουδου την άνοιξη, στην παλιά Κόρινθο.
Θα παίζω πάντα εκείνο το παιχνίδι που δεν ξέρω τους κανόνες του. Θα μπαρκάρω στο καράβι που δεν πιάνει σε λιμάνι.
Την άγκυρά μου θα τη ρίξω καταμεσής στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Θα διαβώ τα πέντε γιοφύρια, από κάθε μου μαλλί θα γεννιέται ένα λουλούδι ορχεοειδές.
Ο αέρας θα παίρνει τις μυρουδιές μου και θα τις κρύβει
μες στις σκιές που ‘χουν τα βότσαλα.
Παλικάρια! Σιμώστε, καβαλήστε μας, είμαστε τ’ άσπρα σας άτια,
είμαστε οι αχνισμένες σας φοράδες.
Εχάσαμε τα φρένα μας μες σ’ όλες τις σπηλιές, και τους γιαλούς,
και τα στεγνά στοιβαγμένα φύκια, και τους λουλουδιασμένους βυθούς του Αιγαίου.
Εχάσαμε τα φρένα μας, γιατί ζητάμε το τραγούδι μας.
Δεν το λένε μονάχα
ούτε ελευθερία,
ούτε έρωτα,
ούτε πέος,
ούτε βλάστηση, γονιμοποίηση,
ούτε σχήμα,
ούτε πάθος,
ούτε και πόνο.

Μάτση Χατζηλαζάρου (Ανδρέου)

 

Στους σκοτωμένους σπουδαστές του Νοεμβρίου

Μάτια κλειδωμένα, χέρια παγωμένα
κείτεται
-δεκοχτώ χρονώ ήτανε δεν ήτανε-
για να έχω εγώ πουλιά-φτερά στα χέρια μου,
και συ στο σπιτάκι σου,
μια γλάστρα με βασιλικό στο πεζουλάκι
και τα παιδιά μας ξένοιαστα να χτίζουνε το μέλλον.

Η μάνα του τον περιμένει και δεν έρχεται,
η άνοιξή του παίζει κα δεν τηνε ξέρει πια.
Στις φλέβες του αίμα σταματημένο και πικρό,
γυαλί σπασμένο ο κόσμος, σωριασμένο πάνω του.
Για να έχω εγώ τον άσπρο μου ύπνο
Και συ γαρίφαλο χαμόγελο στο στόμα σου,
για να ’χουν τα παιδιά μας το δικό τους ήλιο…

Λένα Παππά

 

Πριν την τελευταία στροφή της μέρας

Πριν την τελευταία στροφή της μέρας
μαζεύω λέξεις με τις οποίες να κοιμηθώ:
τη νύχτα ξαναπαίρνουν
τα βαριά κι επιδέξια ρούχα.
Η μετάβαση τους είναι συνετή
και σαν τούβλα στοιχισμένα εφαρμόζονται
στον λευκό ασβέστη της σελίδας.
Είναι ένας τοίχος που κατεβαίνει από ψηλά
η ράθυμη πάροδος της στίξης.
Δεν υπάρχει παράθυρο ή φεγγίτης
αλλά πολύτιμη και γεμάτη
φροντίδα της πυκνής ένωσης.
Θα 'θελα να ήταν μια μόνη φιγούρα,
το πετράδι που ακόμη σκληρό και κλειστό
ο κηπουρός αποσπά και στον εαυτό του χαρίζει.

Να 'σαι μολύβι είναι μυστική φιλοδοξία.
Να καις σιγανά στο χαρτί
και στο χαρτί να μένεις
σ' άλλη μορφή αναστημένος.
Έτσι να γίνεσαι από σάρκα, σημείο,
απ' εργαλείο, σκελετός
αδύνατος της σκέψης.
Αλλ' αυτή η γλυκιά
έκλειψη της ύλης
πάντα δεν επιτρέπεται.
Κάποιος δύει μονάχος με το κορμί του:
τότε πιο επίπονος είναι ο αποχωρισμός.

( Valerio Magrelli )

 

Πτώση ποιήματος

Άκουγα ασπρόμαυρα αμερικάνικα τραγούδια,
όταν παρασταθήκατε στην πτώση ενός ποιήματος
οι περαστικοί συνοδηγοί,
να γλιστρά να σβήνει μες σε υπόγεια νερά,
όπως φιλί που δόθηκε σε ξένον ύπνο.
Χόρεψε η καρδιά
ψηλά πάνω από τ’ αυτοκίνητο,
μ’ αγαπήσατε
κι ύστερα
η μουσική σταμάτησε.

( Ρωξάνη Νικολάου )