Ποιήματα

V
Χαρά, Χαρά, ζεστὴ ἀγαπημένη
Τραγούδι ἀστείρευτο σὲ χείλια χιμαιρικὰ
Στὰ γυμνά μου μπράτσα τὸ εἴδωλό σου συντρίβω
Χαρὰ μακρινή, σὰν τὴ θάλασσα ἀτέλειωτη
Κουρέλι ἀκριβὸ τῆς πικρῆς ἀναζήτησης
Ἄσε νὰ φτύσω τὸ φαρμάκι τῆς ψεύτρας σου ὕπαρξης
Ἄσε νὰ ὁραματιστῶ τὶς νεκρὲς ἀναμνήσεις μου
(Ἀνελέητο κύμα τῆς νιότης μου).

Ὢ ψυχὴ τὴν ἀγωνία ἐρωτευμένη!

Μανόλης Ἀναγνωστάκης

*Κι ἐγὼ μέσα σὲ σένα καὶ σ᾿ ὅλους.

 

Πρωινό

Τα 2 σου κωλομέρια στην πορσελάνινη λεκάνη ακουμπάνε....
και με στημένα τα καυλιά... μπανιστηρτζήδες τα κοιτάνε.
Και τον Σταυρό μου κάνω... και στους Θεούς μια προσευχή...
το υπέροχό σου κωλαράκι να φυλάνε.
Όσο για το μουνί σου... όσο γι αυτό... πάντα θα βρίσκονται ψωλές να το γαμάνε

 

Μανόλης Αναγνωστάκης | Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήταν |
Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
η εποχή, τα βάρη, οι συνθήκες
κι άλλοι την πάθανε που τότε είπαν το ναι
και δεν ακούσανε των παλιών τις υποθήκες.

Τάχα η θέλησή σου λίγη
τάχα ο πόνος σου μεγάλος
η ζημιά ήτανε στο ζύγι
πάντα φταίει κάποιος άλλος.

Καλά καλά ποιο είναι το κέρδος, ποια η ζημιά
ποιος να το πει δεν ξέρει
το βέβαιο ήτανε πως κάτι δεν πήγε καλά
δεν έφτασε όπου ονειρεύτηκε το χέρι.

Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
κι οι άνθρωποι γεμάτοι είναι τώρα απαιτήσεις
αφού σήμερα δε θά `λεγε το ίδιο το ναι
τώρα περίσσεψαν η σύνεση και η κρίση.

Εφυγε σαν σήμερα το 2005.

 

[Σιελόρροια] Της Γεωργίας Τρούλη

Ποτέ το πρόσωπο του ρομαντικού δεν έχει τόση ενέργεια
Όση το σάλιο μας, είπα
Που είναι λίγο να την γεύεται μόνο
Η γλώσσα ο ουρανίσκος και τα αλατισμένα χείλη ενός ώμου
Κι έπειτα μια σφιχτή χειρονομία χεριών για να υπονοήσει πεδίο και νόηση
Σε λευκή παγωμένη κόλλα χαρτί που ονομάζεται
Χιονοστιβάδα-πολτοποίηση λέξεων
Ποτέ υπαινιγμός του ρομαντικού
Δεν προυποθέτει κυνισμό
Αλλά παράγει πάλι και πάλι
Μια ενέργεια- πτύελο φλεγματικό
Ορισμένως διάφανο
Πάνω σε μια μικρή διαδρομή παγωμένου νερού
Που κάποτε ίσως λεγόταν βροχή και την γευόσουν
Με γλώσσα
Μέχρι εκεί___
Μισή υπεκφυγή και διάτρητο νήμα εικόνων
Έχει το σάλιο μας ένα πυκνό δεδομένο

 

[Εχεμύθεια] Του Ανδρέα Εμπειρίκου

Με την ριπή του ανέμου στα μαλλιά
Της γυναικός που στροβιλίζεται μες στο σαλόνι
Και παίρνει την ζωή όπως της έρχεται
Και με στολίδια και παιδιά
Που την λατρεύουν κι όλο λέγουν τ’ονομά της
Και με τους άνδρες που σηκώνουν
Όρθιο το χέρι τους στον ουρανό
Μες στην εξαίσια λειτουργία των παλμών τους
Στον στρόβιλο του βαλς που πλησιάζει
Τα στήθη τους στα στήθη της γυναίκας.

 

Κωστής Παλαμάς:
Ὁ Γκρεμιστὴς

Ἀκοῦστε. Ἐγὼ εἶμαι ὁ γκρεμιστής, γιατί εἶμ᾿ ἐγὼ κι ὁ κτίστης,
ὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστης.
Καὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέρι.
Στοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέρι.
Κι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός, τοῦ χαλασμοῦ πατέρας,
πάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέρας.
ἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος, ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτης·
τοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής, κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτης*
καὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκι*
τὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά, γῆ χέρσα τὸ χωράφι.
Κάλλιο φυτρῶστε, ἀγκριαγκαθιές, καὶ κάλλιο οὐρλιάστε, λύκοι,
κάλλιο φουσκῶστε, πόταμοι καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοι,
καί, δυναμίτη, βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμα,
παρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ Ψέμα.
Τῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ αγρίμια
ξανάρχεται. Καλῶς νὰ ῾ρθῆ. Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμια.
Εἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο τό ῾χει
τὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχι
δὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς, καὶ πάει κι ὅλο προσμένει
τὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται, καὶ μία ντροπὴ τὸ δένει
Μὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσω,
καὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσο.
Τάχα ποιὸς μάγος, ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλι
καὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλι,
καὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς* ν᾿ ἀνοίξω,
καὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ, μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξω;
Καβάλα στὸ νοητάκι* μου, δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστε
γκρικάω,* βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή: Γκρεμίστε!

Δειλοί και κρυφοί στίχοι, 1928

απελάτης= βυζαντινός φρουρός των συνόρων - ζωοκλέφτης.
απελατίκι= σιδερένιο ρόπαλο
πλατωσιές= πλατώματα, πλατύ άνοιγμα, ξέφωτο
νοητάκι= μαγικό άλογο με υπερφυσικές ικανότητες

 

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΚΚΙΝΟ
Το φεγγάρι είναι κόκκινο
το ποτάμι είναι γαλάζιο
κι η αγάπη μου στα χέρια σου
είναι κάτασπρο πουλί.
Το φεγγάρι είναι πράσινο
το ποτάμι είναι βαθύ
έλα αγάπη μου και χόρεψε
ίσα μ’ αύριο το πρωί.
Το φεγγάρι πήγε κι έπεσε
στο ποτάμι το βαθύ
κι η αγάπη μου κιτρίνισε
σαν τη φλόγα στο κερί.
Έλα αγάπη μου και χόρεψε
ίσα μ’ αύριο το πρωί.​

  ​

 

Semper Eadem

-«Ποῦθ᾿ ἡ ἀλλώτικη», ἔλεγες, «ἡ θλίψη αὐτὴ σὲ πιάνει,
ποὺ λούζει σὰ τὴ θάλασσα τὸ βράχο τὸ γυμνό»;
Ἅμα ἡ καρδιά μας μιὰ φορὰ τὸ τρύγημά της κάνει,
καὶ ζεῖ κανεὶς εἶν᾿ ἄσκημο! τὸ ξέρουν ὅλοι αὐτό·

εἶν᾿ ἕνας πόνος ξάστερος, δὲν εἶναι κρύφιος! ἔλα!
σὰ τὴ δική σου τὴ χαρά, φαίνεται στὴ στιγμή.
Πάψε λοιπὸν νὰ μὲ ρωτᾶς, περίεργη κοπέλα,
κι ἂν κι ἡ φωνή σου εἶναι γλυκιά, σώπα, ὡραία μου σύ.

Σώπαινε, ἀνίδεη ψυχή, μ᾿ ὅλα ξετρελαμένη!
στόμα μὲ γέλιο παιδικό! Οἱ ἄνθρωποι εἶναι δεμένοι
πιότερο μὲ τὸ Θάνατο παρὰ μὲ τὴ Ζωή.

Ἄστη καρδιά μου, ἄστηνα στὸ ψέμα νὰ μεθύσει!
στοῦ ὥριου ματιοῦ σου τ᾿ ὄνειρο τ᾿ ὡραῖο ν᾿ ἀρμενίσει,
καὶ στῶν βλεφάρων σου τὴ σκιὰ πολὺ νὰ κοιμηθεῖ!

charles_baudelaire

 

Και τώρα (αμήν, αμήν) λέγω υμίν :
Οκτάνα, φίλοι μου, θα πή μεταίχμιον της Γης και του
Ουρανού, όπου το ένα στο άλλο επεκτεινόμενο ένα τα δύο κάνει.
Οκτάνα θα πή πύρ, κίνησις, ενέργεια, λόγος σπέρμα.
Οκτάνα θα πη έρως ελεύθερος με όλας τας ηδονάς του.
Οκτάνα θα πή ανά πάσαν στιγμήν ποίησις, όμως όχι ως μέσον
εκφράσεως μόνον, μα ακόμη ως λειτουργία του
πνεύματος διηνεκής.
Οκτάνα θα πή η εντελέχεια εκείνη, που αυτό που είναι
αδύνατον να γίνη αμέσως το κάνει εν τέλει δυνατόν, ακόμη και
την χίμαιραν, ακόμη και την ουτοπίαν, ίσως μια μέρα και
την αθανασίαν του σώματος και όχι μονάχα της ψυχής.
Οκτάνα θα πή το "εγώ" "εσύ" να γίνεται (και αντιστρόφως
το "εσύ" "εγώ" ) εις μίαν εκτόξευσιν ιμερικήν, εις μίαν
έξοδον λυτρωτικήν, εις μίαν ένωσιν θεοτικήν, εις μίαν
μέθεξιν υπέρτατην, που ίσως αυτή να αποτελή την θείαν Χάριν,
το θαύμα του εντός και εκτός εαυτού, κάθε φοράν που
εν εκστάσει συντελείται.
Οκτάνα θα πή πάση θυσία διατήρησις της παιδικής ψυχής
εις όλα τα στάδια της ωριμότητος, εις όλας τας
εποχάς του βίου.................
Οκτάνα θα πή εν πλήρει αθωότητι Αδάμ, εν πλήρει
βεβαιότητι Αδάμ-συν-Εύα."​

Α. Εμπειρίκος​

 

Gabriel Celaya - Η ποίηση είναι ένα όπλο γεμισμένο με μέλλον

Όταν τίποτα δεν προμηνύει προσωπική ανάταση,
αλλά πάλλεται κι εξακολουθεί από πλευράς συνείδησης,
ισχυρά να υπάρχει, τυφλά κεκυρωμένο,
σαν ένας παλμός που χτυπά στο σκοτάδι,

Όταν προβάλλει εμπρός
Τα ιλιγγιώδη καθαρά μάτια του θανάτου
Λένε την αλήθεια,
Τις βάρβαρες, τρομερές, τρυφερές σκληρότητες.

Λένε τα ποιήματα
Που φουσκώνουν τα πνευμόνια, όσων ασφυκτιούν
Ζητώντας να είναι, ζητώντας ρυθμό, ζητώντας νόμο
Για αυτούς που αισθάνονται να περισσεύουν.
Με την ταχύτητα του ενστίκτου,
με την αχτίδα του θαύματος,
ως μαγικά αποδεικτικά στοιχεία, το πραγματικό μας μεταμορφώνει
Σε αυτό που ταυτόσημο με τον εαυτό του είναι.

Ποίηση για τους φτωχούς, ποίηση απαραίτητη
όπως το ψωμί της κάθε μέρας,
Σαν τον αέρα που απαιτείται δεκατρείς φορές το λεπτό,
Για να υπάρχουμε και να έχουμε έναν εαυτό που δοξάζει

Επειδή ζούμε σε σοκ,
επειδή μόνο αν μας αφήσουν λέμε ότι
Είμαστε αυτό που είμαστε,
τα τραγούδια μας δεν μπορούν να είναι δίχως αμαρτία ένα στολίδι.
Πιάνουμε πάτο.

Κατάρα η ποίηση που θεωρείται πολυτέλεια
κουλτουριάρικη για τους ουδέτερους
που, νίπτοντας τας χείρας τους, αποστρέφονται και φεύγουν.
Κατάρα η ποίηση αυτών που δεν παίρνουν θέση
μέχρι να λερωθούν.

Κάνω δικά μου τα λάθη.
Αισθάνομαι μέσα μου όσους υποφέρουν
και τραγουδώ ανασαίνοντας.
Τραγουδώ, και τραγουδώ,
και τραγουδώντας πέρα από τις προσωπικές μου θλίψεις,
διευρύνομαι.

Θέλω να σου δώσω ζωή, να προκαλέσω νέες πράξεις,
και βασίζομαι σε αυτό, με όση τέχνη διαθέτω.
Είμαι μηχανικός των στίχων, ένας εργάτης
που δουλεύει όπως κι άλλοι το ατσάλι της Ισπανίας.

Αυτή είναι η ποίησή μου: ποίηση – εργαλείο
Αυτή είναι, ένα όπλο γεμισμένο με μέλλον διευρυνόμενο
Που σε σημαδεύει στο στήθος .

Δεν είναι μια ποίηση σταγόνα τη σταγόνα σχεδιασμένη
Δεν είναι ένα όμορφο προϊόν. Δεν είναι ένα τέλειο φρούτο.
Είναι σαν τον αέρα που ανασαίνουμε όλοι
Και σαν το τραγούδι που βγάζει έξω
Ότι μέσα μας κουβαλάμε.

Είναι λέξεις που όλοι εξακολουθούμε να νιώθουμε σαν
Δικές μας, και πετούν. Είναι τόσα περισσότερα από το σημαίνον.
Είναι το πιο αναγκαίο πράγμα: αυτό που όνομα δεν έχει
Είναι φωνές στον ουρανό και στη γη είναι πράξεις.

[μτφ Ά.Ν.]

 

"Ακόμη το αγαθό αναζητά η ύπαρξή μου": ο απολογισμός της ζωής ενός Κυνικού

Στο απόσπασμα αυτό ο Κυνικός ποιητής Κερκίδας προβαίνει σε έναν απολογισμό της ζωής του: στο κατώφλι των γηρατειών πια, μας αυτοπαρουσιάζεται ως ένας υπηρέτης των Μουσών και του αγαθού. Όλη του τη ζωή υπηρέτησε την τέχνη, τώρα όμως τα γηρατειά τον έχουν καταβάλει, όπως κάθε άνθρωπο. Εντούτοις η ψυχή του ακόμη επιζητεί τα ίδια πράγματα προσηλωμένη στις αξίες της:

Πολλές φορές νικημένος ο θνητός
χωρίς τη θέλησή του τα μάτια κλείνει.
Εσύ (Ι) αμάλαγη μέσα στο στέρνο σου είχες
μια καρδιά που δε νικιόταν
από τις μέριμνες εκείνων που καταβροχθίζουνε παχύ το κρέας.
Ποτέ καλό κανένα δε σου ξέφυγε
και πάντα μες τα σπλάχνα σου
ήτανε τρυφερά των Μουσών τα νεογνά.
Και ήσουν των Πιερίδων αλιέας,
ψυχή μου, και άριστος ανιχνευτής.
Μα τώρα που ολοφάνερα τρίχες λευκές
στην κορυφή του κεφαλιού ολόγυρα αιωρούνται,
στην τρυφερή μου κόμη επάνω, κι είναι τα γένια μου κιτρινωπά,
ακόμη το αγαθό αναζητά η ύπαρξή μου,
κάτι κολακευτικό κι αντάξιο
των χρόνων μου,
τώρα που βλέπει το πλατύ κατώφλι
του τέλους της ζωής μου...

(Ι)Ο Κερκίδας προβαίνει σε μια ρητορική αποστροφή προς τον εαυτό του.

 

Κική Δημουλά
Σκόνη

Λυπᾶμαι τίς νοικοκυρές
ἔτσι πού ἀγωνίζονται
κάθε πρωί νά διώχνουν ἀπ' τό σπίτι τους τή σκόνη,
σκόνη, ὕστατη σάρκα τοῦ ἄσαρκου.

Τινάγματα τινάγματα
νά φύγει ἡ σκόνη ἀπ' τίς ρηχές
νά φύγει κι ἀπό τίς βαθιές φωλιές τοῦ ὕπνου,
σεντόνια καί σκεπάσματα.

Πρησμένα μαξιλάρια τοῦ ὕπνου
φριχτά γρονθοκοπιοῦνται καί φοβᾶμαι
τρέμω μή γίνουνε ζημιές:
εἶν' οἱ κρυστάλλινες διαθῆκες τῶν ὀνείρων ἐκεῖ μέσα.

Ὅλα τά ὄνειρα ὄνειρο τά κληρονομεῖ
καί ἄνθρωπος κανένα.


Τρέμω, τέτοια παγκόσμια ἀποκλήρωση
δέν τό ἀντέχω νά τινάζεται σάν σκόνη.

Λυπᾶμαι τίς νοικοκυρές
τόν ἄγονό τους κόπο.
Δέν φεύγει ἡ σκόνη, δέν στερεύει.
Κάθε πού πάει ὁ καιρός καιρό νά συναντήσει
καινούργια συμφωνία σκόνης κλείνεται.

Ὥς καί τό Φῶς τό πεντακάθαρο
χαρούμενη μεταφορά τῆς σκόνης:
εἶν' ἕνα θαῦμα νά τή βλέπεις
πῶς προχωρεῖ ἀκίνητη πάνω σ' ἀκτίνα ἥλιου,
σά νά πατάει σέ σκάλα κυλιόμενη
ἀπ' αὐτές τίς μοντέρνες, τίς ὑπνωτισμένες,
μέ τά εὐνουχισμένα σκαλοπάτια.

Κάθε πρωί μπαλκόνια καί παράθυρα
ἀκρωτηριάζουνε μιά δράση καί μιάν ἔξαψη:
ἀσώματα κεφάλια χοροπηδᾶνε σάν γιογιό,
χέρια ἐξέχουν καί σφαδάζουν
σάν κάτι νά τά σφάζει ἀπό μέσα,
σπασμένα σώματα μισά
πού τά πριόνισε τό σκύψιμο.
Ἄλλο ἕνα σπάσιμο τοῦ Ὁλόκληρου.
Ὅλο σπάζει αὐτό,
πρίν κάν ὑπάρξει σπάζει
καί σάν νά εἶναι γι' αὐτόν ἀκριβῶς τό σκοπό,
γιά νά μήν εἶναι.
Ὁλόκληρη ζωή σοῦ λέει ὁ ἄλλος.

Ἀπό ποῦ ὥς ποῦ ὁλόκληρη
μ' ἕνα σπασμένο πάντα μέτρο πού κρατᾶτε
καί μετρᾶμε;
Ἀξιολύπητη λέξη τό Ὁλόκληρο.
Σωματώδης ἀλλοπαρμένη περιφέρεται.
Γι' αὐτό τή φωνάζουν τρελή τά μπατίρια μεγέθη.

Ἀνοικοκύρευτη ἐγώ, τήν ἀφήνω νά κάθεται.
Ποτέ δέν ξεσκονίζω
τόν ὀρειχάλκινο ἀθλητή
πού διακοσμεῖ μεγάλο ὀρειχάλκινο ρολόγι.
Τόσο μυώδη τά μέλη του
πού μοιάζουν θυμωμένα.
Ἴσως γιατί τόν ἀναγκάζουν νά γυμνάζει
κάτι πολύ ἀόρατο,
μπορεῖ τό χρόνο νά γυμνάζει,
μπορεῖ νά θέλει ὁ χρόνος νά μπορεῖ
πιό γρήγορα νά τρέχει ἀπ' ὅσο τρέχει.
Ἐπίδοση πού χαροποιεῖ τή σκόνη.

Τήν ἀφήνω νά κάθεται
Μελετηρή στή ράχη ἑνός βιβλίου
Κάθεται στόν καθρέφτη μου
τήν ἀφήνω νά ἔρχεται
μέ τό τσουβάλι νά ἔρχεται
τήν ἀφήνω νά χύνεται ἀπάνω μου
σάν ἀλεσμένη διήγηση μεγάλης ἱστορίας
τήν ἀφήνω νά ἔρχεται γρήγορα γρήγορη
σάν χρόνος πού γυμνάστηκε
πιό γρήγορα νά τρέχει ἀπ' ὅσο τρέχει
νά μέ σκεπάζει τήν ἀφήνω

γιατί δέν τά ἀντέχω τά τινάγματα
τοῦ μέσα βίου ἔξω.

(Τό τελευταῖο σῶμα μου, 1981)