Eικαστικές τέχνες

Απάντηση: Eικαστικές τέχνες

 

the fall of the titans
artist: Cornelis Cornelisz van Haarlem

 

 





«Μερικές φορές ο ηγεμόνας, για να επιβουλευτεί την ελευθερία περιμένει τη στιγμή της εκδήλωσης μιας ανησυχητικής κρίσης, που έχει προετοιμάσει ο ίδιος· τότε, με το πρόσχημα της φροντίδας για τη σωτηρία του κράτους προτείνει καταστροφικά μέτρα, που τα καλύπτει με το πέπλο της αναγκαιότητας, του κατεπείγοντος, των περιστάσεων, της κακοδαιμονίας των καιρών. Εγκωμιάζει την αγνότητα των προθέσεών του, εκφωνεί μεγάλα λόγια για την αγάπη του δημοσίου συμφέροντος, διαλαλεί τη μέριμνα της πατρικής του αγάπης. Κι αν δει ότι υπάρχει δισταγμός για να γίνουν δεκτές οι προτάσεις του, βάζει αμέσως τις φωνές: Πώς, δεν θέλετε; Ε, τότε βγείτε μόνοι σας από την άβυσσο! Κανείς δεν έχει τη δύναμη να αντισταθεί, κι ο καθένας αφήνεται στο έλεος των πραγμάτων, παρ' όλο που δεν έχει καμιά αμφιβολία γι' αυτό που κρύβουν τα μέτρα αυτά, όπου κάτω από το όμορφο περίβλημα βρίσκονται τα πιο μοχθηρά σχέδια. Η παγίδα αποκαλύπτεται όταν δεν υπάρχουν πλέον χρονικά περιθώρια για να αποφευχθεί: τότε ο λαός σαν το λιοντάρι που πέφτει μέσα στα δίχτυα κρυμμένα κάτω από τα φυλλώματα, παλεύει για να τα σπάσει και το μόνο που καταφέρνει είναι να μπλέκεται περισσότερο».


Ζαν Πολ Μαρά «Η εγκαθίδρυση του δεσποτισμού»

 

Απάντηση: Re: Eικαστικές τέχνες

επιτηδευμένη ωραιοποίηση

anyway δεν ξέρω πότε εμφανίστικε αυτό το νήμα ,θα ήθελα να σας παραπέμψω σε ένα νήμα της female https://www.greekbdsmcommunity.com/forums/10797-%CE%B5%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%AD%CF%82-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CE%B9-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B5%CF%82.html .

 

Απάντηση: Eικαστικές τέχνες

Francois Bouchet-Blonde Odalisque

 

Jean Auguste Dominique Ingres- Dominique Odalisque with a Slave

 

Jean Auguste Dominique Ingres -Turkish Bath

 

The sleep of Endymion-Anne Louis Girodet de RoussyTrioson

 

 

 



 



 




 




 





Το πάσχον σώμα.

Τα γυμνά του μεγάλου σύγχρονου ζωγράφου Jean Rustin δεν έχουν ίχνος εξιδανίκευσης κι ωραιοποίησης. Θυμίζουν μάλλον τρόφιμους ιδρυμάτων ή επιζώντες στρατοπέδων συγκέντρωσης. Εδώ το σώμα εμφανίζεται απογυμνωμένο από κάθε πνευματικότητα, βυθισμένο στην μοναξιά, την άνοια και την αρρώστια, παραδομένο στη φθορά και τις ανάγκες της σάρκας.

"I realize that behind my artistic creation, behind the fascination for the naked body, there are twenty centuries of painting, primarily religious, twenty centuries of dead Christs, tortured martyrs, gory revolutions, massacres and shattered dreams. I realize that history and maybe art history are engraved on the body and flesh of men."

*(Μου έκανε την καρδιά περιβόλι αλλά δεν έχω δει άλλον εικαστικό καλλιτέχνη ν’ απεικονίζει με τόση ενάργεια τη σωματική παρακμή. Ένας Μπέκετ του καμβά).

 

Απάντηση: Re: Eικαστικές τέχνες

 

Απάντηση: Eικαστικές τέχνες

 ​

Fantastic Body Art by Craig Tracy | Tattoo Designs - Tattoos Pictures, Tribal, and more...

 

 


 


 





Ελευθεροτυπία, Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010


Πρωτοπόρος της φωτογραφίας, αλλά και του Photoshop

Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ

Ο Εντουαρντ Μάιμπριτζ (1830-1904) υπήρξε ένας πρωτοπόρος φωτογράφος, ιδιοφυής εφευρέτης της κινούμενης εικόνας, αλλά και ο πρώτος σκηνοθέτης στην ιστορία του κινηματογράφου, του οποίου άλλωστε θεωρείται «πατέρας».

Στην κοιλάδα Γιόσεμαϊτ, στην άκρη του γκρεμού
Οσα όμως κι αν έχει γράψει η ιστορία γι' αυτόν τον παθιασμένο δημιουργό, εκείνο που εντυπωσιάζει τον σύγχρονο θεατή είναι πόσο μοντέρνο παραμένει το έργο του, έναν και πλέον αιώνα μετά. Δεν είναι τυχαίο που ο Εντγκάρ Ντεγκά, ο Μαρσέλ Ντισάν, ο Φράνσις Μπέικον (που δεν αποχωρίστηκε ποτέ τα άλμπουμ του), ο Σάι Τουόμπλι και πρόσφατα ο Φίλιπ Γκλας (με την όπερα «Ο Φωτογράφος») επηρεάστηκαν από το έργο του.

Αλογα καλπάζουν

Η έκθεση-αφιέρωμα στο έργο του στην Tate Britain είναι από τα ωραιότερα πράγματα που μπορεί κανείς να δει στο Λονδίνο. Μεγαλώσαμε με κινούμενες εικόνες και είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε τη ζωή χωρίς αυτές. Δεν μπορούμε καν να νιώσουμε τους Αμερικανούς θεατές στην Καλιφόρνια του 1880, όταν είδαν για πρώτη φορά άλογα να καλπάζουν στο πανί της προβολής του Μάιμπριτζ.

Ηταν η πρώτη φορά που παρουσίαζε τη μηχανή Zoopraxiscope, στο γυάλινο δίσκο της οποίας ζωγράφιζε τις φωτογραφίες του, «φυλακίζοντας» αποτελεσματικά την κίνηση. Στον τοίχο της Tate, τα ίδια αυτά άλογα προκαλούν στον θεατή-χρήστη του Ιντερνετ και του Ι-phone την ίδια μεγάλη έκπληξη. Από καθαρά αισθητική όμως πλευρά.

Ο Μάιμπριτζ πήγε στην Αμερική, όπου έζησε το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του, στα 20 του χρόνια. Μέχρι τα τέλη του 1860 πληρωνόταν για τις φωτογραφίες που έβγαζε και αποτύπωναν την ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Φωτογράφισε την επέκταση των τρένων στην ενδοχώρα, τους φάρους στην ακτογραμμή του Ειρηνικού. Διάσημες είναι οι φωτογραφίες του στην κοιλάδα Γιόσεμαϊτ στην Καλιφόρνια, αλλά και οι πανοραμικές (360 μοιρών) του Σαν Φρανσίσκο, οι μεγαλύτερες που είχαν γίνει ποτέ. Οι 11 φωτογραφικές πλάκες, η μία δίπλα στην άλλη, ξεπερνούν τα 5 μέτρα μήκος και είναι συναρπαστικές.

Ε, λοιπόν, η έκθεση αποκαλύπτει ότι έναν αιώνα πριν από το Photoshop ο Μάιμπριτζ «αλλοίωνε» τις φωτογραφίες του. Εκοβε και ένωνε τα αρνητικά, έβαφε τις ατέλειες. Ηταν ένας αληθινός καλλιτέχνης.

Δεν είναι τυχαίο που σύντομα, από το 1877, αφοσιώθηκε στις κινούμενες εικόνες που του επέτρεψαν να «αιχμαλωτίσει» την κίνηση σε ζώα («Animal Locomotion») και ανθρώπους. Εγκαταστάθηκε στο Πάλο Αλτο της Καλιφόρνια και με τις μηχανές, αλλά και τις τεχνικές που εφεύρισκε, κινηματογραφούσε τα άλογα των ιπποδρομιών, που στα χέρια του έμοιαζαν να ίπτανται στον αέρα. Υπέγραφε άλλωστε τα έργα του με την ελληνική λέξη Helios, καθώς ένιωθε εκλεκτική συγγένεια με τον θεό Ηλιο.

Δολοφόνος

Πριν από τον Μάιμπριτζ, η κίνηση το 19ο αιώνα έμοιαζε με παιδικό παιχνίδι. Εκείνος κατάφερε για πρώτη φορά στην Ιστορία να λανσάρει με απαράμιλλη αληθοφάνεια την ψευδαίσθηση της κίνησης. Μετά ήρθε ο κινηματογράφος και η ψευδαίσθηση απέκτησε κι άλλες διαστάσεις.

Μυθιστορηματική ήταν και η προσωπική του ζωή. Παντρεύτηκε το 1872 την κατά 22 χρόνια μικρότερή του Φλόρα Στόουν, που ασχολούνταν επίσης με τη φωτογραφία. Ο σύντομος γάμος τους θα μετατρεπόταν σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της εποχής.

Η Φλόρα ερωτεύτηκε τον, επίσης, Βρετανό, θεατρικό κριτικό της εφημερίδας «Σαν Φρανσίσκο Ποστ», Χάρι Λάρκινς. Οταν έμεινε έγκυος, οι φήμες έλεγαν ότι το παιδί ήταν του Λάρκινς. Ο Μάιμπριτζ ανακάλυψε μια φωτογραφία του μωρού με τη λεζάντα «ο μικρός Χάρι». Σκότωσε τον Λάρκινς, αλλά αθωώθηκε από τους δικαστές υπερασπιζόμενος την αντρική τιμή του. Χρησιμοποίησε μάλιστα μια φωτογραφία του (εκτίθεται στην Tate) που τον δείχνει στην άκρη ενός γκρεμού, υπονοώντας ότι τρελάθηκε...

Αμέσως μετά, το 1875 ,ταξίδεψε στην Κεντρική Αμερική. Οσο εκείνος φωτογράφιζε τη Γουατεμάλα και τον Παναμά, η Φλόρα πέθανε και το παιδί, ο Φλορέντο-Ηλιος, στάλθηκε σε ορφανοτροφείο. *

*Εως 16 Ιανουαρίου

 

 



Ελευθεροτυπία, Σάββατο 13 Νοεμβρίου 2010

Εντουαρντ Χόπερ

Ενιωθε αουτσάιντερ, αλλά δεν ήταν μόνος

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΟΥ

Οι πινελιές του είναι κάποτε υπερβολικά αδρές, ακόμη και αδέξιες, τα χαρακτηριστικά των προσώπων μάλλον ανύπαρκτα και το σχέδιο θα είχε περιθώρια βελτίωσης.


Δεν είναι ιεροσυλία να ομολογήσει κανείς ότι, ως ζωγράφος, ο Εντουαρντ Χόπερ δεν ήταν κορυφαίος. Από την άλλη, όπως είχε παρατηρήσει ο γνωστός κριτικός Κλέμεντ Γκρίνμπεργκ, «αν ήταν καλύτερος ζωγράφος, μπορεί να μην ήταν τόσο σημαντικός καλλιτέχνης».

Διατρέχοντας την έκθεση «Μοντέρνος βίος: ο Εντουαρντ Χόπερ και η εποχή του», στο Μουσείο Γουίτνεϊ της Νέας Υόρκης διαισθάνεται κανείς πόσο δίκιο είχε ο Γκρίνμπεργκ. Αρκεί το ποιητικό «Εσωτερικό δωματίου στη Νέα Υόρκη» (1921) ή το θαυμάσιο «Επτά το πρωί» (1948), δύο έργα που υπαινίσσονται ότι αποτελούν σκηνές μιας υποβλητικής ιστορίας. Ακόμη περισσότερο, η έκθεση δικαιώνει όσους επιμένουν ότι αποτυπώνοντας στιγμιότυπα του αμερικανικού αστικού βίου, ο Χόπερ πέτυχε να αποδώσει τη μητροπολιτική εμπειρία στις αρχές του 20ού αιώνα.

Ο οικουμενικός χαρακτήρας του έργου του φωτίζεται ακριβώς μέσα από την τοποθέτησή του στο ιστορικό του πλαίσιο. Από τον Αλφρεντ Στίγκλιτς έως τον Πολ Στραντ, τον Εντουαρντ Στάιχεν, τον Τσαρλς Μπέρτσφελτ και τον Τζον Σλόουν, ογδόντα έργα -πίνακες, φωτογραφίες και φιλμ- καθοδηγούν τον επισκέπτη προς μια βαθύτερη κατανόηση του Χόπερ.

Η έκθεση εξετάζει την εξέλιξη του ρεαλισμού στην αμερικανική ζωγραφική μεταξύ 1900 και 1940, περιβάλλοντας τα έργα του Χόπερ με πίνακες και φωτογραφίες 34 ακόμη γνωστών δημιουργών. Φτάνοντας στη Νέα Υόρκη στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Χόπερ βρέθηκε στη μέση μιας καλλιτεχνικής επανάστασης. Σε μια εποχή που οι συντηρητικές ακαδημίες καλών τεχνών υποδείκνυαν τη θεματική και το ύφος της αποδεκτής τέχνης, μια παρέα νέων αποφάσισαν απλώς να τις παρακάμψουν.

Αντλούσαν τα θέματά τους από τους πολύβοους μητροπολιτικούς δρόμους, τα φωτισμένα και θορυβώδη νυχτερινά κέντρα, τα ψηλά κτίρια, τις νέες αρχιτεκτονικές φόρμες, τις κομψές γυναίκες με τα ψηλά τακούνια και το τολμηρό βλέμμα, τα πλήθη που ξεχύνονταν ορμητικά στις λεωφόρους -ζούσαν με ενθουσιασμό την αυγή μιας νέας εποχής.

Η αληθινή έκπληξη είναι το έργο που ανοίγει την έκθεση: το «Μανχάτα», ένα δεκάλεπτο φιλμ του 1921, των Πολ Στραντ και Τσαρλς Σίλεϊ. Από τα πρώτα φιλμ της αβάν γκαρντ που γυρίστηκε στις ΗΠΑ, αποτελεί μια ωδή στη Νέα Υόρκη, που οι δύο δημιουργοί εμπνεύστηκαν από ποίημα του Ουόλτ Ουίτμαν. Παρακολουθώντας κι οι ίδιοι με δέος την άγρυπνη μητρόπολη που διαρκώς άλλαζε γύρω τους, δημιουργούν ένα κινηματογραφικό ταμπλό βιβάν όπου οι σκηνές εναλλάσσονται με στίχους από το ποίημα. Μετά το «Μανχάτα» πολλαπλασιάζεται η συγκίνηση που αποπνέουν τα έργα του Χόπερ.

Ακόμη και αισθητικά, άλλωστε, η συγγένεια είναι προφανής, εφόσον πρόκειται για τον πιο «κινηματογραφικό» ζωγράφο. Για τη χρήση του φωτός και την έννοια της πλοκής στο έργο του έχουν γραφτεί πολλά. Το ίδιο και για την επιρροή που έχει ασκήσει διαχρονικά στον Χίτσκοκ και τον Βέντερς.

Το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης έκθεσης είναι ότι έχει κανείς την ευκαιρία να δει πόσο κοινοί ήταν οι προβληματισμοί και η αισθητική που μοιραζόταν με τους σύγχρονούς του φωτογράφους. Ειδικά οι φωτογραφίες ανύποπτων Νεοϋορκέζων από τον Πολ Στραντ, όπως και οι πίνακες του Χόπερ, μοιάζουν απόπειρες να απεικονιστεί στο χαρτί ή τον καμβά ο νέος άνθρωπος της πόλης στις πιο ιδιωτικές, ευάλωτες στιγμές του.*

 

Απάντηση: Eικαστικές τέχνες

Βίντεο με το Τραγούδι "Ad Astra", απο την μπάντα Arcturus, με εικόνες απο έργα του Καλλιτέχνη Zdzisław Beksiński




Βίντεο με φωτογραφίες απο Έργα του Έλληνα Καλλιτέχνη Άρη Κολοκοντέ (Boularis)




Βίντεο με έργα του Βιεννέζου αξιονιστή καλλιτέχνη Gunter Brus.

 

 

 

 

 






Δύο γενιές, μία διαμαρτυρία

Της ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ

Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία. Κάποια παιδιά έγραψαν τη λέξη «ελευθερία» πριν από 37 χρόνια στον τοίχο με μπογιά. Τα σημερινά παιδιά ήταν αγέννητα όταν έγιναν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, δεν έχουν βιώματα για να ταυτιστούν, και οι διηγήσεις των γονιών τους μπορεί ν' ακούγονται σαν παραμύθι.

Ωστόσο, το πνεύμα της νεανικής εξέγερσης παραμένει ζωντανό. Οι στριτ άρτιστ κατεβαίνουν στο δρόμο, χτυπούν με γκράφιτι στους τοίχους της πόλης -και δεν χρειάζονται καμιά επέτειο γι' αυτό. Η εξουσία μπαίνει στο στόχαστρο. Τα σύμβολά της, το πηλήκιο και η στολή, παραμένουν τα ίδια, μόνο το χρώμα έχει αλλάξει από χακί σε μπλε. Αρκεί να κοιτάξει κανείς τα γκράφιτι που απεικονίζουν στους τοίχους την αέναη πάλη: νεαρούς με μολότοφ, ΜΑΤατζήδες με κράνη, οδοφράγματα, περιγράμματα ματωμένων θυμάτων -διά χειρός abuse, antifa, black κ.ά.

Ηταν τον Μάιο του 1969 που ο Βλάσης Κανιάρης έκανε το πρώτο βήμα εικαστικής διαμαρτυρίας ναντίον της χούντας εκθέτοντας στη Νέα Γκαλερί της Αθήνας τα συμβολικά γλυπτά του. Γαρίφαλα, γροθιές, παπούτσια, συρματοπλέγματα μέσα σε γύψο, αποτελούσαν ένα εύστοχο σχόλιο για τον «ασθενή» που ο Γεώργιος Παπαδόπουλος είχε θέσει «εις τον γύψον μέχρις ότου ιαθή».
Στο πνεύμα της αντίστασης, η ομάδα των Νέων Ρεαλιστών (Βαλαβανίδης, Δίγκα, Κατζουράκης, Μπότσογλου, Ψυχοπαίδης) έκανε μια μαχητική έκθεση στο Ινστιτούτο Γκέτε και τύπωσε αφίσες με υψωμένες γροθιές. Η Μαρία Καραβέλα αναγκάζεται να κατεβάσει την έκθεσή της στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών-Χίλτον όταν κατασκευάζει ένα εφιαλτικό κελί και γράφει με κόκκινα γράμματα στον τοίχο τη λέξη «βοήθεια». Ομως, και τα κόκκινα γαρίφαλα του Σωτήρη Σόρογκα λογοκρίνονται.

Με αμείωτη φαντασία, στη διάρκεια πάντα της δικτατορίας, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο κάνει χάπενινγκ με κούκλες σε φυσικό μέγεθος που έχουν τα στόματά τους ανοιχτά, σαν κραυγές απόγνωσης αλλά και αφύπνισης. Ο Γιάννης Γαΐτης σκηνοθετεί μια κωμική κηδεία της χούντας στον «Δεσμό». Ο Δημοσθένης Κοκκινίδης ζωγραφίζει τερατόμρφα κεφάλια στρατιωτικών, δικαστές σαν ανδρείκελα, αγωνιστές πίσω από κάγκελα. Συγκλονίζουν τα γλυπτά του Γιάννη Παρμακέλη, που παρουσιάστηκαν και στην πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου, στο σημείο όπου εισέβαλαν τα τανκς: Μπρούτζινα κεφάλια καρφωμένα σε σίδερα, δέσμια μέλη, σώματα κυρτά που βιώνουν την αγωνία...

Ο Βλάσης Κανιάρης, που εκείνη την εποχή βρισκόταν στο Παρίσι, δήλωνε: «Σε συνθήκες σαν αυτές μού είναι αδιανότητο να γίνεται έργο τέχνης, από Ελληνες, που να μην έχει αναφορές, ρίζες, προτάσεις, καημό, ελπίδα, να μην είναι κοντολογίς το τραγούδι ή έστω το μοιρολόι του τόπου μας». Παράλληλα υποστήριζε μια «επιστρατευμένη», λόγω της εποχής, τέχνη, αυτός ο δημιουργός που διακρίνεται για τα αιχμηρά πολιτικά του έργα.

Και σήμερα, όμως, πολλοί νέοι εικαστικοί κάνουν έργα με πολιτικές προεκτάσεις. Ασφαλώς βλέπουν σαν κόκκινο πανί τη στρατευμένη τέχνη, παρότι μπορεί να επιστρατεύονται για έναν προσωπικό τους τόχο. Η πίεση, η απαξίωση, τα αδιέξοδα που νιώθουν οι νέοι άνθρωποι στη σύγχρονη κοινωνία αντανακλώνται με δυναμισμό στα έργα τους. Οπως και η διαμαρτυρία, ο ακτιβισμός, η εξέγερση ενάντια σε κάθε τι κατεστημένο. Ομως και συγκλονιστικά γεγονότα, όπως η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και τα επεισόδια που ακολούθησαν έδωσαν γεμάτες ένταση εικόνες και διαφορετικές διαστάσεις στην τέχνη τους.

Πριν από λίγες ημέρες ο Νίκος Γιαβρόπουλος παρουσίασε στην Cheap Art μια εντυπωσιακή εγκατάσταση με τίτλο «Αθήνα 2450». Σε ένα γύψινο προσομοίωμα των νοτίων μετοπών του Παρθενώνα, πάνω στις αρχικές σκηνές της Κενταυρομαχίας, προβλήθηκε μια επαναλαμβανόμενη σκηνή από πρόσφατη βίαιη σύγκρουση στους δρόμους της Αθήνας. Ο βραβευμένος εικαστικός διατυπώνει την άποψη ότι «2.450 χρόνια μετά τον Παρθενώνα μπορεί τα προβλήματα να είναι διαφορετικά, αλλά η αντιμετώπιση της κοινωνίας, η ροπή προς τη βίαιη επίλυση των διαφορών, τα κτηνώδη αισθήματα των συμπολιτών παραμένουν ίδια».

Η σύγχρονη εκδοχή της Κενταυρομαχίας είναι η πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι καθημερινά, ίσως αλλοιωμένη και απονευρωμένη από την εικόνα της τηλεόρασης. Σε μια αλληγορική σχέση του χθες με το σήμερα, ο Γιαβρόπουλος τονίζει ότι η εξέλιξη του ανθρώπου στις επιστήμες, στις τέχνες, τον πολιτισμό δεν κατάφερε να ανατρέψει την αρχέγονη τάση για κυριαρχία και τη βίαιη επίλυση των προβλημάτων της κάθε κοινωνίας.

Από τα γκράφιτι στους δρόμους μέχρι τους τοίχους της 1ης Μπιενάλε της Αθήνας και της γκαλερί «The Breeder», ο Στέλιος Φαϊτάκης αναστατώνει με τις ανατρεπτικές «αγιογραφίες» του: οι ιερομάρτυρές του, νέοι με φωτοστέφανο, μαντίλες και δόρυ δίνουν αιματηρές μάχες με αστυνομικούς. Ορισμένα από τα έργα του μοιάζουν με τοπίο της Αποκάλυψης, κι όπως έχει πει ο ίδιος χαρακτηριστικά στην «Ε», «αναρωτιέμαι μέσω της ζωγραφικής αν αξίζει τον κόπο τελικά να φτάσουν τα πράγματα σε αυτό το ακραίο σημείο. Δεν ξέρω. Θεωρώ όμως ότι η συζήτηση για την ανατροπή και την εξέγερση δεν μπορεί να τελειώσει όσο υπάρχει δυστυχία».

Ακόμα κι ένας ξένος καλλιτέχνης της στριτ αρτ, ο Δανός Αρμσροκ, που δεν έμεινε αδιάφορος από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου, μετέφερε τις εντυπώσεις του στους τοίχους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, που τον φιλοξένησε πέρυσι. Κι αυτός συνέδεσε την αρχαιότητα με το σήμερα, σχεδιάζοντας ελληνιστικά αγάλματα, θεούς, ήρωες και μυθικά τέρατα να συγκρούονται με ένστολους που φορούν αντιασφυξιογόνες μάσκες. Στα μάτια του ο Προμηθέας ήταν ο επαναστάτης που τιμωρείται από τους θεούς γιατί έδωσε τη φωτιά στους θνητούς. «Η εξέγερση του Δεκεμβρίου ήταν συγκλονιστική, έμοιαζε να κουβαλάει την ελληνική ιστορία αιώνων», μας έλεγε τότε. «Νομίζω ότι και σήμερα η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της, όπως ο Κρόνος. Οι νέοι νιώθουν ότι ζουν στο σκοτάδι, ότι δεν έχουν ευκαιρίες για εκπαίδευση, για εργασία. Αισθάνονται ότι δεν υπάρχει σταθερότητα και προοπτική για το μέλλον. Επαναστατούν εναντίον της εξουσίας και όσων θέλουν να ελέγχουν τη ζωή τους. Από την άλλη, όμως, η εξουσία φοβάται τη νεολαία, επειδή αυτή έχει τη δύναμη να αλλάξει τα πράγματα».

Επιθυμία για αλλαγή

Τον περασμένο Φεβρουάριο ο Χάρης Κοντοσφύρης δημιούργησε στην γκαλερί Ζουμπουλάκη το «Ηλεκτρικό σπίτι», προσκαλώντας τον θεατή να εισέλθει στο μυαλό ενός εφήβου λίγο πριν από την «εξέγερση». Τρεις έφηβοι που κλείνουν τις αισθήσεις τους -ο ένας δεν βλέπει, ο άλλος δεν ακούει, ο τρίτος δεν μιλάει- πόστερ, γλυπτά, πινακίδες, κρεβάτια με τσαλακωμένα σεντόνια, επιθετικά αισθήματα και ροκ ενέργεια σκηνογράφησαν αυτή τη σχέση έλξης και απώθησης για το μέλλον. «Βλέπω την εξέγερση σαν την επίγευση της χθεσινής γιορτής», μας λέει ο ίδιος. «Οι νέοι δημιουργούν ενα σύστημα ελοχεύουσας εξέγερσης και το περιφρουρούν. Στο Πολυτεχνείο ήταν ξεκάθαρο ποιοί ήταν οι αντίπαλοι γι' αυτό και η οργάνωση ήταν πιο φανερή, υπήρχε στράτευση, Το τελευταίο συμβάν είχε πολιτική οντότητα αλλά όχι στράτευση».

Η δημιουργία, η βία, ο ρόλος της υποκουλτούρας στην κοινωνική και πολιτική κινητοποίηση αποτέλεσαν και το επίκεντρο ενός εργαστηρίου που οργάνωσε η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας το 2009, με τη συμμετοχή σπουδαστών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα έργα περιλαμβάνονται σε μια ευρύτερη έκθεση με τίτλο «Utopia Project 2006-2010» που εγκαινιάζεται την Πέμπτη στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης (επιμέλεια: Β. Βλασταράς, Μ. Γλύκα, Κ. Γκουτζιούλη). Αντικατοπτρίζουν το ιδανικό και την επιθυμία για αλλαγή αλλά και τους περιορισμούς που βρίσκουν οι νέοι στο δρόμο προς τη διεκδίκηση και την έκφραση των οραμάτων τους. *


Επτά, Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2010

 

 



Είναι αληθινό πρόσωπο η πιο άσχημη γυναίκα στην ιστορία της τέχνης;
Της Veziane De Vezins
ΤΑ ΝΕΑ Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010

Η «Τερατώδης ηλικιωμένη γυναίκα», που ζωγράφισε το 1525 ο Κουέντιν Μέτσις, αποτελεί πιστή προσωπογραφία ή καρικατούρα; Κι αν ισχύει το πρώτο, ποια είναι η τόσο άτυχη γυναίκα που ποζάρισε για τον φλαμανδό καλλιτέχνη;

Γενικά όσο περισσότερο εμβαθύνουμε και περνάμε πίσω από τον πέπλο των εντυπώσεων τόσο βαθύτερο γίνεται το μυστήριο. Και πόσω μάλλον αν το αντικείμενο δεν είναι λεπτό- και άρα έχει πολύ βάθος. Εκ πρώτης όψεως ο Κουέντιν Μέτσις, συνδυάζοντας στοιχεία από τους πρώιμους Φλαμανδούς, των οποίων ήταν ο τελευταίος, και τους μανιεριστές της ιταλικής σχολής, των οποίων ήταν ο πρώτος, ίδρυσε τη σχολή της Αμβέρσας. Πολύ λιγότερο επίπεδος από τη χώρα του, παρά τη σχετική λήθη στην οποία τον καταδίκασαν τα πάθη της δημόσιας γνώμης κατά τη διάρκεια των αιώνων, ο φερόμενος μαθητής του Ντιρκ Μπουτς, γεννήθηκε στο Λουβέν το 1466. Ο πατέρας του ήταν ωρολογοποιός, αρχιτέκτονας και αρχισιδεράς και μητέρα του η Κατιρίνα φαν Κίνκεμ. Σύμφωνα με τις φήμες, ο καλλιτέχνης ασχολήθηκε με τη ζωγραφική λόγω του έρωτά του για την κόρη ενός ζωγράφου. Η λιγότερο ρομαντική εκδοχή είναι ότι ο νεαρός άνδρας, που αρχικά ακολουθούσε τα βήματα του πατέρα του στο σιδηρουργείο, αναγκάστηκε να διαλέξει για λόγους διαδοχής ανάμεσα στους τροχούς των εκκρεμών και στην τέχνη των πινέλων. Τελικά, έκανε καλά που άφησε την ωρολογοποιία στον αδερφό του γιατί αλλιώς οι μπόμπιρες που επισκέπτονται την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου δεν θα διασκέδαζαν τόσο, δεν θα μπορούσαν να δουν την «Grotesque Οld Woman» («Τερατώδη ηλικιωμένη γυναίκα»), μπροστά στην οποία κολλάνε κάνοντας γκριμάτσες. Τα πιτσιρίκια καθηλώνονται μπροστά σε αυτήν τη μουτσούνα που μοιάζει να βγήκε από κόμικς, με τα τόσο αλλόκοτα μαλλιά όσο και το κρανίο ενός άλιεν και τα τεράστια μα ταυτόχρονα ζαρωμένα στήθη της, η οποία, σαν να μην έφταναν αυτά, φοράει και φουστάνι νεράιδας. Κάποιοι θα έλεγαν ότι φέρνει λίγο σε καρικατούρα του πρώην πρωθυπουργού της Γαλλίας, Μισέλ Ντεμπρέ.

Πώς όμως έφτασε ο ευλαβής, ντελικάτος και λεπτός στους τρόπους Κουέντιν Μέτσις να ζωγραφίσει ένα τέτοιο έργο; Και ποια στριμμένη γυναίκα, ποια μέγαιρα, ποια μαϊμού τόλμησε να αναπαραστήσει με τόσο αποτρόπαιο αλλά και μεγαλειώδη τρόπο; Μεθυσμένος από την υπερβολική ευγένεια, μήπως είχε χάσει τα λογικά του περισσότερο από το μοντέλο του; Σε ηλικία είκοσι πέντε ετών, ο καλλιτέχνης εγκαταστάθηκε στην Αμβέρσα. Τα έργα του αφορούν παραδοσιακά θέματα, ωστόσο υποδηλώνουν τις μεταβολές του χρόνου. Κάνει παρέα με τον Βαν Αϊκ, τον Βαν ντερ Βάιντεν, δεν ξεχνά όμως ούτε τον Χανς Μέμλινγκ ούτε τον ντα Βίντσι, ενώ συναντά τον Ιερώνυμο Μπος και τον Αλμπρεχτ Ντίρερ. Θα μπορούσε κανείς να μνημονεύσει τους υπέροχους πίνακές του όπως η «Παρθένος με το Θείο Βρέφος», «Μαρία Μαγδαληνή», τρίπτυχα με θέμα τον Ευαγγελισμό, ή και πίνακες όπως «Η ξεκούραση κατά την έξοδο από την Αίγυπτο». Βαδίζοντας στον δρόμο που είχαν χαράξει οι πρεσβύτεροί του, ακολουθεί τον νέο άνεμο που έρχεται από την Ιταλία και φέρνει την ελευθερία. Δηλαδή τον ατομικισμό. Ερχεται η εποχή των προσωπογραφιών, που ομολογουμένως δεν διέπονται όλες ιδιαίτερα από το πνεύμα του καθολικισμού. Το 1514 τολμά να ζωγραφίσει τον «Πιστωτή και τη γυναίκα του», με τους αγκώνες στο τραπέζι, βυθισμένους στα πλούτη τους και όχι στο βιβλίο των Ωρών. Στον πίνακα αυτό ανακαλύπτουμε ένα δάνειο από τον Βαν Αϊκ: έναν κυρτό καθρέφτη που αντανακλά μία παραμορφωμένη, ανεστραμμένη εικόνα του κόσμου και, ίσως, μπροστά στην αντανάκλαση ενός παράθυρου, τη σκιά κάποιου τρίτου ατόμου.


 


Το 1517, ζητά από τον φίλο του τον Ερασμο- για τον οποίο δεν χρειάζονται συστάσεις - να ποζάρει. Εχοντας το εξαιρετικό αυτό υπόδειγμα διανοούμενου για μοντέλο, ο καλλιτέχνης ζωγράφισε μία εσωστρεφή φιγούρα, με τα μάτια βυθισμένα στην ατέρμονη αναζήτηση της αγνότητας. Ο μεγάλος αυτός ανθρωπιστής με το λουθηρανικό πνεύμα αρνήθηκε τον τίτλο του πάπα και, με ψυχική ανάταση, κατέθεσε τα διακριτικά του τίτλου του ως καρδιναλίου στο Λουβέν, θίγοντας στο έργο του «Μωρίας Εγκώμιο» τις αισχρότητες των μεγάλων ανθρωπιστών μοναχών. Στο περιθώριο μίας από τις πρώτες εκδόσεις, βλέπουμε το σχέδιο μίας ανδροπρεπούς γυναίκας που κοιτάζεται μέσα σε έναν καθρέφτη με σχήμα κεράτου.



 



Πρόκειται για αμείλικτη κριτική κατά του ναρκισσισμού των «ηλικιωμένων». Πρόκειται για ένα σχέδιο που θυμίζει πολύ την «Τερατώδη ηλικιωμένη» του Κουέντιν. Ο πίνακας αυτός, δείγμα εξαιρετικής μαεστρίας, εδώ και δύο χρόνια βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου απέναντι από τον φερόμενο σύζυγό της, και αποτελεί προσωπογραφία ενός υπαρκτού πλάσματος. Σύμφωνα με τις φήμες, πρόκειται για τη Μαργκαρέτ Μάουλτας, δούκισσα της Καρινθίας, κόμισα του Τιρόλου-Γκερζ. Γιατί ο ζωγράφος από την Αμβέρσα μπήκε στον κόπο να φιλοτεχνήσει την προσωπογραφία μίας γυναίκας που είχε πεθάνει το 1369 και της οποίας η ζωή ήταν σκανδαλώδης; Στην πραγματικότητα, η Μαργκαρέτ Μάουλτας, που ήταν μία όμορφη, φινετσάτη κυρία και σε καμία περίπτωση δεν έμοιαζε με καρικατούρα- πράγμα που αποδεικνύει ολόσωμη μεσαιωνική αναπαράστασή της- έδιωξε τον σύζυγό της όταν ήταν πολύ νέα για να παντρευτεί τον Λουδοβίκο του Βρανδεμβούργου. Μπορεί να αφορίστηκαν αμφότεροι λόγω αυτού, ωστόσο, διοίκησαν το Τιρόλο σχεδόν δημοκρατικά. Δυστυχώς, η δούκισσα δεν κατάφερε να αποφύγει το παρατσούκλι «Μaultasch» που σημαίνει ιερόδουλος. Επομένως λοιπόν, το θέμα της προσωπογραφίας είναι μία πόρνη. Μήπως ο Κουέντιν Μέτσις τη στόλισε έτσι για να παρουσιάσει μία αλληγορία της φαυλότητας; Για να επικυρώσει τις βολές του Ερασμου κατά των σφαλμάτων των ώριμων γυναικών που νομίζουν ότι είναι η Σαλώμη;

Αν πρόκειται για τιμωρία, τότε είναι πολύ αυστηρή. Διότι αυτή η δράκαινα που «εκτελέστηκε», αν μπορούμε να το πούμε αυτό, γύρω στο 1525, παρουσιάζεται ως εξής: μικρά γουρουνίσια μάτια, ψηλό μέτωπο, με κλίση προς τα πίσω και ανώμαλη επιφάνεια, στο οποίο δεσπόζει ένα γιγαντιαίο τριγωνικό καπέλο, και πάνω από τη σχισμή του στόματος το επάνω χείλος της είναι τεράστιο σαν του Ντρούπι. Το πιγούνι της είναι σαν του Κερκ Ντάγκλας, τα αφτιά της σαν του Σερζ Γκενσμπούρ, ο ανύπαρκτος λαιμός γερασμένος, οι ώμοι χοντροκομμένοι αν και στρογγυλοί και τα στήθη της από τη μία στρογγυλά από την άλλη γεμάτα ζάρες... Εν ολίγοις μοιάζει με κολάζ: κεφάλι φορτηγατζή, μπούστο τελειωμένης πλεϊμέιτ... Οταν δε παρατηρήσει κανείς ότι με τα παραμορφωμένα δάχτυλά της κρατάει ένα μπουμπούκι από τριαντάφυλλο- δείγμα ματαιοδοξίας- είναι σίγουρος ότι αυτή η Μαργκαρέτ Μάουλτας δεν μπορεί να υπήρξε στην πραγματικότητα. Δεν είναι δυνατόν να είναι κάτι άλλο από το αποτέλεσμα των δοκιμών του- παρακινημένου από τον Ντίρερ και τον ντα Βίντσι - Μέτσις, των οποίων έχουμε δει διάφορα παρόμοια δείγματα: διάφορες γκροτέσκες φιγούρες, διάφορα ανελέητα σχέδια «τοκογλύφων», τις δύο κωμικοτραγικές φιγούρες του «Γάμου με προξενιό». Μα τι απέγιναν εκείνες οι όμορφες φάτνες με τον Χριστό;

Ας μιλήσουμε όμως πρώτα για τον ντα Βίντσι. Ενας ιστορικός τέχνης, ο Ερβιν Πανόσκι, που πέθανε το 1968, είχε πείσει τους συναδέλφους του ότι ο καλλιτέχνης είχε εμπνευστεί αυτόν τον πίνακα με τη «μαϊμού» από ένα σχέδιο του Λεονάρντο. Σήμερα, οι ειδικοί πιστεύουν το αντίθετο: ότι ο μεγάλος ζωγράφος από τη Φλωρεντία ήταν αυτός που αντέγραψε τον μικρότερο από αυτόν ολλανδό καλλιτέχνη. Και μιας και μιλάμε για επιρροές, ας προσθέσουμε ότι σχεδόν πέντε αιώνες αργότερα, ο σερ Τζον Τένιελ, που εικονογράφησε το μυθιστόρημα του Λούις Κάρολ «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», χρησιμοποίησε τα χαρακτηριστικά της υποτιθέμενης κόμισσας του Τιρόλου, όπως τα είχε παρουσιάσει ο Μέτσις, για να αναπαραστήσει την Ugly Duchess, την Απαίσια Δούκισσα (ο άλλος τίτλος του πίνακα)- τουλάχιστον θα έλεγε κανείς ότι η ηλικιωμένη γυναίκα σε αυτόν τον πίνακα ανέβηκε στην ιεραρχία της αριστοκρατίας.