Η αποστροφή του οργασμού

Βιβλιοθήκη, Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2010

Η αδύνατη απόλαυση

J.-D. Nasio
Πέντε παραδόσεις πάνω στη θεωρία του Jacques Lacan

Πάνω σε δύο κομβικές σκέψεις της λακανικής θεωρίας, «Το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα» και «Δεν υπάρχει σεξουαλική σχέση», οικοδομεί ο αργεντινός ψυχαναλυτής J.-D. Nasio μια σειρά σεμιναρίων του, που έδωσε την άνοιξη του 1982, στο Κάλι της Κολομβίας, πάνω στη θεωρία του Ζακ Λακάν.

Το «ασυνείδητο» και η «απόλαυση», αλλά και αυτή η έννοια του «συμπτώματος» που θα καθορίσουν αποφασιστικά αυτή την ιστορία της ψυχανάλυσης και θα σφραγίσουν ανεξίτηλα τη θυελλώδη σκέψη του 20ού αιώνα.

Το «σύμπτωμα» που αναδύει αυτή την αλήθεια του υποκειμένου, όταν το πλήττει γλωσσικά, όταν το αναγκάζει να τραυλίζει μπροστά στο συμβάν της ολικής του διαθεσιμότητας. Ο Λακάν ενδιαφέρεται γι' αυτή την τομή, γι' αυτόν τον τόπο της γλωσσικής διάρρηξης, όπου το υποκείμενο αναμετράται με τ' ανείπωτο. Είναι αυτό το ίχνος μιας αρνητικής απόλαυσης, που μας καταβυθίζει στο σιωπηλό της μηδέν. Η στιγμή όπου η ανάλυση σκοντάφτει στο αδύνατο και γίνεται αυτό το δυνατό της αποτυχίας. Το σύμπτωμα έτσι μιλά απ' Εξω και αυτή τη γλώσσα του Εξω, τη γλώσσα εν τέλει του ασυνείδητου. Ενα απρόσμενο και αδιανόητο συμβάν που ρηγματώνει την επικράτεια του Λόγου, εκχέοντας τα απορημένα του σημεία. Σημεία μιας ασυνείδητης γλώσσας, γιατί ο Λακάν είναι σαφής, «το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα».

Μια γλώσσα όμως που λέει το ανείπωτο, με λέξεις που δεν μας ανήκουν, γι' αυτό και μας εγκαταλείπουν στη σιωπή, σ' αυτή τη διαρκή απορία της γλώσσας. Το ασυνείδητο έτσι γίνεται μια δυνατότητα της γλώσσας να σιωπά, να καθηλώνεται σ' αυτόν τον ορίζοντα του συμβάντος που την υπερβαίνει και τη συνέχει ταυτόχρονα. Λεχθέντα που έρχονται από το Εξω τού μέσα μας και διαμοιράζουν τη μοναξιά του.

Το σύμπτωμα είναι όμως μαζί και αυτός ο τόπος της αδύνατης απόλαυσης. Στον τόπο αυτού του συμβάντος εγείρεται η σκηνή της επιθυμίας, η σκηνή της «απόλαυσης του Αλλου», πάντα αυτή στην ου-τοπία του σεξουαλικού. Γιατί η σεξουαλική απόλαυση για τον Λακάν είναι αδύνατη: «δεν υπάρχει σεξουαλική σχέση». Υπάρχει μόνον ο ορίζοντας της επιθυμίας της, οι υποθέσεις της, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που μόνον υπάρχει είναι μόνον η γλώσσα, η γλώσσα που θα διακόψει αυτές τις υποθέσεις και θα τις εκτρέψει, στη σκηνή της αδυνατότητάς τους. Ο τόπος του Αλλου γίνεται έτσι μια αδύνατη ουτοπία, αυτός ο τόπος της εκτροπής όλων των σημαινόντων, το σημείο μηδέν του σημαίνοντος. Σ' αυτή μάλιστα την απο-γοήτευση της απόλαυσης εγγράφεται και αυτή η σωματική εστίαση του Λακάν. Το σωματικό ίχνος που γίνεται αυτό το ελάχιστο, οριακό, ίχνος της επιθυμίας, η «φαλλική» της παραμυθία. Η γλώσσα έτσι του υποκειμένου γίνεται η γλώσσα της έλλειψης, η μαύρη τρύπα του κόσμου. Μια εξορία στην έρημο του ασυνείδητου, στο πλέον ανοίκειο του Είναι μας. Ενα Είναι σ' αυτό το καθεστώς της απώλειας, αυτής της απώλειας πάντα του Αλλου. Μια απώλεια που κατατρώει το σώμα, που διανοίγει όλες τις οπές του, αυτές τις οπές της απόλαυσης, όπως τις θέλει πάντα ο Λακάν. Γιατί για τον Λακάν το σώμα είναι αυτό: η ελάχιστη δυνατότητα της απόλαυσης, το μοναδικό της ίχνος, αυτή η εικόνα εν τέλει του Αλλου. Μια εικόνα που επισκέπτεται το σώμα, ερχόμενη απ' αυτό το Εξω του Αλλου και αφήνει τα σημεία της πάνω του. Το σώμα έτσι απεικονίζει πάντα για τον Λακάν το αντι-κείμενό του, σε μια συνθήκη εκδίπλωσης και σωματοποίησης του αντικριστού κόσμου της επιθυμίας. Μια σύλληψη του Εξω που απο-καλύπτει το σώμα ως για πάντα, αυτό, το σώμα του Αλλου.

Αποστόλης Αρτινός



Με συντριβή ομολογώ πως δεν κατάλαβα και πολλά πράγματα. Δεν έχω διαβάσει Λακάν κι ίσως γι’ αυτό μπορώ ακόμα ν’ απολαμβάνω το σεξ. Κάποτε θα πρέπει να συμπληρώσω το κενό αυτό στη μόρφωσή μου αλλά φοβάμαι μήπως η γνώση σκοτώσει την ηδονή. Και πάντα σκέφτομαι (σαν) τον γηραλέο ήρωα του Ανθρώπινου Στίγματος που ποθεί μιαν αγράμματη…

 

Άντε καλέ που ποθείς μια αγράμματη...Μας τα είπαν κι άλλοι αυτά τα σαχλά και πρόκοψαν... 

Να βοηθησω λίγο;



Δεν υπάρχει σεξουαλική σχέση.

 

Απάντηση: Η αποστροφή του οργασμού

@vautrin

Ας σημειώσουμε ότι η Ευκτική των αρχαίων ελληνικών εκφράζεται στα νέα ελληνικά με ένα μείγμα Υποτακτικής - Προστακτικής 

Επειδή όμως κοιτάμε ήδη το νήμα με το κιάλι, είμαι βέβαιος πως αρμοδιότεροι εμού θα σας εξηγούσαν με ακρίβεια ότι μια τρύπα δεν είναι ποτέ απλώς μια τρύπα (οσμίζομαι πως εδώ μέσα σίγουρα υπάρχει ένας καλός τοπολόγος, ένας ψυχαναλυτής ή έστω ένας ψυχάκιας!)

Από μεριάς μου, θα μείνω στην λαϊκή σοφία, που μ' έχει βγάλει παλικάρι από την εφηβεία μου και εντεύθεν, στην επιστήμη και στη ζωή:

Το μουνί και το χταπόδι, όσο το χτυπάς απλώνει.

Dream

ΥΓ. Και τί δε θα 'δινα να διαβάσω μια βιβλιοκριτική του Αρτινού για κάποιο βιβλίο Μιγαδικών Συναρτήσεων. Μιας που έχει σπουδές Επικοινωνίας θα μου το επικοινωνούσε τόσο καλά που θα τ' αγόραζα (και να σκεφτείς απολύσαν άλλον από τη Βιβλιοθήκη!  

 

Τι θα έλεγε ο Λακάν για το σεξ;

«Οτι υπάρχει ένα στοιχείο ψευδαίσθησης σε κάθε επιθυμία. Κάθε επιθυμία βασίζεται στη φαντασίωση. Συνήθως πιστεύουμε ότι η φαντασίωση είναι για εκείνους που δεν μπορούν στην πραγματικότητα να απολαύσουν, π.χ. θέλω να κάνω σεξ με έναν συγκεκριμένο τρόπο, θέλω κάτι, δεν μπορώ να το έχω, οπότε αρκούμαι στο να το φαντασιώνομαι. Αλλά για τον Λακάν, η φαντασίωση δεν είναι απλώς η φαντασιακή ικανοποίηση μιας επιθυμίας. Η φαντασίωση ορίζει/σχηματίζει την επιθυμία. Για τον Λακάν, το πρόβλημα είναι ότι, σε αντίθεση με τα ζώα, εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε φυσικές επιθυμίες, η φαντασία μας είναι αυτή που μας λέει τι να επιθυμήσουμε. Για παράδειγμα: Ερωτεύομαι έναν συγκεκριμένο τύπο γυναίκας. Ο ψυχαναλυτής θα έψαχνε να βρει ποια φαντασίωση καθορίζει την ερωτική επιλογή μου. Συνήθως δεν το συνειδητοποιούμε καν. Λέμε: "Μου αρέσει αυτή η γυναίκα, την ερωτεύτηκα". Αλλά η ψυχανάλυση εστιάζει στην ασυνείδητη φαντασίωση που κατευθύνει τις επιθυμίες μας.

Πάλι πρέπει να μιλήσουμε και για τη διάκριση την οποία πολλοί ναΐφ μαρξιστές κάνουν: ότι υπάρχουν όλες αυτές οι ψεύτικες επιθυμίες της καταναλωτικής κοινωνίας, ενώ υπάρχουν άλλες αυθεντικές. Για τον Λακάν καμία επιθυμία δεν είναι αληθινά αυθεντική. Βασίζονται όλες στη φαντασία».


Ηταν επαναστατικός ο Λακάν; Είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις με τις θεωρίες του.

«Οπωσδήποτε ο αντίκτυπος της θεωρίας του ήταν επαναστατικός. Επειδή έσπασε αυτή την παραδοσιακή εικόνα της ψυχανάλυσης την οποία πολλοί μαρξιστές δέχονταν στο θέμα της σεξουαλικής ελευθερίας, με την έννοια ότι η ψυχανάλυση θα μας απελευθερώσει απ' όλα, το σεξ θα είναι ελεύθερο κ.λπ. Για τον Λακάν, η σεξουαλικότητα δεν είναι κομμάτι της ενστικτώδους φύσης μας αλλά απόλυτα τεχνητή, κατασκευασμένη από τη γλώσσα. Γι' αυτό ο Λακάν είπε το περίφημο: "Το ασυνείδητο είναι δομημένο όπως η γλώσσα". Για τον Λακάν, δεν είμαστε μη ορθολογικά όντα, υπό την έννοια ότι το σεξ είναι μη ορθολογική δύναμη. Για τον Λακάν, το σεξ είναι πολύ ορθολογιστικό, δομημένο σαν τη γλώσσα. Αυτό ήταν δύσκολο να γίνει αποδεκτό. Υπό αυτή την έννοια ήταν επαναστατικός. Αλλά όσον αφορά τον πολιτικό του αντίκτυπο, είναι πολύ ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι πρακτικά όλες οι θέσεις τείνουν να αναφέρονται στον Λακάν. Εχουμε τους φιλελεύθερους λακανιστές, τους συντηρητικούς, που λένε ότι ο μόνος τρόπος για τη σταθερότητα είναι να αποδεχτούμε κάποια συμβολική εξουσία, και τους λακανικούς αριστερούς, που λένε ότι ο Λακάν είναι το πιο κατάλληλο εργαλείο για να τεθούν ερωτήματα σχετικά με τις νέες μορφές κυριαρχίας. Ολα είναι πιθανά. Αλλά η μεγαλύτερη θεωρητική προσφορά του Λακάν δεν είναι τόσο να παρέχει ένα απλό επαναστατικό μονοπάτι, δηλαδή ότι "πρέπει να κάνεις αυτό και όλοι θα είμαστε χαρούμενοι", αλλά να ανιχνεύσει το πώς η υπόσχεση της δημοκρατίας μπορεί να είναι μια απατηλή υπόσχεση.

Υπήρχε αντίθεση του Λακάν με τον Φρόιντ ή αποτέλεσε συνεχιστή του;

«Σύμφωνα με τον Λακάν, ο Φρόιντ, όπως όλοι οι μεγάλοι επαναστάτες, δεν συνειδητοποίησε τι ακριβώς έκανε, δεν γνώριζε τον πυρήνα της ανακάλυψής του. Οταν ο Λακάν λέει "θέλω να επιστρέψω στον Φρόιντ", δεν εννοεί αυτά που ο Φρόιντ κυριολεκτικά έλεγε. Αλλά την κρίσιμη διάσταση της διδασκαλίας του, για την οποία ο Φρόιντ δεν γνώριζε. Και νομίζω ότι ο Λακάν επιτυγχάνει εδώ έναν θρίαμβο. Πιστεύω ότι χωρίς τον Λακάν, ο Φρόιντ θα ήταν σήμερα εκτός εποχής. Ηταν ο Λακάν που έκανε τον Φρόιντ σύγχρονο.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η "ενόρμηση του θανάτου", για την οποία μίλησε ο Φρόιντ. Αυτό συνήθως παρουσιάζεται σαν μια βιολογική δύναμη αυτο-εκμηδένισης, δηλαδή πως οτιδήποτε ζει, θέλει να επιστρέψει στον θάνατο κ.λπ. Ο Λακάν θριαμβευτικά έδειξε ότι αυτό που ο Φρόιντ καλούσε "ενόρμηση του θανάτου" είναι συνδεδεμένο/σύμφυτο με τη γλώσσα. Στο δρόμο φιλοσόφων όπως ο Χέγκελ, που είπε ότι "η λέξη είναι ο φόνος τού πράγματος". Οτι όταν μιλάμε για ένα πράγμα, ήδη το αντιμετωπίζουμε σαν νεκρό. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Λακάν "διαβάζει" την "ενόρμηση θανάτου" του Φρόιντ. Δεν είναι κάποιο πρωτόγονο, καταστροφικό ένστικτο, "θέλω να πεθάνω κ.λπ.", είναι κάτι που αφορά τον πυρήνα τού να είσαι άνθρωπος, ένα ομιλούν ον».


Ο ΣΛΑΒΟΪ ΖΙΖΕΚ ΜΙΛΑ ΣΤΗΝ «Ε» ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΑΚΑΝ

 

Όπως προείπα, δεν έχω γνώση των ιδεών του Λακάν ώστε να είμαι σε θέση να τις κρίνω έγκυρα. Θ’ αποτολμήσω εντούτοις να παρουσιάσω μερικές δικές μου σκέψεις, αναλαμβάνοντας προκαταβολικά την ευθύνη για όποια μπαρούφα πιθανόν να εκστομίσω.

Διατυπώθηκε η άποψη ότι η σεξουαλικότητα αναδύεται εκεί όπου αποτυγχάνει το συμβολικό, ή εναλλακτικά, πως η σεξουαλική πράξη συνίσταται στην εγκατάλειψη κάθε συμβολισμού. Είναι όντως έτσι;

Στο ανθρώπινο είδος, η συνηθέστερη και πιο διαδεδομένη συμβολική σεξουαλική πράξη είναι το ερωτικό φιλί. Ιδωμένο με επιστημονική ψυχρότητα κι αποστασιοποίηση, το φίλημα λίγο διαφέρει από μια οποιαδήποτε άλλη φετιχιστική διαστροφή: η σεξουαλική διέγερση επιτυγχάνεται ή ενισχύεται με την επαφή μερών του σώματος που εκ φύσεως προορίζονται για διαφορετική χρήση. Ωστόσο, εξαιτίας ακριβώς του βαθύτατου κι ισχυρότατου συμβολισμού του, το ερωτικό φιλί διαδόθηκε κι υιοθετήθηκε από τις πιο ετερόκλητες κουλτούρες κι αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της σεξουαλικής ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων.

Γνωρίζω βέβαια πως το επιχείρημά μου αυτό μπορεί κάλλιστα να γίνει μπούμερανγκ και να στραφεί εναντίον μου επειδή το φιλί δεν είναι καν απαραίτητο για την επίτευξη της συνουσίας κι υπάρχουν εραστές κι ερωμένες που τ' αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι. Ο λόγος της αποφυγής όμως έγκειται ακριβώς στον σεξουαλικό συμβολισμό του φιλιού, εκτός κι αν έχουμε να κάνουμε με υποχόνδριους αρρωστοφοβικούς. Εν πάσει περιπτώσει, αν κι αδυνατώ να το τεκμηριώσω στατιστικά, πιστεύω πως η πλειοψηφία των ανθρώπων φιλιέται κατά την διάρκεια της σεξουαλικής πράξης.

Ανάλογο συμβολικό περιεχόμενο διακρίνω και στο πρωκτικό σεξ, ειδικά στην παθητική του μορφή. (Όχι και στο τσούξιμο πάντως, αυτό είναι αληθινό).   Γιατί κάνουμε πρωκτικό σεξ και δεν περιοριζόμαστε στο φυσιολογικό; Η απάντηση νομίζω βρίσκεται στον συνδυασμό δύο Φροϋδικών θεωριών, της πασίγνωστης των τριών σταδίων της σεξουαλικής ανάπτυξης, (στοματικό, πρωκτικό, γεννητικό), με μια λιγότερο διαδεδομένη για την «αρχαιολογία» του ψυχικού βίου, σύμφωνα με την οποία το μεταγενέστερο στάδιο δεν αναιρεί, δεν σβήνει ολοσχερώς τα προηγούμενα, αλλά τρόπον τινά, τα επικαλύπτει, τα «επιχωματώνει».

Πιστεύω εν ολίγοις πως κάθε διαστροφή υποκρύπτει έναν συμβολισμό. Για την ακρίβεια μια συγκεκριμένη σωματική πράξη, μέσω διαφόρων υποσυνείδητων πολλές φορές συνειρμών, αποκτά ένα συμβολικό νόημα γι’ αυτόν που την τελεί. Ας μην ξεχνάμε πως το πρωκτικό σεξ για παράδειγμα, επί αιώνες σε πολλές χώρες θεωρούνταν ακραία, αξιόποινη διαστροφή.

Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει αν αναλογιστούμε γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως διεγείρονται, αντλούν ικανοποίηση ή και ηδονή ακόμη στο άκουσμα πρόστυχων ιστοριών κι εκφράσεων. Ας αφήσουμε την ακραία αλλά συνήθη πλέον περίπτωση όπου το συμβολικό καταλήγει να υποκαθιστά πλήρως το πραγματικό, όπως συμβαίνει με το λεγόμενο τηλεφωνικό σεξ, κι ας εστιάσουμε την προσοχή μας σ’ αυτό που διόλου τυχαία ονομάστηκε κατ’ ευφημισμόν «ερωτική συνομιλία».

Το σημαντικό κατ’ εμέ δεν είναι το τι λέμε στο κρεβάτι αλλά το ΓΙΑΤΙ το λέμε. Σίγουρα οι κουβέντες, βρώμικες ή τρυφερές, που οι εραστές ανταλλάσσουν συνουσιαζόμενοι, δεν διεκδικούν δάφνες λογοτεχνικής ποιότητας, ούτε θέτουν υποψηφιότητα για βραβείο Νόμπελ. Θεωρώ όμως λανθασμένο των χαρακτηρισμό τους ως βαβισμάτων καθότι πληρούν τρία βασικά γνωρίσματα του έναρθρου λόγου: την έκφραση, (συναισθημάτων, επιθυμιών, απαρεσκειών, ψεμάτων), την επικοινωνία με τον έτερο, και την καταληπτότητα, (την χρήση δηλαδή ενός συγκεκριμένου κώδικα που μπορεί να γίνει αντιληπτός από τον άλλο).

Χαριτολογώντας, παραπέμπω σε μια ξεκαρδιστική σκηνή της ταινίας Η Κυρία κι ο Ναύτης της Λίνα Βερτμύλλερ, όπου δυο ναυαγοί σ’ ερημονήσι κάνουν σεξ κι η αριστοκράτισσα ζητά από τον άξεστο μούτσο να την σοδομίσει. Αγανακτισμένος εκείνος την αρχίζει στα χαστούκια επειδή θεωρεί πως ακόμα και στις πιο παθιασμένες στιγμές τους η μεγαλοαστή του κάνει φιγούρα και προσπαθεί να τον ξεφτιλίσει λέγοντάς του δύσκολες, άγνωστες λέξεις.  

Ειδικά για τον χώρο μας, αλλά όχι αποκλειστικά εντός των τειχών του, υπογραμμίζω την τεράστια συμβολική σημασία που αποδίδω στην επιλογή της κατάλληλης έγκλισης, Υποτακτικής ή Προστακτικής. Η φράση «σκάσε και σκύψε» που τόσο γέλιο μας χάρισε πρόσφατα, δεν υποδηλώνει χίλια δυο συμφραζόμενα για το είδος της σχέσης ανάμεσα σ’ αυτόν που τη διατυπώνει κι εκείνον που την (υπ)ακούει; Πως αλλιώς κοινωνεί ένας Κυρίαρχος τις επιθυμίες του; Με νοήματα; Κι αντίστροφα, είναι επιτρεπτή η χρήση της Προστακτικής από έναν υποτακτικό, έστω κι αν λέει «χτύπα με»;

Βρίσκω εξαιρετικά ευφυή την παρατήρηση πως η υπερβολική διαπραγμάτευση μπορεί εν τέλει να καταργήσει την ίδια την σεξουαλική πράξη, ομοίως όμως φρονώ πως η απουσία κάθε διακύβευσης, (άρα και διαπραγμάτευσης), κινδυνεύει να την καταστήσει αφόρητα βαρετή. Η σεξουαλική πράξη καταρρέει όχι τόσο λόγω διαπραγμάτευσης, όσο εξαιτίας της αδυναμίας επικοινωνίας ή του ασύμπτωτου των επιθυμιών που ενδεχομένως προκύπτει κατά την διάρκειά της.

Αν αυτή η θεώρηση είναι ορθή, τότε η έλξη που ασκούν οι σεξουαλικές διαστροφές στον άνθρωπο, οφείλεται στην σύμφυση του πραγματικού-σωματικού με το συμβολικό-νοητικό και καλό γαμήσι είναι το γαμήσι που τα εξισορροπεί αρμονικά. Ποιος εχέφρων θα θεωρούσε πετυχημένο ένα πήδημα δίχως φίλημα, γλείψιμο, πρωκτικό, βρισίδι ή γλυκόλογα; Ποιος εχέφρων δεν θα σοδόμιζε την Μαριάντζελα Μελάτο; 







Μια τελευταία προσθήκη. Την κάνω με πάσα επιφυλακτικότητα, επειδή είναι αρκετά υπερφίαλο να ψυχαναλύεις εκ του μακρόθεν άτομα που δεν γνωρίζεις προσωπικά, βασιζόμενος σε ενδείξεις κι εικασίες.

Αν και φαινομενικά απομακρυνθήκαμε παρασάγγας από το αρχικό ερώτημα του νήματος, εντούτοις στην πραγματικότητα, κάνοντας έναν μεγάλο κύκλο, βρεθήκαμε ξανά στον πυρήνα του. Στην εύλογη απορία της atasai, πως είναι δυνατόν να την διεγείρει σεξουαλικά η αδικία, διακρίνω έναν έντονο συμβολισμό, μια υποσυνείδητη συμβολική ταύτιση με το θύμα η οποία ενεργοποιεί τον μαζοχισμό της. Παίρνοντας νοερά το μέρος του θύματος επιτυγχάνονται σε συμβολικό επίπεδο δύο ανατροπές: το μεν θύμα διασώζεται αφού κάποιος άλλος προθυμοποιείται να πάρει τη θέση του, (αρχετυπική χριστιανική αλληγορία), η δε αδικία ουσιαστικά καταλύεται αφού από πηγή άγχους, αγανάκτησης και διαμαρτυρίας μετατρέπεται σε παράγοντα διέγερσης κι ηδονής. Νομίζω πως μια πολύ όμορφη περιγραφή αυτής της διαδικασίας μετουσίωσης δίνει η πράκτωρ Κλάρενς Στέρλινγκ στον μονόλογό της προς τον Χάνιμπαλ Λέκτερ της Σιωπής των Αμνών. They are screaming...

Κάτι αντιστρόφως ανάλογο πιθανόν να συμβαίνει σε άτομα με κυριαρχικό προσανατολισμό, αν κρίνω απ’ τον εαυτό μου. Και σε μένα η αδικία κι η σκληρότητα λειτουργούν διεγερτικά αφυπνίζοντας όμως τις υφέρπουσες σαδιστικές τάσεις και πυροδοτώντας φαντασιώσεις τιμωρίας του θύτη. Εδώ ο συμβολισμός είναι ξεκάθαρα διαφορετικός αλλά με παρόμοια αποτελέσματα: το θύμα πάλι σώζεται, η αδικία αίρεται κι επιπλέον ο δράστης τιμωρείται, ενώ το υποκείμενο της φαντασίωσης που λόγω ιδιοσυγκρασίας δεν δύναται να ταυτιστεί με το θύμα, γίνεται εκείνο θύτης, ένας δίκαιος όμως θύτης που τιμωρεί τον αδικητή νόμιμα και δικαιολογημένα, άρα μπορεί να απολαύσει τον σαδισμό του δίχως ηθικές περιπλοκές και μεταμέλειες. Πρόκειται για ψυχολογικό μηχανισμό με ρίζες στον Μωσαϊκό νόμο. Ο ίδιος μηχανισμός βρίσκεται στη βάση της απόλαυσης των κινηματογραφικών θρίλερ από τους θεατές.

Είμαι περίεργος να δω αν κι άλλοι συνομιλητές συμμερίζονται αυτές τις εικασίες.