Καύλωσέ με! (αν μπορείς…)

http://flix.gr/news/disney-fifty-shades-of-grey.html

 

Don’t tell me I’m beautiful. I have already heard the word rubbed raw across the flesh of so many girls before me. Thrown at them like rocks that beat the skin of those we do not understand. “You are beautiful,” we yell with such contempt. “God dammit, why won’t you just believe me, you’re beautiful!” It is not a compliment. It is a victory march of your own self sacrifice. “You’re beautiful,” we say through gritted teeth. “You’re beautiful,” we spit out through tears, looking at a reflection we hate. “You’re beautiful,” we say, holding a body that has never felt the arms of another. “You’re beautiful.” Don’t tell me I’m beautiful. A word like that floats on the surface, give me something with depth. Tell me I’m intelligent. Tell me I’m courageous. Tell me that when I laugh the whole world smiles. Tell me that my voice is sweeter than strawberries. Remind me that my hands have helped flowers grow, painted the ocean, and captured the sky in my phone. Assure me that with a mind like mine, I can change the world. Don’t tell me I’m beautiful. I don’t really care if it’s true. I’ve spent years trying to convince myself that beauty goes through and through. Don’t tell me I’m beautiful. I’ve felt the word splatter against me enough for a lifetime. I am better than the “beautiful” that slips from your lips. I am the ocean, 36,000 feet deep. There are parts of me you have never seen. I am outer space, infinite in your search. I am not simply “beautiful.” I’m a fucking masterpiece.
_ Unknown

 

Θανάσης Τριαρίδης

Το ιερό μουνί


Η ιστορία μας μπορεί να ξεκινά από ένα παλιό τεχνουργημένο βιβλίο – από μια μικρογραφία ζωγραφισμένη πριν από εφτά αιώνες. Αναμετρώντας το εικονογραφημένο Ψαλτήριο της BonnedeLuxembourg, Δούκισσας της Νορμανδίας του 1345 μ.Χ. (σήμερα στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης –http://www.metmuseum.org/collections/search-the-collections/70012435?img=28), μικρογραφημένο κατά πάσα πιθανότητα από τον Ζαν Λε Νουάρ (τον σημαντικότερο Γάλλο μικρογράφο του καιρού του), κάποτε καταλήγουμε στην τελευταία εικόνα. Αν δεν προσπεράσουμε μηχανικά, αν δεν συγκατανεύσουμε παβλοφικά, αν δεν φύγουμε δήθεν αμυνόμενοι σε ένα οριστικά τελειωμένο παιχνίδι, στεκόμαστε εκεί για ώρα: προσπαθούμε να καταλάβουμε την παγίδα, το τρομερό κόλπο της Τέχνης, τη θεμελιακή οφθαλμαπάτη που θα διαφθείρει τα ακρωτηριασμένα φαντασιακά μας δεδομένα. Τι βλέπουμε, λοιπόν;

 


Όλοι ξέρουμε τι βλέπουμε. Μπροστά μας έχουμε ένα μουνί. Ένα φουσκωμένο κατακόκκινο μουνί. Ένα γκαβλωμένο μουνί που ανοίγει να μας πάρει μέσα του. Να μας ρουφήξει.

Κάποια στιγμή προσέχουμε τον περίγυρο της εικόνας. Στον περίτεχνο φόντο, όργανα βασανισμού. Ένας σταυρός. Μια λόγχη. Ένα φραγγέλιο. Ένα καλάμι με σφουγγάρι στην άκρη. Καρφιά. Σφυρί. Μια πένσα. Ένας μεταλλικός κουβάς (προφανώς με ξύδι). Ένας αδειανός τάφος που χάσκει (ή περιμένει .

Η επίσημη ονομασία της εικόνας είναι η Ιερή Πληγή – και φυσικά αναφέρεται στην πληγή την οποία ανοίγει η Ιερή Λόγχη στα πλευρά του Εσταυρωμένου Χριστού και, καθώς πετάγεται αίμα και νερό, πιστοποιείται ο θάνατός του. Αν κάποιος γυρέψει να το ψάξει στη χριστιανική τελεολογία, ακόμη κι αν είναι πυρηνικά άπιστος, άθεος, αντίθρησκος και αντίχριστος (όπως, εδώ και χρόνια, είμαι εγώ), δεν θα δυσκολευτεί: από την Ιερή Πληγή εγχέεται ο Ζωμός του Κυρίου, αίμα και νερό, δηλαδή η ζωτική αλήθεια του Ιησού που ποτίζει τον κόσμο. Μετά από αυτό το ράντισμα, ο Χριστός είναι μόνο Θεός και η ανθρώπινη φύση του έχει επιστρέψει ως Ζωμός Ζωής στους ανθρώπους.

Και τι δουλειά έχουν όλα αυτά με το γκαβλωμένο μουνί τούτης της εικόνας; Πώς μπορεί να συνδεθεί η παλλόμενη σάρκα με το φριχτό, αποκρουστικό Lager του χριστιανισμού, που για αιώνες ενοχοποίησε τη σάρκα, την γκάβλα, την ηδονή, κάνοντάς την αμαρτία και καύσιμη ύλη για τις φλόγες των Ιερών Εξετάσεών του; Πώς μπορεί ο μεγαλύτερος διανοητικός ολοκληρωτισμός της ανθρώπινης Ιστορίας να αντέξει τούτη την πρόκληση;

Υπάρχουν δυο δρόμοι για να απαντήσει κανείς σε αυτά τα ερωτήματα: ο πρώτος είναι να διαβάσει   να κατανοήσει) αυτήν την εικόνα σαν μια τρέλα – σαν ένα καλλιτεχνικό αδιέξοδο που οδηγήθηκε σε έναν παραλογισμό. Η εκδοχή αυτή είναι ασφαλής: βλέπουμε ένα λάθος.

Ο δεύτερος δρόμος είναι να ζυγώσει την υγρή γλώσσα του στην υγρή εικόνα: να διαβάσει την εικόνα με τη γλώσσα. Να την κατανοήσει διά της γλώσσας. Να ενωθεί με την εικόνα διά της γλώσσας – να ανταλλάξει τα υγρά του μαζί της.

Και γιατί να μην στρέχει τούτος ο δρόμος; Γιατί αυτή η εικόνα να είναι μια Ιερή Πληγή και όχι το Ιερό Μουνί που γκαβλώνει, σπέρνεται και γεννά τους ανθρώπους; Ποιος άλλος μπορεί να είναι ο Ζωμός Ζωής από τα υγρά που μουσκεύουν αυτή την εικόνα; Ποιος από εμάς δεν αναγνωρίζει σε αυτό την απαρχή του, την Καταγωγή του Κόσμου που θα ζωγράφιζε και ο Κουρμπέ πέντε αιώνες υστερότερα; Και γιατί ο Χριστός να είναι ένας προφήτης που κήρυττε και να μην είναι ένας γκαβλιάρης κουρελής; Γιατί το μουνί, η απαρχή κάθε ανθρώπινης ύπαρξης, είναι μια χυδαία λέξη σε έναν κόσμο που χειροκροτά παρελάσεις χυδαίων συμβόλων, φονιάδων στρατιώτων και δολοφονικών όπλων. Γιατί δεχτήκαμε τη χυδαία μετατροπή μιας ανεξέλεγκτης ορμής ζωής σε θρησκεία θανάτου;

Πιστεύω πως η Δύση, στον βαθύτερο πυρήνα της, είναι ο πολιτισμός αυτής της ανεξέλεγκτης ζωτικής ορμής ζωής – του τρεμάμενου σώματος. Μέσα από τις τερατώδεις (όσο και δημιουργικές) αντιφάσεις της η Δύση είναι ο πρώτος πολιτισμός της Ιστορίας όπου η ύπαρξη από εργαλείο ή σκεύος ή οδός έγινε περιεχόμενο. Η Δύση υπάρχει όταν το κεντρικό της πρόσωπο, ο Χριστός, κατανοείται ως σάρκα. Κι από το σημείο αυτό αρχίζει η ιστορία του δυτικού πολιτισμού – η μεγάλη ιστορία του τρεμάμενου σώματος. Υπό την έννοια αυτή, ο Χριστός είναι ο Μεγάλος Εραστής της Δύσης (με το ίδιο τρόπο που ο Μεγάλος Εραστής του κλασικού κόσμου ήταν ο Αχιλλέας): από το σπέρμα του γεννιέται η Δύση – από την παραφορά της σάρκας του γεννιέται η Αναγέννηση. Και με τη σειρά της, η Αναγέννηση δεν ήταν πνευματικό/πολιτισμικό/κοινωνικό φαινόμενο· ήταν σαρκική παρεκτροπή, που επέζησε ως φαντασιακή ανάγκη (ως ριζική φαντασία) για τουλάχιστον διακόσια χρόνια μέσα στο χριστιανικό σκοτάδι, μέχρι που αναδύθηκε, ξαναστήνοντας τον κόσμο από την αρχή. Η Αναγέννηση είναι η σάρκα που ρίγησε, το σώμα που αναστήθηκε, το σώμα που τρέμισε· είναι η επανάκτηση του σώματος διά των σωματικών υγρών μας: οτιδήποτε δακρύζει, χύνει, πεθαίνει μέσα στον κόσμο των ιδεοφόρων ίσκιων και των ιδεοφόρων σκοπών είναι Αναγέννηση.

Ο Ντοστογιέφσκι, στην τρομερή ιστορία του Μεγάλου Ιεροεξεταστή της Σεβίλλης (στο πέμπτο κεφάλαιο του 2ου βιβλίου των Αδελφών Καραμαζόφ), λέει πως ο χριστιανισμός είναι η πιο αντίχριστη δομή της Ιστορίας – πως ο αληθινός Χριστός είναι ένας κουρελής κόντρα στη θρησκεία που τον γέννησε. Αν δεχτούμε πράγματι πως ο Χριστός ήταν ένας κουρελής που γύριζε και ενωνόταν με τους γκαβλωμένους ανθρώπους, δίχως να κηρύττει αλλά ραντίζοντας, τότε η εικόνα ετούτου του Ιερού Μουνιού είναι   μπορεί να γίνει) ένα σημείο. Ή και μια βάσιμη ελπίδα.

Και, για μένα, αυτό το Ιερό Μουνί που γκαβλώνει σπέρνεται και γεννά τους ανθρώπους είναι η μοναδική αγιότητα, το μοναδικό Άξιον Εστί, το μόνο σύμβολο της πίστης. Αυτό το μουνί (και κάθε μουνί) είναι μόνη εκκλησία και το μόνο θεμέλιο που μπορώ να πιστέψω.

Κλείνοντας: το 1992 (και ενώ δεν είχα δει ακόμη αυτήν την εικόνα του Ζαν Λε Νουάρ) δημοσίευσα (εμβόλιμο σε ένα άλλο κείμενο) το ακόλουθο «Πιστεύω» – σήμερα αποτελεί το 8ο βιβλίο των μελένιων λεμονιών (ηλεκτρονική έκδοση: http://www.triaridis.gr/melenia/, 2005):


Το Πιστεύω
έτσι όπως το είπαμε ένα δειλινό στο Μικρό Ρέμα

(http://www.triaridis.gr/melenia/book/documents/393DCEF919C9BB1F423C19F84AF0F270093D31B5.html)


Πιστεύω σ’ ένα κόκκινο μουνί που έξαλλο γαμιέται,
που μουσκεμένο σφαδάζει από την γκάβλα,
που κάνει τον κόσμο να τρέμει με το τρομερό του πύρωμα –
κι είναι ο καθένας πάντοτε μόνος του
σε τούτη την πίστη.

Και σ’ έναν πούτσο τουμπανιασμένο,
που χώνεται μέσα του αχαλίνωτος,
γεμάτος με όλο το αίμα των αιώνων,
αίμα χοχλακιστό από αίμα χοχλακιστό –
από αυτό που ξεκινούν όλα.

Και σε δυο βυζιά με ολόσκληρες ρώγες
που μπορούν να γυρίσουν ανάποδα τη θάλασσα.
Και σε δυο αρχίδια που γεννούνε
τη γλύκα και το θάνατο μαζί.

Και σε δυο στόματα που δαγκώνουν τη σάρκα
και τη ματώνουν από λαχτάρα.
Και σε μια σάρκα που κομματιάζεται
από τους αγέρηδες και τα πουλιά.

Και στα χύσια που πετιούνται πέρα από τη θλίψη,
πέρα από το χρόνο και το φόβο,
πέρα από τη μοναξιά,
πέρα από τη μεγάλη σύντηξη του κόσμου.

Και στην πεθυμιά που οδήγησε
τα αγόρια με τα πρησμένα πόδια,
τα κορίτσια με τη στάχτη στα μάτια,
τους άπιστους κουρελήδες,
τους αρσενικοθήλυκους με τη διαμαντένια γλώσσα,
τα προϊστορικά τέρατα της αγάπης.

Και στο ρίγος των σωμάτων,
όταν ενώνονται κι όταν σμίγουνε κι όταν αγκαλιάζονται
κι όταν αγγίζονται με την άκρη των δακτύλων,
με την άκρη των χειλιών,
με την άκρη των βλεφάρων –
ω ναι, σ’ αυτήν την εκκλησία που λέγεται έξαψη,
στα ψωλοχύματα και στα μουνοϋγρά στα πρόσωπα των ανθρώπων.

Και μήτε ανάσταση προσδοκώ, μήτε ζωή του μέλλοντος αιώνος,
μόνο να κοκκινίζουν από γκάβλα
τα μάγουλα των ζωντανών και τα μάγουλα των χαμένων –
να κοκκινίζουν από γκάβλα τα μάγουλά μας.