Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Όλο και πιο πολύ

Ντίνος Χριστιανόπουλος

Στους ανεπαίσθητους ψιθύρους της εσπέρας,
στα μυστικά καλέσματα της νύχτας,
ψυχή μου, άρχισες και συ να ξεθαρρεύεις
όλο και πιο πολύ∙ κι άρχισες να 'χεις
πιο εύκολα τα μάτια και τα λόγια,
πιο βιαστικά τα χρήματα του πάθους,
όλο και πιο λιγότερους τους δισταγμούς,
και δίνεσαι και τρέχεις και ξεφτίζεις
κι επιμένεις ακόμα να ελπίζεις
με μια πυρακτωμένη φαντασία,
μ' ένα κορμί παρανάλωμα της έξαψης -

ώριμη πια για το χαμό...

 

Η ντουλάπα

Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Λαϊκή οικογένεια. Ο πατέρας ναυτεργάτης.
Όταν έμεινε χήρος έφερε γυναίκα και συζούσαν.
Τα παιδιά του -αγόρι και κορίτσι-
ήδη στο τέλος της εφηβείας.
Αποξένωση και κατήφεια υπήρχε στο σπίτι τους.
Το αγόρι, ένας θηριώδης
για το τίποτα ξυλοφόρτωνε την αδελφή του
και ύστερα την έκλεινε σε μια ντουλάπα.
Από την κακομεταχείριση λιποθυμούσε.

Δεκαετία του εξήντα.
Στην περιοχή ένας δρόμος μάς χώριζε.

 

Το κέρατο


Απελπισμένος ήρθε εκείνο το βράδυ
ο παλιός μου φίλος
ξεκίνησε να μιλάει χωρίς καλησπέρα
«Δεν είναι περίεργο, ρε συ
ν’ ακούς ξανά το ίδιο τραγούδι
χρόνια αφ’ ότου το πρωτοάκουσες
κι αμέσως να σου σφηνώνεται
στο μυαλό
ένα πρόσωπο
εντελώς άλλο
από το πρόσωπο που σε έκανε να αγαπήσεις τη μελωδία;
Απιστία που ξεχειλίζει
ακόμα και από τις αναμνήσεις μας…»

Π. Κουτσάκης

 

Ο ΟΙΔΙΠΟΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ

Jorge Luis Borges

Την αυγή τετράποδο, στητός την ημέρα
και με τρία πόδια σεργιανίζοντας
στις έρημες απλωσιές
του βραδινού,
έτσι εθώριασε η αιώνια σφίγγα
τον παραλλαγμένο αδελφό της,
τον άντρα,
και το βράδυ ήρθε κάποιος
πού έλυσε τον γρίφο,
ενεός της εικόνας της φριχτής
στον καθρέφτη,
της ανάκλασης της παρακμής
και της μοίρας του.
Είμαστε Οιδίποδες
και μ’ ένα τρόπο αναλλοίωτο
το μεγάλο
και τρισυπόστατο τέρας,
ό,τι θα γίνουμε
και ό,τι γινήκαμε.
Η όψη
της μορφής της άφατης
του Είναι μας
θα μας είχε συντρίψει.

το έλεος του Θεού
μας χάρισε τη μετάβαση
και τη λησμονιά.

 

Αυτός που δεν αγαπά

Raul Gomez Jattin

Το χιόνι των χρόνων
έπεσε από τα μαλλιά σου στα μάτια σου
και έμεινες τυφλός
και ύστερα σχεδόν μουγγός

Τιμωρία της ζωής
σ’ εκείνον που νόμισε πως θα την εξαπατήσει
με την καλή τύχη

Τιμωρία του έρωτα
σε εκείνον που χρησιμοποίησε το ψέμα
και τη συκοφαντία
σαν όπλο

Τιμωρία του θανάτου
εκείνος που θα καθίσει στο κρεβάτι σου
κι εσύ δεν θα τον δεις

 

Το σύμπαν-μοναξιά

Paul Éluard

Τις οπώρες της μέρας κλώσσησ’ η γη
Μια γυναίκα μια μόνη δεν κοιμάται
Τα παράθυρα κλειστά


Μια γυναίκα κάθε νύχτα
Ταξιδεύει στο μεγάλο μυστικό.

Χωριά κουρασμένα
Που τα κορίτσια γυρνούν με χέρια γυμνά
Σαν συντριβάνια
Η νιότη φουντώνει μέσα τους
Και γελάει πατώντας στα νύχια
Χωριά κουρασμένα
Όπου όλα τα πλάσματα είναι ολόιδια

Ως εδώ τρυπώνουν τα έντομα
Χαλάζινες σκιές της φωτιάς
Μια φλόγα σβησμένη
Πιτσιλίζει τον ύπνο
Τη σάρκινη κλίνη και τις αρετές του.

Θέλω να σ’ αγκαλιάζω σ’ αγκαλιάζω
Θέλω να σ’ αφήσω θυμώνεις
Αλλά στα σύνορα της αντοχής μας
Ονειρεύεσαι πιο επικίνδυνη πανοπλία από το όπλο

 

Κυνηγητό

Vasko Popa

Κάποιοι δαγκώνουν κάποιους
Τους κόβουν χέρι ή πόδι ή οτιδήποτε

Στα δόντια το κρατάνε
Τρέχουνε έξαλλοι
Το θάβουνε στη γη

Ξεχύνονται οι άλλοι παντού
Οσφραίνονται ψάχνουν οσφραίνονται ψάχνουν
Όλη τη γη ξεσκάβουν

Αν βρουν οι τυχεροί το χέρι τους
Είτε το πόδι τους είτε το οτιδήποτε
Είναι η σειρά τους να δαγκώσουν

Το παιχνίδι συνεχίζεται ζωηρά

Όσο υπάρχουν χέρια
Όσο υπάρχουν πόδια
Όσο υπάρχει οτιδήποτε

 

Ελληνική ιστορία

Γιάννης Καρατζόγλου


Ελιά, ελιά, κόντρα στον κερασφόρο.

Οίκαδε. Πρόσφυγγες...


Γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελάει, πατέρα;

Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια.


Ζήτω το ΕΑΜ, ζήτω το ΕΛΑΣ.

Πας μη Εαμίτης, Γκεσταπίτης.

Ανασυγκρότησις... Κύπρος - Ένωσις...


Έναν λοχία... Έναν λοχία επιτέλους...

Ελλάς των Ελλήνων Χριστιανών...

ΝΑΤΟ - ΣΙΑ - Προδοσία


Αλλαγή, αλλαγή, λαϊκή συμμετοχή.

Νέα τζάκια.

Η Μακεδονία είναι ελληνική...


Εκσυγχρονισμός. Επανίδρυση.


Ελλάδα της Τασκένδης, Ελλάδα της Πλατείας Σκεντέρμπεη

Ελλάδα των Εξαρχείων και των Σαράντα Εκκλησιών

της ξενιτιάς, του Ντίσελντορφ και του Ντιτρόιτ

με κώδικες μικροαστικούς πορεύεται στο επέκεινα

ντυμένη για αιώνες εμπράγματα όνειρα...

 

Η ΜΟΝΑΞΙΑ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ

Η μοναξιά
δεν έχει το θλιμένο χρώμα στα μάτια
της συννεφένιας γκόμενας.
Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα
κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών
και στα παγωμένα μουσεία.
Δεν είναι κίτρινα κάδρα παλαιών «καλών» καιρών
και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς
μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.
Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια
βοϊδίσο βλέμα κοφτούς αναστεναγμούς
κι ασορτί εσώρουχα.
Η μοναξιά.
Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά
και μετριέται πιάτο-πιάτο
μαζί με τα κομμάτια τους
στον πάτο του φωταγωγού.
Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά
Μπουρνάζι – Αγ. Βαρβάρα – Κοκκινιά
Τούμπα – Σταυρούπολη – Καλαμαριά
Κάτω από όλους τους καιρούς
με ιδρωμένο κεφάλι.
Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας κατεβάζει μ’ αλυσίδες τα τζάμια
κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής
βάζει μπουρλότο στην ιδιοχτησία
είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές
ίδιο βήμα στο προαύλιο ποινικοί κι επαναστάτες
πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα
στα σκλαβοπάζαρα της γης – εδώ κοντά είναι η Κοτζιά
ξυπνήστε πρωί.
Ξυπνήστε να τη δείτε.
Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα
το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους
και τα τελευταία
ατελείωτα χιλιόμετρα ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ-ΚΕΝΤΡΟΝ
στα γατζωμένα κρέατα από τη Βουλγαρία.
Κι όταν σφίγγει το αίμα της και δεν κρατάει άλλο
που ξεπουλάν τη φάρα της
χορεύει στα τραπέζια ξυπόλυτη ζεμπέκικο
κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της
ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.
Η μοναξιά
η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω
είναι τσεκούρι στα χέρια μας
που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει γυρίζει.

 

Χιονόπτωση

Παρακολουθώντας το χιόνι να καλύπτει το έδαφος, να καλύπτει τον εαυτό του, να καλύπτει οτιδήποτε δεν είσαι εσύ,
βλέπεις ότι είναι η μετατόπιση προς τα κάτω του φωτός
πάνω στον ήχο του αέρα που τον παρασύρει
είναι η πτώση των στιγμών σε στιγμές,
η ταφή του ύπνου, η κάθοδος του χειμώνα, το αρνητικό της νύχτας.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Εις μνήμην

Δώσε μου έξι γραμμές γραμμένες από τον πιο τιμημένο από τους ανθρώπους,
και θα βρω μέσα σε αυτές έναν λόγο να τον κρεμάσω.
Richelie

Ποτέ δεν βρήκαμε τις τελευταίες γραμμές που αυτός έγραψε,
ή πού ο ίδιος βρισκόταν όταν τον βρήκαν.
Για την τιμή του oι άνθρωποι φαίνεται πως τίποτα δεν ξέρουν
Και μάλιστα πολλοί αμφισβητούν το ότι κάποτε υπήρξε .
Δεν πειράζει. Το γεγονός ότι πέθανε
είναι αρκετός λόγος για να πιστέψει κανείς πως υπήρχαν λόγοι.

( Mark Strand )

* Μετάφραση, Ασημίνα Ξηρογιάννη

 

Σώπα, μη μιλάς...

Σώπα, μη μιλάς , είναι ντροπή
κόψ’ τη φωνή σου
σώπασε επιτέλους
κι αν ο λόγος είναι αργυρός
η σιωπή ειναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί
έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα μου λέγανε: «Σώπα».

Στο σχολείο μού κρύψαν την αλήθεια τη μισή,
μου λέγανε: «εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!»

Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε:
«κοίτα μην πεις τίποτα, σσσσ… Σώπα!»

Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε.
Κι αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσί μου χρόνια.

Ο λόγος του μεγάλου
η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο,
«Τι σε νοιάζει εσένα;», μου λέγανε,
«Θα βρεις το μπελά σου, σώπα».

Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι
«Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα».

Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά ,
η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή, που της έλεγε «Σώπα».

Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε:
«Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα»
Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμίες ζηλευτές,
με τους γείτονες, μας ένωνε, όμως, το Σώπα.

Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.
Φτιάξαμε το σύλλογο του «Σώπα».
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μια πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα,
τα πάντα κι όλα πολύ.
Εύκολα, μόνο με το «Σώπα».
Μεγάλη τέχνη αυτό το «Σώπα».

Μάθε το στη γυναίκα σου, στο παιδί σου, στην πεθερά σου
κι όταν νιώσεις την ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και κάν’ την να σωπάσει.
Κόψ’ την σύρριζα.
Πέτα την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.

Δε θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.
Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από το βραχνά να μιλάς
χωρίς να μιλάς, να λες «έχετε δίκιο, είμαι σαν κι εσάς»
Αχ! Πόσο θά ‘θελα να μιλήσω ο κερατάς.

Και δε θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.

Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ’ την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια.
Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις. Κόψε τη γλώσσα σου.

Για να είμαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου,
γιατί νομίζω πως θά 'ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω
και θα ξεσπάσω και δε θα φοβηθώ και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο,
με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:

Mίλα!

Αζίζ Νεσίν
Μετάφραση: Γιάννης Ρίτσος