Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

ΒΡΟΧΟΣ

Τώρα ποὺ σ᾿ ἔχω διαγράψει ἀπ᾿ τὴν καρδιά μου,
ξαναγυρνᾷς ὅλο καὶ πιὸ πολὺ ἐπίμονα,
ὅλο καὶ πιὸ πολὺ τυραννικά.
Δὲν ἔχουν ἔλεος τὰ μάτια σου γιὰ μένα,
δὲν ἔχουν τρυφερότητα τὰ λόγια σου,
τὰ δάχτυλά σου ἔγιναν τώρα πιὸ σκληρά,
ἔγιναν πιὸ κατάλληλα γιὰ τὸ λαιμό μου.

Ντίνος Χριστιανόπουλος ( 1931-2020)

 

“Ενός λεπτού σιγή”

Ἐσεῖς ποὺ βρήκατε τὸν ἄνθρωπά σας
κι ἔχετε ἕνα χέρι νὰ σᾶς σφίγγει τρυφερά,
ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε τὴν πίκρα σας,
ἕνα κορμὶ νὰ ὑπερασπίζει τὴν ἔξαψή σας,
κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας,
ἔστω καὶ μία φορά;
Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή
γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους;

Ντίνος Χριστιανόπουλος ( 1931-2020)

 

Δυο χρόνια...



 






Δυο χρόνια τώρα

το φως μουδιάζει στ’απαλά σου χέρια

νομίζω αν υπήρξαν κάποτε ρυτίδες αλώβητης χαράς

έχουν χαθεί κι αυτές


δεν θέλω να σου γράφω στίχους πια

δεν σου χρωστώ ποιήματα

μια εξομολόγηση χρωστώ

και ο δολιοφθορέας πόνος

με ακυρώνει κάθε φορά που την αφήγησή μου

ξεκινώ

και με σωπαίνει…

όμως είναι να γίνει

μέσα μου έχει γεννηθεί

και τα φτερά της σαρκώνει η ετοιμότητα

να σε κοιτάζω θαρρετά

χωρίς να σε αναλώνω

και δίχως το γενναίο να υποκρίνομαι

να σε υποδέχομαι φιλόξενα

ως και γαλήνια…


Δυο χρόνια τώρα

ποιος να το έλεγε

πως το φως που κάποτε αγάπησες

θα μουδιάζει στο απαλό σου χέρι…
D.P.

 

 


Τι συνέβη με τα πρόσωπα;
Με τις ρυτίδες που γέμισαν τσιμέντο
Με τα βλέμματα που μοιάζουν
εκμαγεία φωτός
Με τα δάχτυλα που αξεχώριστα γίναν;

Τι έγινε με τα πρόσωπα όσων αγάπησα;

Εσύ
αν ήσουν εδώ
θα μπορούσες να μου απαντήσεις…

Θα έπρεπε όμως πρώτα
να σου αφαιρέσω αυτό το ακάνθινο στεφάνι
απ’το χαμόγελο
κι αυτό το πικρό μαντήλι
με την αγωνία της νύχτας
απ’το μέτωπο
και θα έπρεπε ακόμα να σε κρατήσω για ώρα
να ζεσταθείς
μέσα στην αγκαλιά μου
να νιώσεις τον κόσμο φιλόξενο
και πάλι

και θα είχες κάτι να μου πεις
για εκείνα τα πρόσωπα
τα πρόσωπα
όσων αγάπησα
που έγιναν κηλίδες στον τοίχο
που έγιναν πατημασιές στην άσφαλτο
που έγιναν πέτρες
και στέκουν ασάλευτες
και σιωπηλές
στο λόφο του Σίσυφου…D.P.

 

Wislawa Szymborska «Το μίσος»

Δείτε πόσο αποδοτικό είναι ακόμα,
πόσο διατηρείται σε φόρμα
το μίσος στον αιώνα μας.
Πόσο εύκολα υπερπηδά και τα πιο ψηλά εμπόδια.
Με τι ταχύτητα εφορμά, πόσο γρήγορα μας εντοπίζει.

Δεν είναι σαν τα άλλα αισθήματα.
Ταυτόχρονα μαζί το πιο γηραλέο
και το πιο νεαρό.
Από μόνο του γεννοβολάει αιτίες
που το ζωογονούν.
Όταν κοιμάται δεν πρόκειται ποτέ για
αιώνια ανάπαυση.
Κι η αϋπνία δεν εξαντλεί τη ρώμη του, τη θρέφει.

Κάποια θρησκεία ή μια άλλη
όποια και να ‘ναι το βρίσκει έτοιμο,
στην αφετηρία.
Μια γενέθλια πατρίδα ή μια άλλη
όποια και να ‘ναι το βοηθάει να βρει
ένα σημείο εκκίνησης.
Για κινητοποίηση αρκεί ακόμα και η δικαιοσύνη,
μέχρι ν’ αποκτήσει τη δική του ορμή.
Μίσος. Μίσος.
Με το πρόσωπό του στρεβλωμένο σε μια γκριμάτσα
ερωτικής έκστασης.

Αχ, αυτά τα άλλα αισθήματα,
χωρίς πάθος, φιλάσθενα.
Από πότε η αδελφότητα προσελκύει τα πλήθη;
Πότε η συμπόνια τερμάτισε πρώτη;
Πότε πραγματικά η αμφιβολία ξεσήκωσε τον όχλο;
Μόνο το μίσος κατέχει αυτό που παίρνει.
Προικισμένο, δραστήριο, δουλεύει σκληρά.
Χρειάζεται ν’ αναφέρουμε πόσα τραγούδια
έχει συνθέσει;
Όλες τις σελίδες που πρόσθεσε στα ιστορικά μας
βιβλία;
Πόσα ανθρώπινα χαλιά έστρωσε πάνω
σ’ αμέτρητες πλατείες και γήπεδα;

Ας μην έχουμε αυταπάτες.
Ξέρει τον τρόπο να δημιουργεί ομορφιά.
Με τις εξαίσιες λάμψεις πυρκαγιών
στους ουρανούς τα μεσάνυχτα.
Με τις μεγαλόπρεπες εκρήξεις απ’ τις βόμβες του
στα ρόδινα χαράματα.
Δεν γίνεται ν’ αρνηθεί κανείς το πάθος
που εμπνέει απ’ τα ερείπια
και κάποιο ανάρμοστο χιούμορ που ανακαλύπτουμε
στη ρωμαλέα στήλη που προεξέχει ανάμεσά τους.

Το μίσος είναι ένας μάστορας της αντίθεσης
ανάμεσα σε εκρήξεις και νεκρική σιγή,
κόκκινο αίμα και λευκό χιόνι.
Και πάνω απ’ όλα δεν κουράζεται ποτέ
απ’ το πρωταρχικό μοτίβο του – του άψογου δήμιου
που υψώνεται πάνω στο ρυπαρό θύμα του.
Είναι έτοιμο πάντοτε στις νέες προκλήσεις.

Αν χρειασθεί να περιμένει, θα περιμένει.
Λένε πως είναι τυφλό. Τυφλό;
Έχει το οξύτατο μάτι του ελεύθερου σκοπευτή
και ατενίζει ατρόμητα το μέλλον
όπως μόνο αυτό μπορεί.

 

 

Δεν υπάρχει μονάχα η συνωμοσία του σκότους… υπάρχει και η ‘εφεδρεία’ του φωτός… και αυτή δεν τη βιώνεις ‘αντιθετικά’ ή ‘αποφατικά’ ή αντίδρομα. Είναι μια ‘ησυχαστική’ ιδιότητα, θα έλεγα καλύτερα ποιότητα μιας βαθύτερης περιοχής μας… από κει ίσως να γεννιέται αυτό που προσπάθησε να περιγράψει ως ‘ανοίκειο’ κάποτε ο Φρόυντ μα στην κατοπτρική του υπόσταση… το φροϋδικό ανοίκειο είναι η ανάδυση μιας ενοχλητικής ‘οντότητας’ ψυχικού περιεχομένου, τούτο που αναφέρω εγώ είναι η έκχυση και διάχυση μιας ίσως κυτταρικής ‘φωτομορφής’…
Οι φωτομορφές είναι τα γλυκά, παιγνιώδη τέκνα του στοχασμού μας. Με την ιδιαιτερότητα ότι τα γεννά η ‘απαθής’, η πλήρως ατάραχη παρατήρηση. Είναι οι υπερασπιστές των κάστρων και οι πολεμιστές των βασιλείων του αγαθού εντός μας. Είναι τα υπέροχα και όμορφα παιδιά του πρωτογενούς υλικού, του ονειρικού υλικού του είναι μας.
Όταν αφηγείται κανείς, πέφτει σε ένα είδος διαλογισμού. Χάνεται, αφήνεται, παραδίνεται στο ταξίδι του λόγου, των εικόνων, των αναμνήσεων, της φαντασίας. Εκεί θα βρει συμμάχους τούτες τις φωτομορφές… εκεί θα βρει τους καλούς νάνους και τις χαρούμενες νεράιδες, τα σκανταλιάρικα ξωτικά και τα στοιχειακά της φύσης που δεν θα τον εμποδίσουν μα θα τον συνδράμουν στο έργο του. Κι όταν γράφει ή δημιουργεί σε οποιονδήποτε τομέα φαντάζομαι, το ίδιο γίνεται… το σκοτάδι αποσύρεται γιατί είναι η ώρα του φωτός…
Τα παιδιά το ξέρουν καλά όλο τούτο… όλοι μας το ζήσαμε μα ίσως το έχουμε ξεχάσει… τα νιώθαμε όλα αυτά τα ‘πλάσματα’, σχεδόν τα αγγίζαμε. Γιατί τα παιδιά είναι πλάσματα της καθαρής δράσης και όπου υπάρχει καθαρή δράση, το σκοτάδι δεν έχει χώρο να απλώσει ρίζες και να σκοτεινιάσει ουρανούς.
Μα δυστυχώς δεν μπορούμε να ‘αφηγούμαστε’ διαρκώς… δεν μπορούμε να είμαστε διαρκώς στις υψηλής και αμόλυντης ενέργειας περιοχές της δράσης. Είμαστε και ελλόγιμα, περίσκεπτα και νεφελώδη όντα. Έχουμε υπαρκτικά ερωτήματα άλυτα και γόρδιους δεσμούς ένα σωρό μπροστά και μέσα μας…
Όμως το ξέρουμε…
Κάθε φορά που ανοιγόμαστε λιγάκι, που επιτρέπουμε στον εαυτό μας το ταξίδεμα αυτό, οι φωτομορφές είναι εκεί… πάντα θα είναι… μας περιμένουν… μας απλώνουν το χέρι, μας χαμογελούν και μια γλυκιά θέρμη απλώνεται στο είναι μας…
Θυμόμαστε ότι είμαστε ζωντανοί…D.P.

 

Αγωνίζομαι να μαι τσούλα σ'ένα κόσμο όπου το σεξ είναι αμαρτία.
Αγωνίζομαι να μαι στρίγγλα σε μια κοινωνία που πιστεύει στο σιωπηλό μαρτύριο.
Αγωνίζομαι να μαι σφίγγα:μισή γυναικα, μισή λεαινα, οπλισμένη με θανατηφόρος γρίφους.
Έλα,λύσε τους γρίφους μου.
Αλλά σε προειδοποιώ: Ποτέ δε κάνω πίσω στη μάχη.
Και ακόμα χειρότερα,
ξελογιαζω ξεδιάντροπα.

Καντασάμι

 

Όχι
Δεν είναι το «art pour l’ art» η ανωτέρα εκδήλωσις των ποιητών και των ανθρώπων
Ούτε ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός που είναι απλώς πολιτική
Ούτε η τέρψις τάξεων προνομιούχων
Δεν είναι αυτά ο προορισμός των ποιητών
Γιατί δεν είναι δυνατόν
Με την αφηρημένη μόνον ομορφιά ή με την συμβατικώς παραστατική ή με το «όπερ έδει δείξαι» μόνον ή το «γαρ»
Να αντικατασταθούν ή να πνιγούν των ενορμήσεων οι ώσεις
Αφού ο λόγος δεν είναι λογική
Αφού το κάλλος δεν είναι αισθητική
Και το καλόν δεν είναι ηθική
Αφού «un coup de dés jamais n’ abolira le hasard»
Αφού έν σπερματόζωον μονάχα αρκεί να γονιμοποιηθεί το ωάριον της γυναικός ή ο λόγος
Αφού μόνον ο έρωτας τον θάνατον νικά
Θα ’ναι η ποίησις σπερματική
Απόλυτα ερωτική ή δεν θα υπάρχει.

Ανδρέας Εμπειρίκος

 

 

Δμωή ιαχή

Το σώμα
ταρακουνήθηκε απ’την ερμαφρόδιτη σκέψη
του Ενός

ζεσταινόταν το θηλάζον έμβρυο
στο χώμα
κι εκεί
στερημένος από τον αγαπημένο μου
μέλανα ήλιο

σε σχημάτισα
σε υλοποίησα
σε λάτρεψα

ως την πιο απόμακρη ώρα
που στις ιαχές του ονείρου
μοιάζει άυλη
αλλά δεν είναι

ως την ιαχή
μέσα απ’την ειρκτή μου
που φιλοξενεί εμάς
κι έναν ακόμα

που σταγόνα σταγόνα
μας αφομοιώνει

εκείνος
αυξάνει

εμείς

ηδονικά
τε-λειώνουμε…
D.P.

 

 



Απρόσαπτη πόλη

Ωραία η πόλη
η απρόσαπτη πόλη
έχει βγάλει πλοκάμια
και πνίγει τους ανθρώπους
τους ζεσταίνει πρώτα
μέσα στο πύο της νύχτας
κι έπειτα
με άφατη στοργή
τους μαραζώνει
και τους πνίγει...

Χαμογελάει η ανείδεη πόλη
χωρίζει τους εκλεκτούς
απ'τους γονείς τους
θρέφει τις νεκροκόμες θυγατέρες
με όνειρα
κλείνει στο ρυπαρό της πέπλο
όσα δεν αρμόζουν στο λυγμό της

Αργοπεθαίνουν όλοι
ευτυχισμένοι

δηλητηριασμένοι
όχι από θάνατο
αλλά από ζωή

από την πρώτη ώρα
που το λαιμητόμο τραύμα
τους σημαδεύει στο υπογάστριο
από την πρώτη στιγμή
που το ακόντιο του Δολιοφθορέα
τους διαπερνά κατάστηθα

από την πρώτα ανάσα
στο τοξικό της αίμα

αργοπεθαίνουν

μολυσμένοι όχι από θάνατο

αλλά από ζωή...D.P.

 

 

Σκιάχτρο
Το βλέμμα σου
Αναζητώντας έναν διαλύτη σκότους
Ακρωτηρίασε όλους τους ουρανούς
Κι έχει ξεχυθεί
Σαν άτακτο παιδί
Στις εξοχές της Άβαλον
Αναρωτιέσαι ακόμη ( 
Άξιζε όλη αυτή τη σπατάλη ανθρώπων
Η Δημιουργία;
Το σώμα σου
Είδες σταυρωμένο σκιάχτρο
Να επιτηρεί την κληρονομιά του Πατρός
Κι αρνιέσαι ακόμα την συμβασιλεία
Γιατί τάχα γεύτηκες το νόστιμο καρπό
Και δεν ξέρεις
Ότι η σοδειά ήταν μολυσμένη
Και αργοπεθαίνεις…
Κι όμως
Στερεωμένος στο ευρύστερνο παθείν
Που δεσμεύτηκες να υπηρετήσεις
Κολακευμένος
Ανοίγεις το στόμα σου
Με τα σαπισμένα δόντια
Και χαμογελάς
(κι έτσι) απαντάς
Σε όλα σου τα ερωτήματα
Κάθε πρωί
Λουσμένος από την αυθάδεια
Του ακριβού σου σπέρματος…D.P.

 

 



Χώνεται ο σταυρός βαθιά στο χώμα
η γη αντιδρά
ριγά
αναρωτιέται
πώς Εκείνος που δεν γνωρίζει από διαστάσεις
ειρκτές και ορισμούς
θα επιτρέψει στο αίμα Του
να την ραντίσει
και οι στοχασμοί της
γίνονται βροχή
και ορίζοντες υδροφόροι
θυμωμένοι
σπασμοί και ωδίνες
και το ανεπίτρεπτο αρνείται να δεχθεί
το αίμα του Ανθρώπου
δεν μπορεί να υποδεχθεί
και το αποβάλει
κι εκείνο γίνεται ιαχή
και χρόνος
και μαρμαρυγή
και βλέμμα
και αλλάζει
το πρόσωπο του κόσμου…D.P.