Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

Απ' τες εννιά (1918)

Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα
απ᾿ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
και κάθησα εδώ. Καθόμουν χωρίς να διαβάζω,
και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω
κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό.

Το είδωλον τού νέου σώματός μου,
απ᾿ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
ήλθε και με ηύρε και με θύμησε
κλειστές κάμαρες αρωματισμένες,
και περασμένην ηδονή - τι τολμηρή ηδονή!
Κ᾿ επίσης μ᾿ έφερε στα μάτια εμπρός,
δρόμους που τώρα έγιναν αγνώριστοι,
κέντρα γεμάτα κίνησι που τέλεψαν,
και θέατρα και καφενεία που ήσαν μια φορά.

Το είδωλον τού νέου σώματός μου
ήλθε και μ᾿ έφερε και τα λυπητερά·
πένθη τής οικογένειας, χωρισμοί,
αισθήματα δικών μου, αισθήματα
των πεθαμένων τόσο λίγο εκτιμηθέντα.

Δώδεκα και μισή. Πως πέρασεν η ώρα.
Δώδεκα και μισή. Πως πέρασαν τα χρόνια.

Κ. Καβάφης

 

 

Το πατρώνυμο του Αυγούστου

Σε εποχές ήσυχες
εσύ ανήσυχος

ραντισμένος από έναν αλήτη ήλιο
αυγουστιάτικο
να υποδέχεσαι τις ώρες
με τη μεγαλοπρέπεια του θανάτου
και τις στιγμές
με την αγιοσύνη της ζωής

σε εποχές ύποπτες
εσύ ανύποπτος

φυλακισμένος στο σώμα
ονειρεύεσαι
τη χώρα εκείνη της άχρονης σιωπής
τη μέρα εκείνη της ραστώνης
στον καθημέριο Αρμαγεδδώνα

το πρώτο βλέμμα
το ύστατο χαμόγελο

σε εποχές φλύαρες
εσύ σιγηλός

φέρνεις στα χέρια φρούτα
και καλοκαίρια στα χείλη
και έχεις αθανατίσει τον αέρα που αναπνέεις
και δεν λυγίζεις
στη σκέψη της αιφνίδιας αρπαγής…

σε εποχές φόβου


άφοβος εσύ… D.P.

 

 


Οι θεοί κοιμήθηκαν
στη μεγάλη θάλασσα
κι εμείς δεν χάσαμε την καρδιά μας

λιμοκτονούμε

λίγη τρυφερότητα είναι αρκετή
έστω και με άδειο βλέμμα
έστω και χωρίς χέρια
έστω και με κλειστό το στόμα
τρυφερότητα θα πει

να τρέφεις την έχιδνα και την οχιά
που κάποτε θα σε σκοτώσει

οι θεοί αποσύρθηκαν
χάθηκαν στις σπηλιές και στα ηφαίστεια
κρύφτηκαν στα βιβλία
και στις αφηγήσεις
κι εμείς δεν κλείσαμε τα παράθυρα
δεν σφαλίσαμε τις πόρτες
δεν αρνηθήκαμε το αύριο

εδώ είμαστε

στην αγκαλιά του τρόμου
και κοιμόμαστε και ξυπνάμε
και παλεύουμε
κερδίζοντας χάνουμε
όλο το χρόνο κι όλη τη λύπη

και τα βράδια νανουρίζουμε αυτούς
που μια μέρα θα μας αφανίσουν

για να μην είμαστε μόνοι.D.P.

 

 


Εκτόπλασμα

φεύγοντας
ξέχασες τα χέρια σου
και νέκρωσε το άγγιγμά τους

ως και στα πράγματα
ως και στο χρόνο

αναζητώντας λίγο αίμα
απ’τ’ακροδάχτυλά σου
ένιωσα μονάχα το δικό μου
να ρέει καυτό
σαν εκτόπλασμα
στ’αποτυπώματά σου

φεύγοντας
ξέχασες το βλέμμα σου

κι ό,τι αγγίζω πια
ή με αγγίζει

είναι φωνές και ήχοι
σαν ίχνη αρνητικής εκτύπωσης
φτωχά ομοιώματα
απ’όσα είδες στη ζωή σου…D.P.

 

 



Αφιλόξενος ουρανός


Ο ουρανός
είχε σπάσει
σε χιλιάδες μικροσκοπικά κομμάτια

έβρεχε τον εαυτό του
αδιάκοπα
μέρες τώρα
μήνες τώρα
στον καινούργιο κόσμο
των ανθρώπων

σε βρήκα
κρυμμένη κάτω απ'τα χαλάσματα
της παγωμένης καρδιάς σου
το κορμί σου χαραγμένο
από γραμμές εκδίκησης
τα μαλλιά σου
κρατούσαν τη σκόνη του χτες
όμως στα μάτια σου
ανάσαινε ένας λυγμός αθανασίας

με υποδέχτηκαν
με την λαμπρότητα του αιώνιου...

ο ήλιος
κατανάλωνε αργά
το φως του
και πέθαινε

όποια ζωή
πάσχιζε να υπάρξει
στο ημίφως του θνήσκοντος άστρου
αγωνιζόταν
σε μια ύστατη διαπνοή
να μεταβολίσει
την ήττα
σε χρόνο

με βρήκες
να ρουφάω μορφάζοντας
λίγες σταγόνες πόνου

με κοίταξες ολόισια στα μάτια

είπες
δεν έχω πια την πολυτέλεια
του άλλου βλέμματος
ένα απόλυτο δώρο
μου δίνεις
το χέρι μου κρατώντας...

αγκαλιαστήκαμε
σα να μην είχε σημασία πια
ούτε η Ειμαρμένη
ούτε το μολυσμένο πύο
της ανάγκης

χαμογελάσαμε

και περπατούμε μαζί
από τότε
κάτω απ'τον μοναχικά δικό μας

αφιλόξενο ουρανό...D.P.

 

 




Εξετάζω την αφαίρεση… εξετάζω και μετρώ… ζυγίζω… τη σάρκα που αναλώθηκε για τη μετάβαση στο πνεύμα… το αίμα που χύθηκε για τη μετάβαση στο εργαστήριο… τη μοναξιά που απλώθηκε για να καλύψει το ψεύδος…
Δεν πρέπει να συμβιβάζεσαι με κάποια δάνεια μοναξιά… τη μοναξιά σου πρέπει να την κερδίζεις… μονάχα τότε δεν σε τρομάζει, μονάχα τότε κι αν σε τρομάζει δεν σε σκοτώνει…
Κάθε απόδραση από το λαμπορατόριο σημαίνει ότι δανείζεσαι τη μοναξιά άλλων… και τελικά, του Θεού που γεννήθηκε στο χειρουργικό τραπέζι…
Εξετάζω την ψυχόπτυση… πάνω στο μεγάλο στρώμα κείται ένα παραμορφωμένο είδωλο… δεν είμαι εγώ, δεν είναι κανείς… δεν μου θυμίζει τίποτε, δεν μοιάζει με κανέναν… έχει περάσει ο τόπος από πάνω του, η ιστορία, ο χρόνος, το μέλλον… αυτό που γεννιέται από το αύριο δεν είναι το μέλλον, είναι ένα στοιχειωμένο παρελθόν… ο Θεός αυτός δεν είναι προικισμένος με αρετές… είναι ένα μοναχικό νύχτιο ον, σαν κι εμένα…
Δεν πρέπει να προσδοκάς το αύριο… το χθες να προσδοκάς… ό,τι δεν βίωσες, ό,τι αρνήθηκες, ό,τι έσφαξες στο θυσιαστήριο… τα θύματα εκδικούνται, το αίμα τους είναι στο βλέμμα σου… το χθες είναι το αύριο… κοιτάζεις στην αντίθετη κατεύθυνση…
Εξετάζω την τομή… ο Θεός αυτός γεννήθηκε νεκρός… κι έτσι πρόκειται να ζήσει… θα ζει νεκρός και θα ομορφαίνει κάθε μέρα… δεν θα γερνά, θα γίνεται νεότερος κάθε στιγμή… από τη νεκρότητα στη ζωή… κι όταν θα σβήσει το αποτύπωμά του από το εργαστήρι μου θα με πάρει μαζί του… θα γίνουμε ιαχή και ανάμνηση φωτός… θα γίνουμε ορατοί ξανά… θα γίνουμε θνητοί και θα φωλιάσουμε και οι δυο στη ρωγμή του επόμενου αδελφού μας… μέσα στην ψυχή μου υπάρχει το εκεί που θα μας φιλοξενήσει… απομένει απλά να ψιθυρίσω στο Θεό μου πως δεν τον αγαπώ, δεν τον μισώ, δεν τον λατρεύω, δεν τον αποποιούμαι… αρκεί να του ψιθυρίσω το όνομά του… κι έπειτα το τίποτα…
Γύρισε πλευρό, αναπαύσου… μην κοιμάσαι όμως… έρχονται οι μέρες που θα θέλεις να αφυπνιστείς και δεν θα μπορείς… έρχονται οι ασέληνες νύχτες… έρχονται οι θάλασσες που δεν διαπλέονται… έρχονται τα ποτάμια που δεν διαπεραιώνονται… έρχονται οι εαυτοί σου που δεν πρόλαβες να φονεύσεις…

Έρχεται το φως που δεν πρόλαβες να κάνεις σκοτάδι…
D.P.

 

 







Ένας παρατημένος κόσμος

μεθοκοπάει στη γύμνια του

μπροστά από οθόνες που χαμογελούν

σαρκαστικά

σαν μονομάχοι σε αρένες

που δεν έχουν πια αντιπάλους

και στα μεγάλα βάθη του είναι

άηχος πόλεμος

σιωπή και θάνατος


ακόμα δεν βιώθηκε

όλη η απουσία

κι όλο το σάπιο

δεν χωνεύτηκε

όλο το σκότος

δεν μεταβολίστηκε σε χρόνο

όχι ακόμα…


Ένας παραιτημένος κόσμος

γλεντοκοπάει τη φτήνια του

σε ανταμώματα του σπέρματος

και κάποτε

του χυδαίου πνεύματος

και στα έγκατα

η λαχτάρα για το αείποτε

κάθε πηγή νοήματος υψηλού

και το Ωραίο

φωλιάζουν ανυπεράσπιστα

αβοήθητα

και αχνίζουν το αιώνιο


Ένας ηττημένος κόσμος


και η αυγή

του νέου ανθρώπου



αργεί ακόμα…D.P.

 

 



Έγιναν πολλά, δεν καταλάβαμε σχεδόν τίποτε… δεν πειράζει… σημασία έχει να προχωράς μπροστά… όταν κοιτάζεις πίσω τι βλέπεις; Τον ρημαγμένο, αιμόφυρτο εαυτό σου… τον εσταυρωμένο… κανείς δεν το θέλει αυτό… βλέπεις ναυάγια, βλέπεις χρεώσεις, τραύματα, μισές δουλειές… και βλέπεις και τον μικρό, ασήμαντο εαυτό σου… γιατί να το υφίστασαι αυτό; Να κοιτάς μπροστά, βολεύει, εξυπηρετεί, λειτουργεί… δεν θεραπεύει τίποτε, δεν εργάζεται σε βάθος τίποτε, δεν αλλάζει, δεν μετουσιώνει τίποτε, όμως επαληθεύει ότι είσαι… ότι υπάρχεις ακόμα… κι αυτό από μόνο του δεν είναι μια μικρή νίκη μέσα στη μεγάλη ήττα;… όχι, μην δοξολογείς το μάταιο γιατί μπροστά του δεν υπάρχει καμιά μικρή ή μεγάλη νίκη, μονάχα ήττες υπάρχουν… όμως κοιτάς μπροστά, περνά η μέρα, βγαίνει η νύχτα έστω και με δύσπνοια, σηκώνεις τον εαυτό σου κάθε πρωί… άλλο ένα πρωί… εσύ τα κατάφερες… χιλιάδες άλλοι όχι… μην το περιφρονείς, μην το χλευάζεις… δεν είναι αυτονόητο… σηκώνεις τον εαυτό σου, αυτό τέλος πάντων που λέμε ‘εαυτό’ και προχωράς… πού; Δεν έχει σημασία… γιατί; Κανείς δεν ξέρει, μην περιμένεις να σου πει… ως πότε; Ως εκείνη την ημέρα… πότε θα είναι αυτή; Μην ρωτάς… πάψε να ρωτάς και προχώρα…

Εγώ, ο μικρός σου φίλος, ο χωνιασμένος μέσα στις σκιές του είναι σου από τότε που ξεκίνησε να υπάρχει ο κόσμος, σου λέω, αυτό έχει σημασία… ας το πεις όπως θέλεις, συμβιβασμό, ελιγμό επιβίωσης, μικρή νίκη μέσα στη μεγάλη ήττα… πες το λοιπόν κι έτσι… αυτό έχει σημασία… αυτό έχεις… το τώρα. Το χθες δεν τολμάει να απλώσει το ποδάρι του γιατί ξέρει ότι θα το ρουφήξει το Στόμα… το Στόμα του Τώρα… Το αύριο έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει…

…μόνο αυτό έχεις σου λέω… το τώρα…

Και το τώρα τα γεννά όλα…

και τα καταπίνει όλα…D.P.

 

 




να μην
φοβάσαι το βρυαρό του αίματος
που πλένει όλες τις νύχτες
τις άδειες από έρωτα

να ικανωθείς
να δεις
και να γευτείς
αντίθετα
απ’όσα σου λέει ο εχθρός
που οικέτης έγινε
στο στήθος

να μην
ξιπάζεσαι
και το πρωί αρχίζεις τις σκέψεις
με ένα ‘εγώ’
κι όταν οργασμικά οι νύχτες
σε πνίγουν
από τρόμο
ψελλίζεις
‘οι άλλοι’

να μην
στερεώνεις τίποτα στον ουρανό
θα πέσει
θα συντριφτεί στο έωλο
του αρχαίου σου είναι
και ο πόνος
δεν θα είναι στους βολβούς
στα μάτια
στην όραση

ο πόνος
θα είναι η αιώνια τύφλωση
κι αυτό αρνήσου το
όσο ακόμα βλέπεις!D.P.

 

 


πως γίνεται;
αφού το ξέρεις...
δεν μπορείς να επενδύεις σ'αυτό που λες
'ο μεγάλος λυγμός του ανθρώπου'

το ξέρεις...

μονάχα ο αιφνιδιασμός σε πηγαίνει κάπου
οι άνθρωποι φοβούνται το απρόβλεπτο
όταν έρχεται το καινούργιο
ο άνθρωπος λείπει
αν τύχει όμως να είναι παρών
υπάρχουν δυο λύσεις
-να το συκοφαντήσει
-να το αγνοήσει
ίσως να υπάρχει και μια τρίτη
αν οι δυο πρώτες αποτύχουν
-να παρουσιάσει το καινούργιο ως μεταλλαγμένο παλιό...
κι έτσι ξεμπερδεύει...
ο μηχανισμός είναι απλός
αλλά όταν νιώθεις
τίποτε δεν είναι απλό
όταν νιώθεις ό,τι γίνεται
όταν έχεις το φορτίο της κάθε πράξης σου

τίποτε δεν είναι ασήμαντο...
πως γίνεται;
γιατί εμπιστεύεσαι αυτό που έχει για ενδιαίτημα
τα λιμνάζοντα νερά του γνωστού;
μονάχα το καινούργιο σε εξελίσσει
μονάχα το μεγάλο σοκ σε διδάσκει
και το να μαθαίνεις
είναι κάτι που ίσως τελικά

δεν μαθαίνεται...D.P.

 

 




Το απέραντο χυμούσε μέσα μου
Γινόταν ένα με τη σάρκα μου
Ένα με το αίμα μου
Το στερέωμα με τρυγούσε
Και δεν το αρνιόμουν
Δεν το φοβόμουν
ήθελα να γίνω αόρατος
και μαζί ορατός…
Το αδιανόητο με κατοικούσε
Γινόμουν ξενιστής του
Γινόμουν δέσμιος
Και φύλακάς του
Έπρεπε να μάθω
Να μάθω να ψελλίζω απ’την αρχή
Ως και τ’όνομά μου
Στη δική Του αρχαία γλώσσα
Έπρεπε να μάθω
Ν’ακούω την ύπαρξή μου
Μέσα απ’τη δική Του μουσική…
Το Υπέροχο με άλωνε
Ένα προς ένα όλα τα κύτταρά μου
Του παραδίνονταν
Γινόμουν η εταίρα του
Η πόρνη του
Με εκφύλιζε
Με εξαγόραζε
Και ήταν το μόνο που είχα τόσο πολύ ποθήσει
Από την αυγή της ζωής μου
Το Κοσμικό Διανόημα
Το Δέντρο
Ο Όφις και ο Κήπος
Η δίχως αρχή Αρχή Όλων
Με διαπερνούσε
Με έναν ασύλληπτο ρυθμό
Απλωνόταν μέσα μου
Δήωνε τις αντιστάσεις μου
Φυλάκιζε τις ενοχές μου
Με απελευθέρωνε…
Ξέρω πως πια θα είμαι σιωπηλός
Αδελφέ μου
Αρχίζει εκείνο που δεν έχει όνομα
Να με βαφτίζει στο Ιχώρ του
Ανασαίνω το πρώτο Φως
Κι έχω τη γεύση όλων των ανήλικων ωκεανών
Της Δημιουργίας
Στα χείλη μου…
Αν θελήσω να πιω θα πεθάνω
Αν θελήσω να εισπνεύσω αναλώνομαι
Αν τολμήσω να εκπνεύσω…
Θα γεννηθώ ξανά
και δεν θα σε γνωρίζω...D.P.

 

 


Στην κόψη του ξυραφιού…
Η φωνή μέσα μου σαν αντήχηση… σαν μυστικός ψαλμός…

Στην κόψη του ξυραφιού… έτσι να ζεις…

Το τέλος… ποιο τέλος;
Η αρχή… ποια απ’όλες;
Φροντίδα και μέριμνες… οι εποχές… η μια μετά την άλλη…
Ένας κατεστραμμένος πίνακας κάποιου ζωγράφου που πέθανε άγνωστος…
Χειροποίητο…
Ένα μισοσβησμένο ποίημα… δεν βγάζεις νόημα… λέξεις που χύθηκαν ανάκατες πάνω στο λαδωμένο χαρτί…
Η μοναξιά… αυτή σε σβήνει… σε ακυρώνει… σε κάνει άηχο… νιώθεις, έτσι λες… πως νιώθεις… όμως για σκέψου ένα πρωινό που θα φορέσεις τα ρούχα σου και δεν θα νιώθεις… φαντάσου…

Στην κόψη του ξυραφιού…
Η φωνή επιμένει… σαν ανάσα ετοιμοθάνατου… ρόγχος… αγωνία για ύπαρξη… αγωνία για οτιδήποτε… ακόμα και για το πέταγμα ενός πουλιού… Η φωνή ανασαίνει…

Στην κόψη του ξυραφιού… έτσι να αγαπάς…

Στο κάτω κάτω δεν ήξερες… πώς μπορούσες να ξέρεις; Τι είναι τα χέρια σου; Τι θα κρατήσουν; Τι είναι τα μάτια σου; Τι θα δουν; Πώς μπορούσες να ξέρεις; Τι είναι οι φλέβες σου; Ποιο αίμα τρέχει μέσα σου; Δεν θα μπορούσες να ξέρεις…
Ξεκίνησες κάποτε τις ανακρίσεις… ρωτάς το σώμα σου και δεν πονάει… ρωτάς το φόβο σου και δεν ουρλιάζεις… ρωτάς τις νύχτες και δεν ξημερώνουν…
Κανείς δεν ξέρει…

Στην κόψη του ξυραφιού…
Κλείνω τα μάτια μου… όχι για να σε κρατήσω μέσα μου… για να μην με απειλείς άλλο πια… κουράστηκα να σε κοιτάζω όπου γυρνώ… Ναι… σε ακούω άλλα δεν αντέχω άλλο να σε βλέπω
Στην κόψη του ξυραφιού… έτσι να πεθαίνεις…

Μην αγοράζεις άλλο χρόνο… δεν χρειάζεται… δεν πρέπει…
Μην αγοράζεις άλλα ψέματα...
Ήξερες!

Και βέβαια ήξερες…