Ποίηση της παρακμής. Η μοντερνιστική τομή.

 




Ημέρα γενέθλια, σιωπηλή
μάρτυρας τεμαχισμών
στο διηνεκές
μάρτυρας κράματος ονείρων
και όψεων ερέβους
μάρτυρας τάφρων πρωινών
και νύχτιων λάμψεων
οδύνης
μόνο

γεννιέμαι ξανά
όμως αλλιώς
κάτω από έναν αστέρα φίλιο
μελαγχολικό
σαν αίνιγμα

εκτός απ’το δρεπάνι που συλλογίζομαι
εσύ
εκτός από τον Αύγουστο που πάντα
σκοτεινός θα είναι
εκτός από το ωραίο σου βλέμμα
που γενναιόδωρα ζεσταίνει

ό,τι ο Νόμος αφαιρεί
ώρα την ώρα

ως τη Μεγάλη που έρχεται
Σιγή…D.P.

 

 






Ο δολιοφθορέας




Ο δολιοφθορέας

ήξερε το δρόμο

φοβόταν τις σκιές

την αίσθηση κέρδιζε

βήμα το βήμα

καθώς κρατούσε το χθες

στ’ απλωμένα του χέρια

[ανασαίνει βαριά

λαβωμένος

από ματωμένα σ’ αγαπώ]





Ο δολιοφθορέας

έκαψε τις απαιτήσεις του

ζωντάνεψε ένα μύθο ξεχασμένο

ζητιάνος έγινε

στο κόσμο των λεπρών

και αγνόησε από τα περιττά

ως και τη δύναμή του

[στην αλλαγή

θα υπάρχει ακεραιότητα

σαν κρύσταλλος αρχαίος καθαρή

σαν ελιξίριο δαιμόνων ισχυρή

αλλά καταραμένη]





Ο δολιοφθορέας

περπάτησε στο μνήμα του πατέρα του

χωρίς αιδώ

ζωγράφισε στο μάρμαρο

έναν γύπα που αιμορραγεί

από το βέλος ενός πολεμιστή φωτός

και οσμές θανάτου γεύτηκε

σαν μυρωδιά ζωής

[πεσμένος καταγής θρηνεί

ένα είδωλο που έγινε θεός θυσιασμένος]





Ο δολιοφθορέας

αρνήθηκε την ύπαρξή του

αναζητούσε τον εαυτό του

στις αναμνήσεις

στα όνειρα

στη θάλασσα των προσευχών του

σε όσα ματαιώθηκαν

και όσα ματαίωσε

[στέκεται μπρος στον εαυτό του

δεν του είναι γνωστό το είδωλό του

στο πρόσωπο που βλέπει

αναγνωρίζει

ένα φοβισμένο θάνατο

του απλώνει το χέρι στοργικά

και στου καθρέφτη το χαμόγελο

ευτυχισμένος εγκαταλείπεται]





Ο δολιοφθορέας

ένα μικρό παιδί

αγαπημένο

όμορφο

στεφανωμένο

από ήλιους άλικους

γυρνά αέναα

στον ίδιο πάντα κύκλο

είναι ο χρόνος που εκπυρώθηκε

κι έγινε περιδέραιο της Νύχτας

[ένας Ορφέας θλιμμένος

μια Ευρυδίκη αστόλιστη

ένας Χριστός ορφανεμένος

κι ένδοξος

και μια μοναξιά

σαν αιώνας

και σαν δάκρυ

στο πρόσωπο του κόσμου…]
D.P.

 

Ανατολή και Δύση...

Ανατολή και Δύση...
Δύση και Ανατολή...
Γέννηση και Θάνατος...
Αναγέννηση...
το πέρασμα από το φωτεινό στο αθέατο
από το οικείο στο ξένο
από το γνωστό στο άγνωστο...
μια μετάβαση
ένας αέναος κύκλος...
και επιστροφή
ενσάρκωση
ενοίκηση...
 D.P.

 

 



Πλάνες

Η ματιά μου φτάνει
ως εκεί που πεθαίνει
το χειμέριο κύμα
κι αν εκθέσω ακόμα λίγο
το υποδόριο παρελθόν μου
στον ανεμογδάρτη φθόνο
εωθινός μύθος
και αφανίζεται
μεσημβρινή φιγούρα από ομίχλη
και διαλύεται
εσπερινός πουνέντης
μεταμορφώνει τα χαλάσματα
σε ποιητική εικόνα
νυχτερινός πυρετός
και ραγδαία εξαπλώνεται…
…μέσα από τις φλέβες
που μου χάρισες…
τι απέγιναν τα μάτια σου;
ρωγμές γέννησαν
και χάη ολόκληρα
απορρόφησες…
Τι απέγιναν τα μάτια σου;
Χυμένα σωθικά
στο εγωικό μωσαϊκό μου
οι πλάνες μου
και τούτες
έχουν μάτια πια
και ντρέπονται να με κοιτάζουν…D.P.

 

Εχουμε πολύ ταξιδέψει
το σώμα σου κι εγώ
έχουμε φανταστεί
όσα ένα σώμα κι ένα εγώ
μπορούν να φανταστούν.
Το σώμα μου κι εγώ
έχουμε ονειρευτεί
το σώμα σου σε στάσεις
που ποτέ σου δε φαντάστηκες.
Δεν έχεις θέση τώρα
τι ζητάς
ανάμεσα σ' εμένα
και το σώμα σου.

Γιάννης Βαρβέρης

 

Μανδύες

 


Είμαστε
χορευτές από φωτιά
σ'ένα χιονισμένο σεντόνι
σαλεύουμε
αέναα απροσανατόλιστοι
ερωτικά και λάγνα
λατρεύοντας το θάνατό μας
Είμαστε
ροές φωτός
πλεξούδες χρόνου
αιχμάλωτοι ενός ανδρείου στρατού
από φαντάσματα ριψάσπιδων Ηρώων
και νεκροστόλιστες ιέρειες της Δόξας
Είμαστε
ποτάμια και χείμαρροι αιωνιότητας
που χύνονται στις θάλασσες
θνητών προσδοκιών
βλέμματα ερωτευμένων θεών
και ρυτίδες από σκόνη και θειάφι του Ηφαίστου...
Είμαστε
κουρασμένοι πολεμιστές
από αναρίθμητες μάχες
νανουριζόμαστε από σπαραγμούς αρρώστων
στο χνώτο μας κουρνιάζει ο θάνατος
Είμαστε
φρενιασμένα όνειρα στην καταιγίδα
περάσαμε από τις Πύλες της Γέννησης
και απλωνόμαστε ράθυμα
στον ανοιξιάτικο κάμπο του σύμπαντος
. . .
Είμαστε
ολομέταξοι χιτώνες
που βάφτηκαν στο αίμα αθώων
η ιστορία μάς ατενίζει θριαμβικά
υποκλίνονται οι αιώνες μπροστά μας
ο φόβος που μας τρώει τα σωθικά
έγινε το παιδί που κρατάμε απ'το χέρι
Είμαστε
πληγωμένοι εραστές που αρνήθηκαν
ένα γενναίο όχι
για να ζουν δυστυχισμένοι
σ'ένα κίβδηλο ναι...
. . .
Τα ένοχα θύματα είμαστε
που έμαθαν αθώα να γελούν
μα είμαστε και οι δήμιοι
που θα μας μακελέψουν
D.P.

 

Ὅ,τι ὀνειρεύτηκα τόσα καὶ τόσα βράδια,
ὅ,τι πεθύμησα μὲ τόση ἀλλοφροσύνη,
ὅ,τι σχεδίασα μὲ τόσο πυρετό,
μόλις σὲ δῶ, γλυκιά μου ἐξουθένωση,
στὰ μάτια καὶ τὰ χείλη τὸ ἀναστέλλω,
γιὰ μία στιγμὴ πιὸ ἀπελπισμένη τὸ ἀναβάλλω,
γιατί μονάχα ὅταν τὰ χέρια μου σὲ χάνουν,
ἡ πονεμένη φαντασία μου σὲ κερδίζει.

Ντίνου Χριστιανόπουλου, Ἀναστολή

 

 






Μεγάλο ετούτο το φθινόπωρο

μαυρόχολο

απλώνει σύννεφα ριπές

παντού

μεταμορφώνει

το ενιαίο σε πολλαπλό

και το ισχνό σε κραταιό

και το αξιώνει

ολόκληρο στο ανάστημα

της ψυχής του ανθρώπου



δεν έχει μάτια τούτο το φθινόπωρο

δεν έχει βλέμμα

ώστε αν θες να δεις

μέσα σου

τι έχει γεννηθεί

και τι έχει πεθάνει

να μην μπορείς να δανειστείς

απ’το στερέωμα

παρά μονάχα

σταχτιά φωνήεντα

μια χούφτα σύμφωνα



θα περιμένω…D.P.

 

ΕΔΕΜ


Με έναν παράδοξο αλλά αμετάκλητο τρόπο, έχουμε ηττηθεί.
Και η ήττα καλπάζει σαν καρκίνος μέσα στο αίμα μας…
Δεν έχουμε πέσει, δεν έχουμε συντριφτεί,
τα κόκαλα της φρόνησης ακόμη στέκουν κι όμως,
έχουμε ηττηθεί.
Και δεν το βλέπει ακόμη κανείς μας…



Το τοπίο ολόγυρα, είναι ένας πανέμορφος, ολάνθιστος κήπος, μια μυθική Εδέμ.
Όλα είναι όμορφα εδώ, όλα δείχνουν όμορφα, όλα μυρίζουν όμορφα.
Μπορεί να είναι ψεύτικα, όμως μοιάζουν αληθινά.
Και τα χρώματα…
Το κόκκινο είναι ένα υπέροχο κόκκινο, απίστευτα ζωηρό, απίστευτα ζωντανό.
Το κίτρινο, σε αγγίζει τόσο λάγνα, σε χαϊδεύει, σε εμπαίζει σχεδόν με την… αληθινότητά του.
Το μπλε… δεν έχει δει κανείς τέτοιο μπλε κι ούτε πρόκειται να δει ποτέ…
Κι όμως, στο βαθύτερο στρώμα του ασυνειδήτου όλων, τούτο το κόκκινο, το κίτρινο, το μπλε, το μενεξεδί, το πράσινο, όλα υπάρχουν, ζωντανά, ακέραια και ακλόνητα, όλα αυτά τα χρώματα που είναι σχεδόν σαν άνθρωποι, έχουν προσωπι-κότητα, έχουν… συνείδηση της ύπαρξής τους!
Το τοπίο ολόγυρα είναι ένας θρασύς και σφριγηλός Παράδεισος.
Τα μεγέθη… δεν είναι συνηθισμένα αυτά τα μεγέθη, νομίζω πως ξέρω πια τι σημαίνει να είναι κανείς υγιής, αληθινά υγιής. Τα δέντρα, τα πουλιά, όλα όσα ζουν, το νερό, ναι, ακόμα και το νερό έχει μια άλλη… εικόνα, μια άλλη γεύση, μια ιδιαίτερη ζωηράδα λες κι είναι ένα νερό… εφηβικό, νεαρό, στην αρχή της ύπαρξής του!
Περπατώ ανάμεσα σε όλα τούτα, ανασαίνω μυρωδιές σπάνιες, πρωτόγνωρες και ο οργανισμός μου αρνείται σχεδόν να συμφιλιωθεί με αυτό το θρίαμβο σφριγηλότητας και ρώμης. Τα πνευμόνια μου ρουφούν τον αέρα και νομίζω πως θα σκάσω, θα διαλυθώ. Η καρδιά μου χτυπάει περίεργα, πρώτη φορά οι φλέβες μου γιορτάζουν με αυτό τον παγανιστικό ενθουσιασμό.
Όλη τούτη η ευφορία είναι σχεδόν ανυπόφορη!
Πόσο ψεύτικός, πόσο υπέροχα ψεύτικος είναι αυτός ο κόσμος…
Κανένας πόνος, καμιά θλίψη, καμιά αγωνία…
Σ’ αυτό τον κόσμο, βρήκα όσους αναζητούσα καιρό και τους βρήκα χαμογελαστούς, όμορφους, ισορροπημένους, αρμονικούς, εγκάρδιους. Πόσο διαφορετικοί είναι όλοι τους εδώ! Πόσο αλλαγμένη η συμπεριφορά τους, πόσο ανυπόκριτη, πόσο απλή! Μου δίνουν το χέρι χωρίς να φοβούνται, εκφράζουν τα συναισθήματά τους χωρίς να διστάζουν, είναι τόσο… ανάγλυφοι! Δεν ξέρω γιατί αλλά αισθάνομαι πως αυτό τους αντιπροσωπεύει απόλυτα. Ναι, όλοι εδώ, όλα εδώ, είναι ανάγλυφα και τρισδιάστατα, ίσως πολυδιάστατα. Ποτέ δεν φανταζόμουν πως έχουμε τόσες διαστάσεις, πως είμαστε τόσο όμορφοι, πως έχουμε τόσο… φως!
Κι όμως, η 'αλήθεια' τους, η κραυγαλέα αλήθεια όλων εδώ μέσα, κάπου αρχίζει και… με ενοχλεί, με φέρνει σε αμηχανία, με κάνει να φοβάμαι. Ακόμη δεν καταλαβαίνω το γιατί. Κι όμως ξέρω. Τι είδους ζωή έχω ζήσει ως σήμερα;
Ζούμε στο σκοτάδι, ολόκληρη η δήθεν δημιουργική ζωή μας είναι μια ζοφερή, μουντή και ανηδονική αθλιότητα. Μπροστά σε τούτο το πανηγύρι φωτός στον παραδείσιο κόσμο ό,τι νόμιζα πως έχει σημασία, συντρίφτηκε, χάθηκε, σα να μην υπήρξε ποτέ!

Δεν μας το είπαν, δεν κάναμε το κόπο να το ανακαλύψουμε,
έσκασε σαν φωτεινό μετέωρο κάποια μελαγχολική αυγή…
ηττηθήκαμε, ο δρόμος είναι αδιέξοδος, δεν οδηγεί πουθενά, ηττηθήκαμε..
Και δεν εμπιστευόμαστε ούτε τη φωνή της ίδιας της ψυχής μας…

Είμαι καθισμένος στην όχθη του μικρού ποταμιού και αφήνω το βλέμμα μου να δεσμευτεί απ’τη ροή, την ασταμάτητη ροή του. Εγώ ακίνητος, εκείνο ροϊκό. Μα, από μια άλλη άποψη, εγώ πάντα ροϊκός, εκείνο στην ουσία ακίνητο, πάντα ίδιο…
Αυτό το ποτάμι όμως δεν μοιάζει με όσα ήξερα, γιατί αυτό θέλει να συμμετέχει στην κατάστασή μου, θέλει να είναι κοινωνός της δικής μου ροής. Σε τούτο το μαγεμένο κόσμο, όλα συμμετέχουν μέσα σε όλα, όλα… δια-δρούν, όλα μπλέκονται μέσα σε όλα ώστε είναι πια δύσκολο να τα ξεχωρίσεις.
Όλα μεταμορφώνονται εδώ, σκέφτομαι καθώς ακούω το ποτάμι να τρέχει.
Ναι, όλα, μου απαντά εκείνο και, δεν απορώ, δεν φοβάμαι, δεν αντιδρώ στο «παράλογο» του διαλόγου με το υγρό στοιχείο.
Πάντα επικοινωνούσες με μένα, ή μάλλον εγώ επικοινωνούσα, προσπαθούσα να επικοινωνήσω με σένα.
Κι εγώ δεν σε άκουγα.
Όχι πάντα. Κάποιες φορές με άκουγες. Ήταν οι στιγμές της καλύτερης έμπνευσής σου. Οι στιγμές που ήσουν ερωτευμένος, ανοιχτός, σε κίνηση, φιλόξενος και ουσιαστικός. Δεν τις θυμάσαι αυτές τις στιγμές;
Κοιτούσα το νερό με μάτια υγρά, το είδωλο είχε θολώσει. Δεν ξέρω… ίσως να θυμάμαι, απάντησα.
Και βέβαια θυμάσαι. Γιατί εγώ είμαι μέσα σου. Και όσο είμαι εγώ μέσα σου δε θα σε αφήνω να ξεχάσεις.
Καμιά φορά είναι τόσο λυτρωτικό να ξεχνάς. Και τόσο σκληρό να θυμάσαι…
Το νερό σιώπησε, όμως εγώ εξακολουθούσα να το ακούω, εδώ, σ’αυτό τον αλλόκοτο κόσμο, ακόμα κι όταν κάτι σιωπά, σου μιλάει, ακούς τον απόηχο, τον ψίθυρο, τη μουσική του… πως γίνεται όλα να είναι σιωπηλά και μαζί τόσο… φλύαρα; Πως μπορείς αληθινά να ηρεμείς μέσα σε μια γιορτή από φωνές, ήχους, μουσικές;
Αγκάλιασα τον εαυτό μου. Ξαφνικά κρύωνα πολύ. Ξαφνικά, ακόμη και μέσα σ’ αυτό τον παράδεισο βίωσα με μια φοβερή, καταθλιπτική ακεραιότητα την μοναξιά μου…

Δεν πρόκειται να μάς το αφαιρέσει κανείς.
Είναι η αλήθεια μας, είναι η δέσμευσή μας.
Τα βήματά μας, κάθε μέρα, όλο και πιο βαριά, όλο και πιο κοντά…
Τα βήματά μας, κάθε μέρα όλο και πιο γερασμένα, όλο και πιο κουρασμένα…
Κι εμείς, απλώνουμε τα χέρια μας όπως το βλέμμα μας,
σε ένα σύμπαν παχύρρευστο, δηλητηριώδες, μοχθηρό και ανόσιο…D.P.

 

 

Αρνούμαι…

Είπες ότι μπορείς
ν’ ακινητοποιήσεις το χρόνο
μέσα στη χούφτα σου
να κλείσεις όλους τους ιλίγγους
να περπατήσεις το άπειρο
μέσα σε μια νύχτα
να σιωπήσεις δυνατά
και η σιγή σου να είναι αθανασία
δεν έμαθα ποτέ
αν είχες δίκιο
αλλά τούτα τα ασημόγκριζα πρωινά
δεν μπορώ να ψηλαφίσω άλλο τίποτε
από τον κενό μου αντίλαλο…

και αν εκκρεμώ ως προς τον εαυτό μου
αρνούμαι να σε εκμισθώσω
ούτε καν ως ανάμνηση
για ενός απογεύματος
φτηνή απόλαυση
κομμάτι κομμάτι
τη Νύχτα
στο είπα
δεν μπορώ να στην προσφέρω…

κι αν κράτησες το τελευταίο φιλί
για να εκβιάζεις την ευαισθησία μου
νομίζω σου οφείλω ακόμη ένα

κομμάτι κομμάτι
τον εαυτό μου
αρνούμαι να σου τον προσφέρω…
D.P.

 

 

incarnatus

Τα πόδια μου ήταν ρίζες
τα χέρια μου ήταν πλανήτες
απλώθηκα ως το υπερεκτατό
βάθυνα ως το στόμα του χρόνου
δεν θυμάμαι αν γεννήθηκα
ο πρώτος
και ο έσχατος
δεν έχουν μνήμη
δεν ήμουν δέντρο
δεν ήμουν άνθρωπος
δεν ήμουν έναρξη
ούτε πέρας
χειρωνάκτης της ύπαρξης
δεν ήμουν
ούτε περιείχα την υπόσχεση
καμιάς αθανασίας
ο άγιος
και ο βλάσφημος
σαρκώνονται στο ίδιο σώμα
το βλέμμα μου
και τούτο το θυμάμαι
σάρωνε τα πελάγη του απείρου
και δεν στεκόταν πουθενά
παντού ανάσες νύχτιες
παντού φλεγόμενοι άγγελοι
παντού μοναχικοί
εξόριστοι θεοί…
δεν ήμουν συμπαγής
ρευστός δεν ήμουν
δεν είχα στήθος
στο μέρος της καρδιάς
μονάχα
ένα μαύρο ρόδο…
και πάνω στα δεκάξι πέταλά του
το μηδέν
και το ένα
να ερωτοτροπούν
αέναα…D.P.

 

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΧΑΡΑΣ

Απάνω που έλεγα να πάψω πια τα ερωτικά,

να γράψω κάτι και για τη δυστυχία του διπλανού μου,

γνώρισα εσένα κι αναστατώθηκα ολόκληρος,

και παν περίπατο όλα μου τα προγράμματα.



Και να που κάθομαι και γράφω πάλι τραγούδια

φλεγόμενος για τα πρασινωπά σου μάτια,

διψώντας το σάλιο σου

κι αναπολώντας τη μοναδική μας τσαϊράδα,

τότε που τα κουνούπια μας τσιμπούσαν σαστισμένα

μ’ αυτή την απαράμιλλη προσήλωσή μας,

και τα αγκάθια μπήγονταν στο σώμα μας

έκπληχτα για την τόση μας αδιαφορία.



Ήταν ένα διάλειμμα χαράς,

ας μου του συγχωρήσουν οι δυστυχισμένοι·

δεν πόνεσα ακόμα αρκετά

για να μ’ αγγίξει ο πόνος του διπλανού μου.

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

*Από τη συλλογή Ανυπεράσπιστος καημός (1960)