Συναισθηματικό manipulation

(Από Συνομιλία μήπως να πάει στις Τεχνικές; ή στις Εμπερίες; )

Ένα από τα «εργαλεία» του ανθρώπου είναι είτε το γνωρίζει είτε το «γνωρίζει».
Ο οργασμός είναι ασύγκριτος μεν, αλλά εξίσου έντονος με τον σωματικό δε,
ειδικά αν εισχωρήσει το στοιχείο του «Σάπιου»*...!!!



*Sapiosexual

 

Η λέξη manipulation στα ελληνικά μπορεί να μεταφραστεί ως χειραγώγηση αλλά και ως χειρισμός/χειριστικότητα. Αν αφήσουμε κατά μέρος τον χειρισμό αντικειμένων ο οποίος τις περισσότερες φορές αποδίδεται θετικός, η χειραγώγηση ή/και ο χειρισμός ανθρώπων εμπεριέχει σχεδόν πάντοτε μία αρνητική χροιά.

Η χρησιμοποίηση επίσης της λέξης manipulation προϋποθέτει κάποιο αποτέλεσμα μιάς συμπεριφοράς. Επομένως, ένα χειριστικό άτομο συμπεριφέρεται ανάλογα με απώτερο στόχο να κάνει άτομα του περιβάλλοντος του να συμπεριφέρονται ή να σκέφτονται με συγκεκριμένο τρόπο aka τον επιθυμητό (κατά εκείνον).

Συνήθως θεωρούμε οτι όταν κάποιος είναι χειριστικός μας καταπιέζει, μας εκμεταλλεύεται ή θέλει το κακό μας. Ωστόσο, η χειραγώγηση μπορεί κάποιες φορές να αποβαίνει και θετική. Στην καθημερινότητα μας επιλέγουμε αν θα αφεθούμε στον χειρισμό κάποιου, π.χ. αν προσφερθώ να πάω έναν φίλο κάπου με το αυτοκίνητο μου, είναι επιλογή του αν θα δεχτεί την πρόταση μου ή όχι. Αν την δεχτεί, τότε η μετάβασή του στο μέρος που θέλει να πάει, θα γίνει πιό εύκολη για εκείνον. Αυτό το παράδειγμα λοιπόν, είναι ένα είδος χειρισμού το οποίο μπορεί να είναι αποδεκτό.

Εν κατακλείδι και για να μην μακρυγορώ, το κατά πόσο ο χειρισμός είναι θετικός ή αρνητικός εξαρτάται πάντα απο το τελικό αποτέλεσμα και την εφαρμογή των ορίων που θέτει ο καθένας για τον εαυτό του και για τους άλλους.

Θεωρώ πως η διαφορά του χειρισμού με την επιρροή έγκειται στο οτι ενώ και οι δύο έννοιες αποσκοπούν σε ένα αποτέλεσμα/αλλαγή στην συμπεριφορά του άλλου, η χειριστικότητα μπορεί να εμπεριέχει την επιρροή. Δηλαδή, για παράδειγμα, προσπαθώ να ασκήσω έλεγχο σε κάποιον επηρρεάζοντας την γνώμη του ή/και τα συναισθήματα του προς όφελος μου. Συνήθως, τα συναισθήματα που χρησιμοποιούνται πιο εύκολα είναι αυτά του φόβου, του θυμού, της ενοχής, κτλ.
Επίσης, αντίθετα με την χειραγώγηση, στην έννοια της επιρροής προσδίδονται θετικά χαρακτηριστικά ενώ οι άνθρωποι που έχουν την ικανότητα να επηρρεάζουν ομάδες θεωρούνται χαρισματικοί.

Μεταξύ των δύο εννοιών βέβαια, μπαίνει και μιά τρίτη στην μέση, αυτή της πειθούς κατά την οποία προσφέρω μιά διαφορετική οπτική γωνία σε κάποιον, την οποία εκείνος ασπάζεται.

Όσον αφορά τα του bdsm, θεωρώ πως είναι θέμα ορίων του Κ και του υ. Για παράδειγμα, ο υ μπορεί να ασκεί έμμεση εξουσία και να χειρίζεται ουσιαστικά τον Κ μέσω της δουλοπρέπειας, της κολακείας και του έντονου και αυθεντικού ενδιαφέροντος για την "ευημερία" του δεύτερου. Κάτω απο το ίδιο πρίσμα, ο Κ μπορεί να χειρίζεται τον υ εξίσου με διαφορετικούς τρόπους. Ένα παράδειγμα είναι η έλλειψη σεβασμού: ο Κ απομονώνει τον υ απο τον κύκλο γνωριμιών του ή οικογένεια επειδή δεν τους εγκρίνει. Άλλο παράδειγμα είναι η ασφάλεια και η υγεία και των δύο φυσικά, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, του υ.

Τέλος, θεωρώ πως η προσωπικότητα, τα βιώματα και η επικοινωνία μεταξύ δύο ατόμων παίζουν καθοριστικό ρόλο στην δυναμική μιάς σχέσης και στην λειτουργία του χειρισμού/χειραγώγησης γενικότερα.

 

H «σκοτεινή πλευρά» της συναισθηματικής νοημοσύνης

Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο επιτυχημένοι επαγγελματικά, πιο υγιείς και πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Τι συμβαίνει όμως όταν χρησιμοποιούμε τη ΣΝ για να χειραγωγήσουμε τους άλλους;

 


Όταν έρχεσαι σε επαφή με έναν εν δυνάμει σύντροφό σου, προσπαθείς – αν δεν είσαι κομπλεξικός – να ανακαλύψεις τις ικανότητές και τα ταλέντα του. Το ίδιο γίνεται και όταν ψάχνεις εργαζόμενο στην εταιρεία σου ή τον κατάλληλο φίλο για να δεις μπάλα.

Μία ζωή γύρω από ικανότητες και ταλέντα. Έννοιες που, για κάποιο μυστηριώδη λόγο, θεωρούνται πάντα κάτι καλό. Ο σύντροφος/υπάλληλος/συνάδελφος/φίλος σου είναι έξυπνος, όμορφος, δυναμικός, στοργικός, δημιουργικός, παθιασμένος με ό,τι κάνει, ψύχραιμος, υπεύθυνος και πολλά πολλά ακόμη, τα οποία μπορείτε να βρείτε διαβάζοντας αγγελίες για εύρεση εργασίας ή και συντρόφου.

[Η έρευνα] συνέδεσε τη «ναρκισσιστική τάση εκμετάλλευσης των άλλων» με την «συναισθηματική αναγνώριση» και κατανόηση: όσοι έχουν την τάση να χειραγωγούν άλλους, είναι καλοί στο να τους «διαβάζουν», να κατανοούν τα συναισθήματά τους.

H καταραμένη αντίληψη ότι η οξύνοια των ανθρώπων μπορεί να σε βοηθήσει να πετύχεις αναπτύχθηκε πριν από περίπου 3 δεκαετίες, όταν η φράση συναισθηματική νοημοσύνη μπήκε για τα καλά στο λεξιλόγιό μας, αναφέρει το περιοδικό The Atlantic, στο αφιέρωμά του για την «άλλη πλευρά» της ΣΝ. Όπως αναφέρει η έρευνα των Salovey και Mayer, Συναισθηματική Νοημοσύνη [1], o όρος αυτός έγινε γνωστός από το ομότιτλο βιβλίο του Daniel Goleman, το 1995 [2]. Από τότε, έρευνες έχουν πανηγυρικά δείξει το πώς η επαφή με τα συναισθήματά – τόσο τα δικά σου, όσο και των άλλων – σου δίνει μία «θέση ισχύος» στη ζωή: όσοι έχουν συναισθηματική νοημοσύνη υψηλότερη του μέσου όρου, είναι πιο επιτυχημένοι επαγγελματικά [3], έχουν λιγότερα προβλήματα υγείας [4] και γενικά είναι πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους (αναφορές στην εν λόγω έρευνα εδώ) [5].

 

Η συναισθηματική νοημοσύνη καθορίζει τη δυνατότητά μας να κατανοήσουμε τους άλλους. Μήπως όμως χρησιμοποιούμε αυτή την ικανότητα για να τους χρησιμοποιήσουμε;
Όμως κάποιο λάκκο έχει η φάβα. Πρόσφατες έρευνες έχουν φωτίσει πλευρές αυτού που αποκαλείται «μαύρη πλευρά» της συναισθηματικής νοημοσύνης. Τα ευρήματα τους έχουν αποκαλύψει ένα μη νευρωτικό σύνδεσμο μεταξύ του να κατανοείς τους ανθρώπους και να τους χρησιμοποιείς. Πέρσι, μία ομάδα Αυστριακών ψυχολόγων ανέφερε την ύπαρξη συσχετισμού μεταξύ της συναισθηματικής νοημοσύνης και του ναρκισσισμού, επισημαίνοντας πως ναρκισσιστές με υψηλό δείκτη νοημοσύνης μπορούν να χρησιμοποιούν τις «θελκτικές και σαγηνευτικές» ιδιότητες τους για «κακόβουλους σκοπούς», όπως, για παράδειγμα, για να εξαπατούν τους άλλους [6]. Σε παρόμοια αποτελέσματα οδηγήθηκε το 2014 και μία άλλη έρευνα, η οποία συνέδεσε τη «ναρκισσιστική τάση εκμετάλλευσης των άλλων» με την «συναισθηματική αναγνώριση» και κατανόηση: όσοι έχουν την τάση να χειραγωγούν τους άλλους, είναι καλοί στο να τους «διαβάζουν», να κατανοούν τα συναισθήματά τους [7].

Όσοι είχαν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης ήταν πιο πιθανό να παραπλανηθούν, ίσως λόγω της «υπερβολικής αυτοπεποίθησής» τους γύρω από την ικανότητά τους να «διαβάζουν» τους άλλους.

Σύμφωνα με μία άλλη έρευνα, οι λεγόμενοι «Μακιαβελιστές» (αυτοί που έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένα τα χαρακτηριστικά του «Μακιαβελισμού», ουσιαστικά μίας τάσης χειραγώγησης και ποδηγέτησης των άλλων ανθρώπων) με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο πιθανό να φέρουν, στο πλαίσιο ενός δημόσιου περιβάλλοντος, κάποιο άλλο πρόσωπο σε δύσκολη θέση, με απώτερο σκοπό την «αυτο-προώθηση» τους [8]. Όμως – και προτού αρχίζετε να υποψιάζεστε τον μέχρι πριν από λίγο υπεράνω πάσης υποψίας σύντροφό σας που τώρα κάθεται αμέριμνος δίπλα σας μπροστά σε κάποια οθόνη – σας διαβεβαιώνουμε ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα. Πρώτον, οι «Μακιαβελιστές» είναι λίγοι στον πλανήτη. Δεύτερον, Σκοτσέζοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο «Μακιαβελισμός» είναι αντιστρόφως ανάλογος της συναισθηματικής νοημοσύνης [9].

Δυστυχώς, τα πράγματα ζορίζουν στο χώρο εργασίας, αρένα στην οποία αρέσκονται τα άτομα με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης να αναδεικνύουν τις ικανότητές τους και να φέρονται με τρόπο δόλιο. Και εδώ είναι η παγίδα: δεν είναι μόνο οι ναρκισσιστές ή οι Μακιαβελιστές που συμπεριφέρονται ύπουλα. Με τέτοιο τρόπο συχνά συμπεριφέρεται και αυτός που στις αγγλόφωνες χώρες αποκαλείται striver. Πρόκειται για τον σπαστικό κατά τα άλλα τύπο που όλοι έχουμε στο γραφείο μας. Είναι αυτός που χαραμίζει το Σάββατό του για να δουλέψει σκληρά, με σκοπό να πετύχει τα πάντα «τώρα». Είναι ο τύπος που πάντα έφευγε από το αναγνωστήριο μετά και από τον βιβλιοθηκάριο. Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος – σύμφωνα με τις έρευνες – μπορεί να συμπεριφερθεί πολύ ύπουλα και δόλια. Επιστημονικό άρθρο ανέφερε το 2010 περιπτώσεις στις οποίες τα άτομα αξιοποιούν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη με σκοπό το καλύτερο «πλασάρισμά» τους στο ανταγωνιστικό πλαίσιο του επαγγελματικού περιβάλλοντος. Τέτοιες μορφές «εκμετάλλευσης» της ΣΝ είναι η «συγκέντρωση σε στόχους στρατηγικής σημασίας» (κατώτεροι υπάλληλοι, συνάδελφοι «εχθροί» και ανώτερα στελέχη), καθώς και η «διαστρέβλωση, η διάψευση ή η διακίνηση σπερματολογιών, κουτσομπολιού και άλλων πληροφοριών με έντονη συναισθηματική βαρύτητα [10].

 

«Τα δύο πρόσωπα», έργο του Lajos Vajda, 1934 (Wikimedia).

Και για το τέλος, μία επισήμανση για όσους πιστεύουν ότι η υψηλή τους ΣΝ θα τους βοηθήσει να φτάσουν ψηλά: η ΣΝ δεν είναι πάντα ένας άσσος στο μανίκι σου, που βρίσκεται πάντα εκεί για να τον τραβήξεις την κατάλληλη στιγμή. Σε έρευνα του 2013, δόθηκαν σε φοιτητές πληροφορίες σχετικές με ανθρώπους που εκλιπαρούσαν να γυρίσει σπίτι κάποιο πρόσωπο που είχε εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία – οι μισοί από αυτούς ήταν ουσιαστικά υπεύθυνοι για τη φυγή του μέλους της οικογενείας. Όταν οι μαθητές προσπάθησαν να επαληθεύσουν την ειλικρίνεια αυτών των προσώπων, παρατηρήθηκε ότι όσοι είχαν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης ήταν πιο πιθανό να παραπλανηθούν, ίσως λόγω της «υπερβολικής αυτοπεποίθησής» τους γύρω από την ικανότητά τους να «διαβάζουν» τους άλλους [11]. Μην υποτιμάτε, λοιπόν, τις ικανότητες των ανθρώπων, αλλά και μην τις υπερτιμάτε. Το ότι αφουγκραζόμαστε τα συναισθήματα του άλλου δε σημαίνει ότι ξέρουμε και τι σκέφτεται για εμάς.

Παραπομπές:
1. Salovey και Mayer, Emotional Intelligence (Imagination, Cognition and Personality, 1990)
2. Ελληνική έκδοση: Daniel Goleman, Συναισθηματική Νοημοσύνη, εκδόσεις πεδίο.
3. Wong and Law, The Effects of Leader and Follower Emotional Intelligence on Performance and Attitude (The Leadership Quarterly, 2002)
4. Mikolajczak et al., Explaining the Protective Effect οf Trait Emotional Intelligence Regarding Occupational Stress (Journal of Research in Personality, 2007)
5. Saklofske et al., Factor Structure and Validity of a Trait Emotional Intelligence Measure (Personality and Individual Differences, 2003)
6. Nagler et al., Is There a Dark Intelligence? (Personality and Individual Differences, 2014)
7. Konrath et al. The Relationship Between Narcissist Exploitativeness, Dispositional Empathy, and Emotion Recognition Abilities (Journal of Nonverbal Behaviour, 2014)
8. Cote et al., The Jekyll and Hyde of Emotional Intelligence (Psychological Science, 2011)
9. Austin et al., Emotional Intelligence, Machiavellianism and Emotional Manipulation (Personality and Individual Differences, 2007)
10. Kilduff et al., Strategic Use of Emotional Intelligence in Organizational Settings (Research in Organizational Behavior, 2010)
11. Baker et al., Will Get Fooled Again (Legal and Criminal Psychology, 2013


(http://popaganda.gr/h-skotini-plevra-tis-sinesthimatikis-noimosinis/)

 

Η χειραγώγηση είναι μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης. Τα άτομα που την δέχονται ή έχουν ή δεν έχουν συνειδητή επίγνωση των κινήτρων πίσω από την συναισθηματική καταπίεση που δέχονται. Κάθε επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά δημιουργεί μοτίβα και επιμέρους φαύλους κύκλους. Ένα είδος εθισμού προς τον συναισθηματικό βασανιστή μας.

Η χειραγώγηση είναι αποτελεσματική επειδή εφαρμόζεται ακριβώς πάνω στις αδυναμίες μας, στις ανασφάλειες και τους φόβους μας. Αντιθέτως, τα κίνητρα των χειραγωγών, παρόλο που στηρίζονται στον φόβο και την ανασφάλεια δεν επικεντρώνονται στους ίδιους αλλά εκφράζονται ως μια μορφή επιθετικής έκφρασης και κυριαρχίας προς τον στόχο που ασκούν χειραγώγηση.

Συνήθως, το μοτίβο που ακολουθείται είναι το εξής:

1. Παραβίαση κανόνων. Σε αυτό το στάδιο είτε δεν τηρούν κάποια υπόσχεση ότι θα αλλάξουν ή επαναλαμβάνουν συμπεριφορές όπου κυρίως προκαλούν συναισθηματική ένταση.

2. Διαστρέβλωση πραγματικότητας. Σε αυτό το στάδιο ο τρόπος που θα δικαιολογήσουν τον εαυτό τους περιλαμβάνει εξαιρετική ποικιλομορφία. Ανάλογα με τον τύπο του χειραγωγού υπάρχει περίπτωση:

• Να στρέψει την ενοχή προς το πρόσωπο σου και να σε πείσει πως εσύ ευθύνεσαι για την συμπεριφορά του. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με ψευδείς δηλώσεις ή να σου θυμίσει μια παρελθοντική σου συμπεριφορά που είναι παρόμοια με την δική του.
• Να διακόψει την συζήτηση είτε με έκφραση θυμού, είτε με αύξηση σεξουαλικού ενδιαφέροντος ή κάνοντας χιούμορ.
• Σε κάνουν πιστέψεις πως αντιδράς υπερβολικά ή είσαι επικριτικός/η. Αυτή η αντίδραση είναι πολύ συνηθισμένη και έχει ως σκοπό να αλλάξει τις ισορροπίες ισχύος. Αντί να σκέφτεσαι το τι έκανε εκείνος αναρωτιέσαι για την ποιότητα της δική σου συμπεριφοράς.

3. Επανάληψη της παραβίασης των κανόνων. Αργά ή γρήγορα οι συμπεριφορές που σου προκαλούν ηφαιστειακή έκρηξη επαναλαμβάνονται.

Η χειραγώγηση στηρίζεται στην απόσπαση της προσοχής και στην δημιουργία συναισθημάτων ενοχής και ντροπής

Σκοπός του είναι να μετατοπίσει την προσοχή σου από αυτόν και να την στρέψεις στον εαυτό σου. Αργά ή γρήγορα θα αρχίσεις να προβληματίζεσαι για το αν τελικά φταίει εκείνος ή εσύ. Η απόλυτη ψευδαίσθηση!

Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί πως η έκθεση μας σε τέτοιου είδους συμπεριφοριστικές συνθήκες δημιουργεί προγραμματισμό. Ο εγκέφαλος έχει την τάση να δημιουργεί μοτίβα για να μην εφαρμόζει συνεχώς συνειδητή προσπάθεια.

Όταν βιώνουμε ένα είδος συναισθήματος, ανάλογα με την προσωπικότητα μας, το εκφράζουμε με συγκεκριμένο τρόπο. Όταν ο χειραγωγός συνεχώς μας πείθει ότι οι απόψεις μας ήταν λανθασμένες μας εκπαιδεύει στο να είμαστε πιο επιεικείς στις μελλοντικές του επιθέσεις ή παραβιάσεις. Όσο επιτρέπουμε τέτοιου είδους μοτίβα να μας επηρεάζουν τόσο περισσότερο θα αισθανόμαστε φόβο να εκφραστούμε όταν αυτές οι συμπεριφορές επανεμφανιστούν. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει στον χειραγωγό να γίνει πιο θρασύς...

​

 

a) H τακτική '' manipulation'' φέρνει θετικά/αρνητικά αποτελέσματα ;

Μπορεί να φέρει και κάποια θετικά. Αλλά δυστυχώς είναι πεπερασμένα, "αναλώσιμα" και προσωρινά. Γιατί δεν έγκεινται τελικά στη βούληση αυτού που αλλάζει και επίσης εξαρτώνται από την παρουσία του χειριστή.


b) Σε τι διαφέρει η ''χειριστικότητα από την επιρροή'' ;

Στην ελευθερία επιλογής και στο πού "απευθύνεται" το καθένα. Η επιρροή έχει να κάνει με την ελευθερία επιλογής συνηθέστερα, επιλέγω να επηρεαστώ από σένα γιατί το θέλω, με εμπνέεις, σε εκτιμώ, σε αναγνωρίζω ως καλύτερο - δυνατότερο σε κάτι.

Γίνομαι υποκείμενο - αντικείμενο χειρισμού γιατί δεν έχω άλλη επιλογή, γιατί φοβάμαι, γιατί νιώθω μειονεκτικά, λίγος, αδύναμος.


c) Mπορεί ένας/μια Κ να "μανιπιουλάρει" τον χαρακτήρα της/ου υπό ;

Ναι σαφώς. Το ερώτημα μάλλον είναι αν πρέπει.


d) Καλώς ή κακώς, o/η Κ, ''μανιπιουλάρει'' το/ην υπό ναι ή όχι ;

Μεγάλη συζήτηση. Σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις και με μέτρο και σύνεση και ευαισθησία και διακριτικότητα και μεγάλη γνώση, ένας Κ μπορεί να "μανιπουλάρει" κάποιες συμπεριφορές του υ, προκειμένου να του σπάσει παλιές αγκυλώσεις, να το βοηθήσει να ξεπεράσει άμυνες που το κρατάνε κολλημένο κλπ

Αλλά αυτό δεν πρέπει να παραβιάζει το βασικό πυρήνα, το τι πραγματικά είναι ως άνθρωπος ο υποτακτικός.

Και πρέπει να σταματά πολύ γρήγορα.

Και σε δεύτερη φάση, όταν θα έχει επιτευχθεί η αλλαγή, να ενημερώνεται ίσως ο υποτακτικός για αυτό.


f) Ποιός/οια ''μανιπιουλάρει ποιόν ;

Ο οποιοσδήποτε τον οποιονδήποτε αναλόγως συνθηκών.