Syrah's corner

John Banville - Shroud

Την ώρα που λαγοκοιμόταν στο τρένο, είχε ονειρευτεί τον Αρλεκίνο με τη μάσκα του. Ξυπνώντας, είχε ανακαθίσει κι είχε βγάλει από την τσάντα το σημειωματάριο και την πένα της. Ο αποκεφαλιστής, η μάσκα, το ρόπαλό του. Ο Ντε Μεστρ για το Δήμιο: «Ποιο είναι αυτό το ανεξήγητο πλάσμα...» Τράβα τη μάσκα από το πρόσωπό του για να βρεις μια άλλη μάσκα. Πατέρα, πατέρα, πατέρα.
[…]
Και να το κι όλας το ξενοδοχείο, στο πλατύσκαλο της εισόδου μια δάφνη σε γλάστρα. Η γυάλινη πόρτα άνοιξε αυτόματα μπροστά της κι εκείνη αναρωτήθηκε αν αντί να την προσεγγίσει με το μετρημένο βήμα που απαιτείτο, είχε τρέξει με όλη της τη δύναμη – θα προλάβαινε άραγε να ανοίξει ή θα αποδεικνύοταν ταχύτερος ο άνθρωπος από το μηχανισμό; Φαντάστηκε τον εαυτό της ξαπλωμένο φαρδύ πλατύ στο μαρμαρένιο σκαλοπάτι, ανάμεσα σε μεγάλα κομμάτια σπασμένου γυαλιού με το αίμα να αναβλύζει από το λαιμό και τους καρπούς. Σκέφτηκε πόσο μοιάζουν τα ξενοδοχεία με νοσοκομεία.


Ελληνικός Τίτλος: "Το σάβανο", Μετάφραση: Tonia Kovalenko

 

John Banville - Shroud

Ο πατέρας της. Τον έβλεπε συχνά, ενώ δεν ήταν εκεί, έβλεπε το φάντασμα του ζώντος. Παραδείγματος χάρη, ενώ ο Βάντερ γρύλιζε και βρυχιότταν από πάνω της εκείνητη τη δεύτερη φορά, με το υγρό του στόμα κολλημένο στον ώμο της σαν πλάσμα του βυθού, ο Μπαμπάς άνοιξε την πόρτα του δωματίου και μπήκε μέσα μιλώντας. [..] Το στήθος του ήταν γυμνό κι είχε μια άσπρη πετσέτα τυλιγμένη γύρω από το λαιμό. Είχε μόλις ξυριστεί κι είχε ξεμείνει στο πρόσωπό του ένα μουστάκι κι ένα μικρό γενάκι αφρού,...[...] Εκείνο που τράβηξε ωστόσο την προσοχής της ήταν η στάλα του αίματος, σε μέγεθος πασχαλίτσας, πάνω στο χείλι του, όπου θα πρέπει να είχε κοπεί με το ξυράφι χωρίς να το καταλάβει. Ανέκαθεν τη γοήτευε το στόμα του πατέρα της: της άρεσε να το βλέπει να κινείται καθώς μιλούσε, της άρεε να δέχεται φιλιά απ’ αυτό, από εκείνα τα στεγνά, ζεστά χείλη: το επάνω, που το στιγμάτιζε τώρα η αιμάτινη σταγόνα, είχε το ίδιο ακριβώς σχήμα με τα στυλιζαρισμένα θαλασσοπούλια που ζωγράφιζε μικρή στο μπλοκ ιχνογραφίας της. Της άρεσε να νιώθει το τσίμπημα από τις μικρές τριχούλες στο πηγούνι του, της άρεσε η μυρωδιά της γελαστής του ανάσας. Τώρα είχε σταματήσει να μιλάει και περίμενε ν’ ακούσει, μ’ ένα ράθυμο χαμόγελο, το κεφάλι του ανυψωμένο, τα μάτια του φωτεινά, τα χείλη εκείνα μισάνοιχτα, ενώ το αίμα έβαφε ροζ τον αφρό.

Ελληνικός Τίτλος: "Το σάβανο", Μετάφραση: Tonia Kovalenko

 

Η άγνωστη

Το έψαχνα επί μήνες και το βρήκα σήμερα, το παρακάτω ποίημα είναι του Γιάννη Σκαρίμπα, από την ποιητική συλλογή "Ουλαλούμ", και χρονολογείται στα 1936:


Κι ήταν ωραία ως πέρασε άκρη του δρόμου εκεί,
μ’ άγνωστο πάτημα ποδιού και τρυφερό μυστήριο,
στο πεζοδρόμι κρούοντας ωραία ερημική,
των τακουνιών της το γοργό κι ερωτικό εμβατήριο.

Στάθκα στητός, τη μουσική γροικώντας του αλαφρού
κυματισμού των ρούχων της -κι εντός μου ό,τι είχε σπάσει
κι ήταν τραχύ, στης φούστας της το ευγενικό φρου-φρου,
χρυσός να γίνετ’ ένιωθα καρπός πόχει ωριμάσει!

Έφυγ’ αυτή… Ποιος ξέρει πού -σε ποια σιγή ερημιάς-
νοσταλγική το βήμα της τ’ άγνωστο πάει να δώσει,
κι ήταν αυτή -το νιώθω ναι- που αν ήθελε, με μιας,
τον βάρβαρο μου εαυτό γλυκά θάχε ημερώσει.

Τώρα; Τώρα στους πρώτους μου έμεινα εδώ οδυρμούς,
Πάνας του δρόμου ερωτικός -η φύση ως μ’ έχει κάμει-
κι είμαι λες, σαν -ποιoς ξέρει ποιους- να ξέχασα δρυμούς
κειό το λιανό -με τρεις οπές- που σφύραγα καλάμι…

 

Απολέλυσαι της ασθενείας σου - Νίκος Καρούζος

Νηστεύει η ψυχή μου από πάθη
και το σώμα μου ολόκληρο την ακολουθεί.
Οι απαραίτητες μόνο επιθυμίες -
και το κρανίο μου ολημερίς χώρος μετανοίας
όπου η προσευχή παίρνει το σχημα θόλου.

Κύριε, ανήκα στους εχθρούς σου.
Συ είσαι όμως τώρα που δροσίζεις
το μέτωπό μου ως γλυκύτατη αυρα.
Έβαλες μέσα μου πένθος χαρωπό
και γύρω μου
όλα πια ζουν και λάμπουν.
Σηκώνεις την πέτρα - και το φίδι
φεύγει και χάνεται.
Απ΄ την ανατολή ως το βασίλεμμα του ήλιου
θυμάμαι πως είχες κάποτε σάρκα και οστά για μένα.
Η νύχτα καθώς την πρόσταξες απαλά με σκεπάζει
κι ο ύπνος - που άλλοτε έλεγα πως ο μανδύας του
με χίλια σκοτάδια είναι καμωμένος,
ο μικρός λυτρωτής, όπως άλλοτε έλεγα -
με παραδίδει ταπεινά στα χέρια σου...
Με τη χάρη σου ζω την πρώτη λύτρωσή μου.

 

Ο Ερμής εν αναμονή

Η συνημμένη φωτογραφία, απεικονίζει το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου με τίτλο: "Ο Ερμής εν αναμονή". Πρόκεται για μία από τις ελαιογραφίες του ζωγράφου/ποιητή, η οποία χρονολογείται στα 1939 και έχει διαστάσεις 120x100 εκ.

Το κεντρικό πρόσωπο του έργου, ο Ερμής, είναι ο θλιμμένος νέος που κοιτάζει με βλέμμα αφηρημένο, μάλλον έξω από το παράθυρο, υποστηρίζοντας με το δεξί χέρι του το πρόσωπό του. Το άρμα στο αριστερό του χέρι, κοιτά προς τα κάτω, ενδεικτικό πως ο φέρων το άρμα έχασε τη μάχη. Στα έργα του Εγγονόπουλου συχνά γίνεται αυτός ο συμβολισμός (συσχέτιση άκρων/διάθεσης), γι αυτό και βλέπουμε σε άλλες ελαιογραφίες πως οι νικητές του πολέμου κρατούν υπερήφανα τα άρματά τους με τις αιχμές τους προς τα επάνω, ενώ οι μελαγχολικοί του ήρωες έχουν σκυμμένα κεφάλια, χέρια και άρματα που αφήνονται να πέφτουν προς τα κάτω, ή χέρια που συγκρατούν τα κεφάλια τους για να μην πέσουν).

Σε αυτό, όπως και σε άλλα έργα του Εγγονόπουλου, το κεντρικό πρόσωπο δεν τοποθετείται ούτε απαραίτητα στο κέντρο της εικόνας, ούτε στο foreground της. Εν προκειμένω σε πρώτο πλάνο, βλέπουμε τους συνότροφους του Ερμή: ένα αρχαϊζουσας αισθητικής ανδροειδές, που δεν έχει κεφάλι και φαίνεται να είναι τελικά μία ανθρωπόμορφη γλάστρα, και μία γυναίκα με ένα πλουμιστό φόρεμα, βεντάλια, στολίδια, και τα στήθη σχεδόν φανερά, η οποία ομοίως στερείται κεφαλής. Αντί κεφαλής ο ζωγράφος έχει τοποθετήσει επάνω στο λαιμό της ένα ξύλινο τελείωμα όπως αυτά που συνηθίζονται στις ολόσωμες κούκλες των καταστημάτων ένδυσης, δείχνοντας πιθανώς με αυτό τον τρόπο πως δεν είναι γυναίκα που φορά τα ρούχα, μα πως τα ρούχα (που θα μπορούσαν να είναι και κάποιο κοστούμι θεάτρου) δίνουν ανθρωποειδή υπόσταση σε αυτή την ακέφαλη, ας το πούμε έτσι, κρεμάστρα.

Τα τρία ψόφια ψάρια στο πάτωμα ενισχύουν την αίσθηση του παρατηρητή πως το κλίμα στο δωμάτιο, είναι λυπηρό.

Η ελαιογραφία αυτή ανήκει, στις μέρες μας, στη συλλογή της Ερριέττης Εγγονοπούλου, ενώ άλλες παρόμοιας αισθητικής μπορείτε να βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα για το Νίκο Εγγονόπουλο:
http://www.engonopoulos.gr/_homeEL/painting.html

 

John Banville - Shroud

Ο έρωτας δεν είναι ο χρυσοποίκιλτος καθρέφτης στον οποίο παρατήρούμε το αστραφτερό είδωλό μας;
Δίχως αμφιβολία, είναι πλέον πασιφανές ότι απαρτίζομαι εξ ολοκλήρου από επιτηδεύσεις. Μπορεί να μην είμαι ο μόνος, μπορεί αυτό να ισχύει λίγο πολύ για όλους – δεν ξέρω κι ούτε με νοιάζει. Αυτό που ξέρω είναι ότι έχοντας περάσει όλη μου τη ζωή με την επίγνωση, ή έστω με την ψευδαίσθηση, ότι βρίσκομαι υπό συνεχή παρακολούθηση, διαρκώς κάτω από το μικροσκόπιο, είμαι φτιαγμένος όλος από προσόψεις – αν κάνετε μια βόλτα από πίσω θα βρείτε μόνο πριονίδια, μερικές ετοιμόρροπες δοκούς κι ένα κουβάρι συρματοπλέγματα. Δεν υπάρχει ούτε ένα γνήσιο οστό σε όλο το σώμα του κειμένου μου. Έχω κατασκευάζει μια φωνή, όπως άλλοτε κατασκεύασα μία φήμη, με υλικό κλεμμένο από άλλους. Η προφορά που ακούτε δεν είναι δική μου, επειδή δεν έχω δική μου προφορά. Δεν πιστεύω ούτε μια λέξη που αρθρώνει το στόμα μου.


Ελληνικός Τίτλος: "Το σάβανο", Μετάφραση: Tonia Kovalenko

 

Re: John Banville - Shroud

Ένωσε τις παλάμες του μεταξύ τους και μιμήθηκε την κίνηση της βουτιάς . «Πήδηξε, σινιόρε». Το σώμα της ακόμα δεν είχε βρεθεί. [...] Τη σκέφτηκα στο γαλάζιο πυθμένα με τα μάτια ανοιχτά, να κοιτά χωρίς να βλέπει την επιφάνεια που ταλαντεύονταν πολλά μέτρα πάνω από το σώμα της. […] Συλλογίστηκα πολλά, όπως για παράδειγμα εκείνο το ψυχολογικό φαινόμενο [...] το οποιο οι νευρολόγοι αποκαλούν «αναρχικό χέρι».

Αυτή η αξιοσημείωτη και σπάνια δυσλειτουργία – δεν έχουν καταγραφεί πάνω από πεντήντα περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο – είναι το αποτέλεσμα μιας ιδιάζουσας μορφής επανάστασης που συντελείται μέσα στο νευρικό σύστητμα. Ο κατά τα άλλα φυσιολογικός και αρτιμελής πάσχων γίνεται ξαφνικά έρμαιο της τυραννίας του ενός από τα δυο του χέρια, το οποίο με το έτσι θέλω αρχίζει να εκτελεί πράξεις ανεξάρτητα από τον ιδιοκτήτη του και συχνά ενάντια στα συμφέροντά του. Στο τραπέζι, ας πούμε, το ανυπάκουο χέρι πιάνει ξαφνικά να τον ταΐζει δια της βίας μπουκιές που δεν θέλει να φάει. Άλλοτε, μπορεί να συναντήσει κάποιον στο δρόμο κι αντί να προταθεί το χέρι για την πατροπαράδοτη χειραψία, υψώνεται απροειδοποίητα και χαστουκίζει τον κατάπληκτο φίλο. Ορισμένες φορές, η συμπεριφορά του ατίθασου χεριού είναι τόσο θορυβώδης ώστε αναγκάζεται να επέμβει το άλλο: αυτή η μάχη μπορερί να εξελιχθεί σ’ ένα εξαιρετικά βίαιο ματς, με αυτοτραυματισμούς και πτώσεις καταγής. Μια ασθενής, μάλιστα, είχε επανειλημμένα αποπειραθεί να στραγγαλίσει τον εαυτό της και ίσως να τα είχε καταφέρει αν δεν υπήρχαν κι άλλοι παρόντες, εκείνη τη στιγμή, που έσπευσαν να αποτραβήξουν το αυτοκτονικό, ή μάλλον δολοφονικό χέρι από το λαιμό της.

Ξαπλωμένος όπως ήμουν εκείνη τη μέρα σ’ εκείνο το παντέρημο δωμάτιο του ξενοδοχείου, αναρωτήθηκα μήπως ολόκληρος ο μισός μας εαυτός είναι ένας αναρχικός, που έχει δώσει όρκο να εξολοθρεύσει το σύνολο. Γιατί, άλλο είναι να σκέφτομαι την Κας Κλιβ να πηδάει πρόθυμα από το φως του κόσμου στο σκοτάδι του, κι εντελώς διαφορετικό να φαντάζομαι ότι και τη στιγμή που έπεφτε, γαντζωμένη από τη δική της αδιάσπαστη αγκαλιά, η μια πλευρά του εαυτού της ούρλιαζε έντρομη, σαν παιδί τη στιμή που το αρπάζει ο απαγωγέας του.

Ελληνικός Τίτλος: "Το σάβανο", Μετάφραση: Tonia Kovalenko

 

XII. Tetrastique

Je suis François, dont ce me poise,
Né de Paris emprès Pontoise,
Qui d' une corde d' une toise
Sçaura mon col que mon cul poise.

Είμαι ο Φρανσουά, πολύ ετούτη η έννοια με ταράζει,
Παιδί του Παρισιού κοντά απ΄την Ποντουάζη.
Σε λίγο από το σκοινί που ο μπόγιας μου ετοιμάζει
Θα ιδεί ο λαιμός μου πόσο ο κώλος μου ζυγιάζει.

[Μτφ. Σπύρου Σκιαδαρέση, από τις Μπαλάντες και άλλα ποιήματα, Γαβριηλίδης, Αθήνα 1999, σ. 150-151]

Ο μεγαλύτερος Γάλλος ποιητής του 15ου αι. - με τρώει ο πειρασμός να γράψω 'όλων των εποχών' - συνέθεσε το σαρκαστικό τετράστιχο παραμονή του απαγχονισμού του (ύστερα από καταδίκες για αλητεία, ληστείες, φόνο κι ότι άλλο φαντάζεται κανείς). Τελικά πήρε αιφνιδίως χάρη και έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη του.
[Στη Syrah].

 

Σε ευχαριστώ πολύ Dolmance.  

 

Η Μαρίνα των βράχων - Οδυσσέας Ελύτης

'Εχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη - Μα πού γύριζες
Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους.
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της χίμαιρας
Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση!
Πού είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών
Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα δυοσμαρίνια

- Μα πού γύριζες
Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Σου' λεγα να μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες
Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων
'Η πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου.

'Εχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Βαθιά μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ' άρωμα των γυακίνθων - Μα πού γύριζες

Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα βότσαλα
'Ηταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο
Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Κι άνοιγες μ' έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ' όνομά του
'Οπου σελάγιζε ο δικός σου ο αστερίας

'Ακουσε ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση
Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος
Κι ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας
Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα
'Εχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη.
Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο άλλο καλοκαίρι,
Για ν' αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια
Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους,
Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές
'Η για να πας καβάλα στο μαίστρο.
Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο,
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.

 

Καβάφης

Μισή ώρα,
μήτε σε απέκτησα,
μήτε θα σε αποκτήσω ποτέ, θαρρώ.

Μερικά λόγια, ένα πλησίασμα
όπως στο μπαρ προχθές
και τίποτε άλλο.

Είναι, δεν λέγω, λύπη.

Αλλά εμείς της Τέχνης κάποτε
μ΄ένταση του νου,
και βέβαια μόνο για λίγην ώρα,
δημιουργούμεν ηδονήν
η οποία σχεδόν σαν υλική φαντάζει.

'Ετσι στο μπαρ προχθές
-βοηθώντας κιόλας πολύ ο ευσπλαχνικός αλκοολισμός-
είχα μισή ώρα τέλεια ερωτική.
Και το κατάλαβες με φαίνεται,
κι έμεινες κάτι περισσότερον επίτηδες.
'Ηταν πολλή ανάγκη αυτό.
Γιατί μ΄όλην την φαντασία και με το μάγο οινόπνευμα
χρειάζοταν να βλέπω και τα χείλη σου,
χρειάζοταν νά ΄ναι το σώμα σου κοντά.

 

http://czechabsinthe.files.wordpress.com/2007/04/oscar_wilde.jpg